Gruzja wakacje

Gruzja to niesamowita mieszanka fascynującej kultura, przejawiającej się choćby w fakcie posiadania własnego pisma i alfabetu, długowiekowej historii (obok Armenii to jeden z pierwszych schrystianizowanych krajów na świecie), wspaniałych widoków rozciągających się od czarnomorskiego wybrzeża aż po ośnieżone szczyty Kaukazu, niebywale smacznej kuchni i niezwykłej gościnności oraz otwartości mieszkających tu ludzi. A wszystko to podlane haustem tutejszego przepysznego wina bądź filiżanką herbaty, oczywiście z lokalnych plantacji! Nie ma chyba nikogo, kto wróciłby z tego kraju niezadowolony...

• Gruzję zamieszkuje ok. 4 mln osób, powierzchnia kraju wynosi zaś 700 km², ale po utracie Abchazji i Osetii Południowej (dwóch separatystycznych republik, które ogłosiły swoją niepodległość), gruzińskie władze kontrolują de facto 57.250 km² obszaru kraju.
• 87 proc. populacji kraju stanowią Gruzini. Oprócz nich mieszkają tu też: Azerowie (6 proc.), Ormianie (4,5 proc.), Abchazi (2 proc.) oraz Rosjaninie i Osetyjczycy, których jest poniżej 1 proc.
• Około 89 proc. mieszkańców to chrześcijanie, z czego absolutna większość to wyznawcy prawosławia i Kościoła Ormiańskiego (katolicy stanowią 0,8 proc. całej populacji, a protestanci zaledwie 0,4 proc.). Przeszło 10 proc. populacji wyznaje islam.
• Językiem urzędowym jest gruziński, który posiada własny alfabet, składający się z 33 znaków. Z większością mieszkańców kraju podczas wakacji w Gruzji można się komunikować po rosyjsku (dotyczy to zwłaszcza starszego pokolenia). W miejscach turystycznych (oraz wśród młodego pokolenia) coraz bardziej popularny staje się angielski i (w mniejszym stopniu) niemiecki.
• Najwyższą górą Gruzji (trzecią na Kaukazie) jest Szchara (5.193 m n.p.m.), a największym jeziorem jest Parawani o powierzchni ok. 37 km².
• Gniazdka elektryczny są na kontakty typu europejskiego (dwa okrągłe bolce).
• Polacy udający się na wczasy do Gruzji nie są objęci obowiązkiem wizowym. Do wjazdu wystarczy ważny paszport.

W przypadku osób wybierających się na wczasy w Gruzji nie są wymagane żadne szczepienia dla podróżnych, warto jednak pomyśleć o szczepieniach przeciwko takim chorobom jak: zapalenie wątroby typu A i B, dur brzuszny, cholera, wścieklizna, tężec, błonica i krztusiec.

Na terenach graniczących z Azerbejdżanem (południowo-wschodnia część kraju), głównie w regionie Kakheti i Kvemo Kartli, istnieje ryzyko wystąpienia malarii.

Na górskich łąkach bardzo rozpowszechniony jest barszcz Sosnowskiego, silnie toksyczna i uczulająca roślina, przypominająca swoim wyglądem koper. Jeśli wystąpią objawy w postaci oparzeń, pęcherzy i złego samopoczucia, należy skontaktować się z lekarzem.

Gruzja leży w strefie klimatu podzwrotnikowego, który jednak w tym kraju charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem – podczas gdy na wybrzeżu oraz na równinie zachodniej jest łagodny i deszczowy, to w środkowej i wschodniej części kraju jest bardziej kontynentalny i suchy (w górach jest oczywiście zimniej).

Wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego i na równinie zachodniej opady deszczu są obfite i w Batumi wynoszą ok. 2.500 mm (najmniej deszczowy okres to miesiące od kwietnia do sierpnia). W Batumi średnie dzienne temperatury w okresie letnim wynoszą 21-24°C (nocą 17-20°C), wiosną i jesienią 12°C w dzień oraz 10-13 w nocy, zimą zaś 8-9°C w dzień i 4-6°C w nocy. Woda w morzu najcieplejsza jest w lipcu, sierpniu i wrześniu (24-25°C), zimą zaś znacznie się wychładza i jej temperatura wynosi zaledwie 10°C.

