Węgry wakacje

Węgry to niewielki, ale bardzo fascynujący kraj o bogatej historii, unikatowej kulturze i równie wyjątkowym języku, którego poza Węgrami nie zrozumie nikt inny w Europie. Wielu osobom ten kraj kojarzy się niemal wyłącznie z Budapesztem, Balatonem, winem Tokaj, gulaszem i czardaszem, no i może jeszcze z basenami termalnymi, które można tu spotkać dosłownie na każdym kroku.  To wszystko prawda, ale… niecała. Węgry mają bowiem do zaoferowania o wiele więcej. Żeby się o tym przekonać, najlepiej odwiedzić ten nietuzinkowy kraj!

• Węgry leżą w środkowej Europie, większość kraju jest położona na rozległej nizinie, którą porasta roślinność zbliżona do stepowej (nazywana tutaj Pusztą). Kraj ma nieco ponad 83 tys. km² i zamieszkuje go ok. 10 mln osób.
• Węgierski należy do ugrofińskiej grupy językowej i dla większości Europejczyków jest niezrozumiały. Powszechna jest jednak znajomość niemieckiego i angielskiego.
• Flaga Węgier składa się z trzech poziomych pasów w kolorach: czerwony, biały i zielony, które symbolizują odpowiednio: siłę, wiarę i nadzieję.
• Niekoronowanym symbolem Węgier jest… papryka. Uprawia się tu niemal wszystkie jej odmiany.
• Podczas wakacji na Węgrzech warto wybrać się do kąpielisk termalnych - na terenie całego kraju jest ich ponad tysiąc!
• Wynalazcą popularnej Kostki Rubika był węgierski architekt i rzeźbiarz Ernő Rubik. Pierwsze ułożenie zajęło mu... okrągły miesiąc.
• Węgierskim wynalazkiem jest też długopis. Wynalazł go w 1938 r. László Biro (mieszkający wówczas we Francji).
• Węgry należą do Unii Europejskiej i są w Strefie Schengen. Do wjazdu wystarczy dowód osobisty. Warto zabrać ze sobą kartę EKUZ.

Walutą kraju jest forint (HUF), który dzieli się na 100 fillérów (od 1999 roku filléry wycofano z obiegu z powodu znikomej ich wartości). W obiegu znajdują się obecnie monety 5, 10, 20, 50, 100, 200 forintów oraz banknoty 500, 1000, 2.000, 5.000, 10.000 i 20.000 forintów.

Najsensowniej zabrać ze sobą forinty (dostępne w Polsce niemal w każdym kantorze), ale można też zabrać euro i wymienić je na miejscu. Niektóre węgierskie kantory przyjmują złotówki, ale kurs jest zazwyczaj bardzo niekorzystny.

Bardzo popularne są płatności kartą, nie ma też problemu z dostępem do bankomatu.

1 EUR = 360 HUF

1 USD = 320 HUF

1 PLN = 78 HUF

100 HUF = 1,27 PLN

Na Węgrzech dominuje klimat kontynentalny, charakteryzujący się ciepłymi latami i chłodną zimą.  Średnie temperatury wynoszą latem 24-27°C w dzień i 14-15°C w nocy, wiosną i jesienią 16-21°C w dzień i 2-7°C w nocy, a zimą 1-5°C w dzień i od -4 do -2°C w nocy.

Roczna suma opadów wynosi 610 mm, najbardziej deszczowy jest maj, czerwiec i listopad (70 mm), najmniej natomiast styczeń i wrzesień (35 mm).

Najlepszą porą na wczasy na Węgrzech jest okres letni oraz późna wiosna (maj, czerwiec) i wczesna jesień (wrzesień).

Węgry kojarzone są przede wszystkim z piękną stolicą, ciekawą, pikantną kuchnią, której podstawą jest papryka oraz nietypowym językiem. Podczas dłuższego wyjazdu można spokojnie zwiedzić najciekawsze atrakcje na Węgrzech. Należą do nich:

• Budapeszt – położona nad Dunajem stolica kraju z charakterystycznym budynkiem Parlamentu, Pałacem Królewskim, Bazyliką św. Szczepana i licznymi innymi kościołami, piękną neogotycką halą targową i wieloma łaźniami (z wyspą Małgorzaty i łaźniami Széchenyiego na czele) oraz niesamowitą panoramą miasta ze Wzgórza Gellerta.
• Esztergom – jedno z najstarszych miast na Węgrzech, położone nad Dunajem, z majestatyczną katedrą Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętego Wojciecha.
• Szentendre – urokliwa miejscowość pełna krętych i wąskich uliczek z licznymi kościołami i muzeami oraz ruinami rzymskiego obozu Ulcisia Castra.
• Tokaj – góra i miejscowość słynna z wytwarzanego tutaj wina, pochodzącego z winogron uprawianych na powulkanicznej ziemi.
• Győr – malownicza miejscowość z piękną starówką, której centrum jest Wzgórze Kaptalan, gdzie zbiegają się trzy rzeki – Dunaj, Raba i Rábca.
• Balaton – największe jezioro w kraju, nazywane węgierskim morzem, słynące z licznych ośrodków wczasowych na południowej stronie oraz pięknych miejscowości i winnic usytuowanych na wzgórzach po północnej stronie jeziora.
• Tihany – miejscowość wypoczynkowa położona na półwyspie o tej samej nazwie na północnym brzegu Balatonu, słynąca ze starej, często jeszcze drewnianej zabudowy oraz tutejszego opactwa benedyktyńskiego.
• Sopron – bardzo interesująca miejscowość, gdzie – jak w pigułce – można zobaczyć zabytki od czasów rzymskich, przez średniowiecze, renesans, barok, aż po architekturę klasycystyczną i modernistyczną.
• Pécs (Pecz) – miasto na południu kraju, z licznymi zabytkami po Turkach osmańskich, którzy przed laty władali tymi terenami, na czele z meczetem Gazi Kasıma Paszy, przerobionym później na Kościół Matki Boskiej Gromnicznej (na kopule znajduje się półksiężyc, nad którym góruje… krzyż, mający symbolizować zwycięstwo chrześcijaństwa nad islamem).
• Mohács (Mohacz) – miejscowość, pod którą w 1526 r. wojska węgierskie, dowodzone przez króla Ludwika Jagiellończyka, zostały rozgromione przez armię osmańską pod dowództwem sułtana Sulejmana Wspaniałego.
• Szeged - trzecie pod względem liczby ludności miasto Węgier, położone na południu kraju nad rzeką Cisą, z bardzo ciekawą starówką, gdzie można zobaczyć liczne domy i kamienice secesyjne.
• Hajdúszoboszló – najbardziej znane kąpielisko termalne na Węgrzech, gdzie znajduje się 20 krytych basenów o różnej temperaturze wody.

Głównym lotniskiem kraju jest port lotniczy Budapeszt (BUD), usytuowany 16 km na południowy wschód od centrum miasta.

Linie lotnicze mają w swojej ofercie bezpośrednie połączenia do Budapesztu z Krakowa, Poznania i Warszawy (Budapeszt jest lotniskiem macierzystym taniej linii lotniczej WizzAir).

Lotu z południa Polski trwają od ok. 1 h, natomiast z północy ok. 1,5 h.

W starożytności część dzisiejszych Węgier wchodziła w obręb rzymskiej prowincji Panonia. W kolejnych wiekach tereny te zasiedlali Hunowie, plemiona germańskie a od VI w. także słowiańskie.

Z na przełomie IX i X w. pojawiły się tu plemiona madziarskie (Węgierskie), które początkowo zajmowały niewielki obszar w Kotlinie Naddunajskiej. Z czasem Węgrzy podbili państwo wielkomorawskie (średniowieczne państwo słowiańskie), a następnie zasiedlili większość tzw. Łuku Karpat (tereny dzisiejszych Węgier, południowej Słowacji, zachodniej Rumunii i częściowo północnej Serbii). W 1102 r. Węgrzy podbili Chorwację, która później pozostawała z nimi w unii personalnej, a w XIV w., w wyniku zwycięskiej wojny z Wenecją, przyłączyli też do swoich terenów Dalmację, oraz poszerzyli swoje panowanie na terenach dzisiejszej północnej Serbii.

Kres świetności węgierskiej państwowości przyniosła ekspansja Turków osmańskich na tereny Bałkanów. W 1526 r. Węgrzy przegrali bitwę pod Mohaczem, w wyniku czego w kolejnych latach utracili niepodległość, a ich tereny zostały podzielone na trzy części: zachodnią (która przypadła Habsburgom), środkową włączoną do Imperium Osmańskiego oraz będący lennem Turcji Siedmiogród.

W 1699 r., na mocy traktatu w Karłowicach, kończącego wojnę pomiędzy chrześcijańską Ligą Świętą a Turcją osmańska, całość dawnych Węgier znalazła się we władaniu Habsburgów i w ramach Austro-Węgier pozostała w nim do końca I wojny światowej, kiedy formalnie przestało istnieć to królestwo.

Terytorium dzisiejszych Węgier ukształtowało się w 1920 r. na mocy układu trianońskiego (pokojowy traktat zawarty w Wersalu między Węgrami a państwami Ententy, dot. podziału terytorialnego dawnych Austro-Węgier), w wyniku którego: północna część została włączona do Czechosłowacji (nie licząc skrawka Śląska Cieszyńskiego, który przypadł Polsce), wschodnia (Siedmiogród) do Rumunii, południowa do powstałego Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS) oraz fragment terenów zachodnich, który przypadł w udziale Austrii.