W okolicach Tbilisi klimat jest bardziej kontynentalny. Pada mniej (ok. 500 mm rocznie), ale za to występują większe wahania rocznych temperatur – od 3°C w styczniu (nocą w okolicach 0°C, a często poniżej) do 25°C w lipcu (nocą 16-18°C). W okolicznych górach zimą temperatury schodzą nawet poniżej -15°C.

Kiedy najlepiej pojechać na wakacje do Gruzji? Najlepszym okresem na plażowanie i wędrówki w wysokich górach są miesiące od czerwca do sierpnia.  W większości Gruzji jest w tym czasie gorąco, jeśli więc ktoś nie przepada za upałami, to na wyjazd do tego kraju idealna będzie wiosna i jesień, zwłaszcza od połowy maja do połowy czerwca oraz od połowy września do połowy października (warto jednak pamiętać, że jesień na wybrzeżu jest bardzo deszczowa).

Obowiązującą walutą jest Gruzińskie Lari (GEL), które dzieli się na 100 tetri. W niektórych kantorach w Polsce można kupić gruzińską walutę, ale najlepiej zabrać ze sobą euro lub dolary amerykańskie i wymienić na miejscu.

W dużych miastach płatności kartą są dość popularne (sklepy i restauracje). Tam też bez problemu znajdzie się bankomaty. W mniejszych miejscowościach, szczególnie na prowincji w dalszym ciągu preferowana jest jednak gotówka.

1 EUR = 3,35 GEL

1 USD = 2,90 GEL

1 PLN = 0,75 GEL

1 GEL = 1,35 PLN

Niezwykłość tego kraj wiąże się nie tylko z oryginalnym alfabetem, wyjątkowym językiem oraz gościnnością, która nie wszędzie jest spotykana. Główne atrakcje w Gruzji to przede wszystkim miasta o bogatej historii czy zapierające dech w piersiach trasy górskie.

• Tbilisi – stolica kraju z największą budowlą sakralną Zakaukazia – katedrą Trójcy Świętej, majestatyczną twierdzą Narikala oraz Aleją Rustawelego – najdłuższą ulicą w mieście, przy której znajdują się m.in. stary parlament i Muzeum Narodowe.
• Batumi – stolica regionu Adżarii i najsłynniejszy kurort nadmorski Gruzji z olbrzymią promenadą (jedną z najdłuższych na świecie) oraz ciekawymi zabytkami starej części miasta.
• Gonio – miejscowość przy ujściu rzeki Czoroch, gdzie znajdują się pozostałości rzymskiej fortyfikacji (prace wykopaliskowe prowadzili tam polscy archeolodzy). Legenda głosi, że na terenie fortecy znajduje się grób świętego Macieja, jednego z dwunastu apostołów.
• Kutaisi – miasto zamieszkane nieprzerwanie od 4 tys. lat, które było stolicą antycznego królestwa Kolchidy, gdzie (wg legendy) przybył Jazon z Argonautami po złote runo.
• Gruzińska Droga – trasa przebiegająca przez Wysoki Kaukaz, wiodąca m.in. w okolicach Jeziora Żinwalskiego, gdzie znajduje się ciekawa fortecy Ananuri, która po Przełęczy Krzyżowej dociera do Stepantsmindy (dawniej Kazbegi) przy granicy z Rosją. Przy dobrej pogodzie rozciągają się stąd wspaniałe widoki na szczyty Kaukazu i masyw Kazbeku.
• Uszguli – wspólna nazwa dla czterech wiosek położonych u szczytu wąwozu Enguri w Swanetii, słynnych z kamiennych wież, budowanych tu ze względów obronnych, gdzie w razie wrogich najazdów (lub w obawie przed krwawą zemstą rodową) chroniły się całe rodziny wraz z dobytkiem.
• Mccheta – pierwsza stolica i religijne centrum Gruzji, gdzie król Mirian III w 317 r. przyjął chrześcijaństwo, w której znajduje się katedra Sweti Cchoweli, będąca przez stulecia miejscem koronacji i pochówku władców tego kraju.
• Gori – miasto ufundowane przez jednego z najsłynniejszych władców Gruzji, Dawida IV Budowniczego, skąd wywodził się też Józef Stalin. Można tu zobaczyć dom, w którym się urodził (po sąsiedzku jest też muzeum) oraz wagon, którym dyktator pojechał na konferencję do Poczdamu.
• Bordżomi – górskie uzdrowisko, które rozsławiła tutejsza woda mineralna.
• Wardzia – skalne miasto (i klasztor) usytuowane na zboczu góry Eruszeti, które w średniowieczu służyło jako schronienie podczas najazdów mongolskich.
• Upliscyche – pozostałości starożytnego skalnego miasta, z których rozciąga się panorama doliny rzeki Kury.
• Bodbe – miejscowość, gdzie znajduje się żeński klasztor pamiętający czasy działalności św. Nino, apostołki i patronki Gruzji, świętej kościołów katolickiego, ormiańskiego i prawosławnego.
• Sighnaghi – jedno z najbardziej malowniczo położonych miast Gruzji, gdzie mieści się zbudowana tam w XVIII w. twierdza, która miała bronić Gruzji przed najazdami z Dagestanu.
• Nekresi – kompleks klasztorny pamiętający czasy Abibosa, jednego z Trzynastu Ojców Syryjskich (czyli michów pochodzących z Syrii), którzy po przybyciu na Zakaukazie w VI w. zakładali tu pierwsze monastyry.
• Telawi – stolica regionu Kachetia, słynącego z wytwarzanego tu wina, gdzie zachowały się liczne zabytki z czasów średniowiecza, a także cztery zabytkowe fortyfikacje z różnych okresów.

Jeśli podczas urlopu stawiasz przede wszystkim na intensywne zwiedzanie, sprawdź ofertę wycieczek fakultatywnych w Gruzji. Zobaczysz najpiękniejsze miasta i poznasz najlepsze szlaki górskie.

Głównym lotniskiem kraju jest port lotniczy Tbilisi-Shota Rustaveli (TBS), usytuowany przy stolicy kraju, jednak z Polski nie ma tam bezpośrednich lotów. Dużo bardziej popularnym lotniskiem jest port lotniczy Kutaisi (KUT). Przez większą część roku (poza zimą) można się tam dostać tanimi liniami WizzAir z Gdańska, Katowic, Krakowa, Warszawy i Wrocławia. Lot na wakacje do Gruzji trwa ok. 3,5 godziny.

W sezonie turystycznym różne biura podróży oferują też czarterowe przeloty na wybrzeże Morza Czarnego do Batumi (BUS). Przez cały sezon Rainbow oferuje tam bezpośredni przelot z Warszawy.

Do kraju można wwieźć: 400 papierosów, 4 litry dowolnego alkoholu; oraz przedmioty do użytku osobistego, o wadze do 100 kilogramów, ale jeśli posiadamy ponad 20 kg jednego towaru, wówczas nadwyżka obłożona jest cłem.

Z kraju nie można wywozić obcych walut, których suma przekracza 500 USD.