Niepodległym Węgrom przypadła w udziale środkowa część, obejmująca mniej więcej tereny pokrywające się z obszarem kraju z początków X w., na których Węgrzy stanowili absolutną większość narodową. Nie licząc niewielkiej korekty granic podczas II Wojny Światowej, kiedy Węgrom przyznano północny Siedmiogród, kształt tego kraju nie zmienił się do dziś.

Magyar gulyás – gulasz węgierski, najczęściej wołowy z dużą ilością papryki (świeżej i mielonej).

Halászlé – zupa rybna, zazwyczaj przygotowana z karpia i suma, papryki i pomidorów.

Lángos (langosz) – najpopularniejszy węgierski fast food, placek drożdżowy smażony na głębokim oleju podawany najczęściej ze śmietaną i tartym serem.

Bogracz – zupa z wołowiną, ziemniakami, papryką, cebulą i pomidorami.

Pick Szeged – salami wyrabiane z wieprzowiny rasy Mangalica (węgierska świnia włochata).

Csabai kolbasz – wędzona, mocno przyprawiona papryką kiełbasa, zwana też czabajką.

Főzelék – potrawa warzywna, coś między zupą a gulaszem.

Töltött Paprika – papryka faszerowana mieloną wieprzowiną, ryżem, cebulą i czosnkiem (Töltött káposzta – gołąbki).

Hortobágy palacsinta – zapiekane naleśniki z mięsem z dodatkiem pomidorów, papryki i cebuli, złożone w kopertę.

Gundel palacsinta – naleśniki z masą orzechową, rodzynkami, rumem, cynamonem i sosem czekoladowym.

Dobos torta (Tort Dobosza) – tort złożony z warstw biszkoptu przełożonego kremem czekoladowym, oblany karmelem.

Kürtőskalács (kurtoszkalacz) – drożdżowe ciasto w kształcie wydrążonego walca pieczone nad żarzącym ogniem, zwykle posypane cukrem.

Gesztenyepüré – puree z kasztanów, podawane z bitą śmietaną.

Meggyleves – słodka zupa wiśniowa.

Fánk – węgierskie pączki.

Węgry należą do Unii Europejskiej, więc obowiązują tu takie same przepisy celne jak w przypadku innych krajów UE (można wwieźć 800 sztuk papierosów, 10 litrów wyrobów spirytusowych, 90 litrów wina stołowego lub 110 litrów piwa oraz perfumy i leki na własny użytek).

Ceny w sklepach: chleb 250-400 HUF, woda niegazowana 1,5l ok. 100 HUF, mleko ok. 200 HUF, Coca Cola 1,5l 300 HUF, piwo 250-300 HUF, jogurt naturalny/owocowy 100-250 HUF, banany 1kg 450 HUF, węgierskie wina – od 700 HUF w górę, papryka czerwona ok. 600-800 HUF, pomidory 300-400 HUF.

Ceny w restauracjach: woda 0,33 280 HUF, Coca Cola 0,33 360 HUF, espresso 330 HUF, langosz od 550 HUF, hamburger 500-600 HUF, obiad w taniej restauracji 1.700-2.000 HUF, piwo lane 520 HUF, espresso 330 HUF, cappuccino 460 HUF, gałka lodów ok. 200 HUF, pizz od 900 HUF, zupa gulaszowa 900 HUF

Za miejski bilet autobusowy zapłacimy 350 HUF, za taksówkę 700 HUF opłaty początkowej i 300 HUF za kilometr. Benzyna kosztuje ok. 400 HUF za litr. Wynajem samochodu kosztuje od 6.500 HUF dziennie.

Dowód osobisty (lub paszport) oraz Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Jeśli planujemy zwiedzanie kościołów, pamiętajmy o zabraniu odpowiedniego stroju (zakryte ramiona i kolana).

Pamiętajmy też o kremie z filtrem UV, nakryciu głowy, podstawowym zestawie leków, okularach przeciwsłonecznych i wygodnych butach do zwiedzania.

Jeśli chcemy odwiedzać tutejsze kąpieliska termalne, konieczny będzie strój kąpielowy, ręcznik i klapki (rzadziej czepek).

Produkty spożywcze: wina Tokaj i Egri Bikaver, unicum (likier korzenno-ziołowy), papryka – suszona, sproszkowana lub w zalewie (erös lub csípős – ostra, édes lub csemege – łągodna), pasty  (cebulowa, czosnkowa i paprykowa), suszone pomidory, wyroby marcepanowe firmy Szamos, kiełbasy i salami, Libamáj (foie gras), wódka owocowa Pálinka, mieszkanki przypraw do zup.

Produkty użytkowe: haftowane obrusy i serwetki (np. z motywem papryki), porcelana Herend, kostka Rubika, stroje ludowe, ubrania z motywami ludowymi, płyty z muzyką węgierską, skórzane buty (najlepsze firmy Vass i Tisza).

Produkty dekoracyjne: porcelanowe lalki, wyroby z lawendy znad Balatonu, kryształy (najsłynniejsze z miejscowość Ajka), węgierskie gadżety (magnesy, breloczki itp.).