Kuchnia gruzińska jest przede wszystkim domowa – syta i przygotowywana z sercem. Chociaż dania nie są wykwintne, smaki oraz aromaty potrafią zaskoczyć. Takich dań nie spróbujesz nigdzie indziej:

• Charczo – zupa gulaszowa, najczęściej na baraninie.
• Chaczapuri – zapiekany placek nadziewany serem.
• Kubdari – mięsna wersja Chaczapuri.
• Lobiani – placki z ciasta chlebowego wypełnione pastą z czerwonej fasoli.
• Chinkali – pierogi w kształcie sakiewek faszerowane wołowiną lub wieprzowiną z dodatkiem niewielkiej ilości bulionu,
• Lobio – potrawa z czerwonej fasoli przygotowana bez mięsa, ale za to z orzechami (może być przyrządzona à la fasolka po bretońsku lub jako pasta).
• Tolma – faszerowane bakłażany, pomidory lub papryka.
• Mcwadi – lokalna nazwa szaszłyków.
• Badridżani – smażone plastry bakłażana posmarowane pastą orzechową z dodatkiem kolendry.
• Czkmeruli – kurczak zapiekany w mleczno-czosnkowym sosie.
• Adżika – ostra pasta z czerwonej papryki z dodatkiem soli, czosnku i ziół.
• Saciwi – pasta z orzechów z przyprawami (suszone zioła, czosnek, ocet, pieprz cayenne), podawana na zimno jako dodatek do mięs.
• Tkemali – aromatyczny sos śliwkowy z dodatkiem przypraw.
• Gozinaki – słodkie danie z prażonych orzechów włoskich, cukru i miodu.
• Czurczchela – słodycze na bazie orzechów w soku z winogron (orzechy nanizane na sznurek obgotowywane są w soku z winogron zmieszanego z mąką kukurydzianą i cukrem).
• Czacza – domowa wódka (samogon).

W sklepach: woda 1,5l 1,5 GEL, małe napoje typu Cola 1 GEL, piwo butelkowe 2-3 GEL, mleko 1l ok. 4,5 GEL, bułka 1 GEL, chleb 3,5-5,5 GEL, wino butelka 10-15 GEL, wino domowe 5 GEL, papierosy 5 GEL, chaczapuri 3,5-4 GEL

W restauracjach: mała woda 2 GEL, puszka Coli 4 GEL, piwo lane 5-6 GEL, espresso 3 GEL, cappuccino 5 GEL, chinkali szt. 1-1,5 GEL, zupa charczo 5-7 GEL, posiłek w taniej restauracji 15-20 GEL, dwudaniowy obiad + coś do picia 35 GEL.

Za bilet komunikacji miejskiej zapłacimy 0,5-1 GEL, taksówka 5 GEL opłaty początkowej i 3 GEL za kilometr. Wynajęcie samochodu to koszt ok. 100-120 GEL dziennie, litr benzyny kosztuje 3,5-4 GEL.

Wygodne, zakryte buty i cieplejsze ubrania, a w wypadku wyjazdu w góry zimą, wczesną wiosną lub późną jesienią – zimowe zestawy!

Może się przydać peleryna i parasol.

Pamiętajmy o kremie z filtrem UV, nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych. Na wszelki wypadek warto też mieć przy sobie piankę na poparzenia słoneczne.

Saszetkę na paszport i pieniądze, którą można schować pod ubraniem.

Produkty spożywcze: gruzińskie wina (np. czerwone Mukuzani i białe Mtsvane) oraz koniaki i brandy (np. Sarajishvili), gruzińskie słodycze czurczchela, suszone owoce (figi, morele, rodzynki), orzechy, domowe dżemy i konfitury, syropy owocowe, herbata, sosy (tkemali i adżikę), szafran, górska sól ze Swanetii.

Produkty użytkowe: nakrycia głowy, np. papacha (wielka futrzana czapa), wyroby z wełny (swetry, szale, rękawiczki), filcowe dodatki do ubrań, dywany, etniczna biżuteria – naszyjniki, bransoletki, samowary, muzyka gruzińska (np. popularnego zespołu Rustavi).

Produkty dekoracyjne: wyroby z filcu, np. kwiaty, ręcznie pisane ikony, kilimy, ozdobne noże (kindżały), rogi do picia wina, ozdobne dzbany i wazony, gliniane figurki, ozdobne talerzyki, butelki i dzbanki (drewniane lub gliniane).

Gruzini znani są z biesiadnego trybu życia i zawsze znajdą powód do imprezy za suto zastawionym stołem, która oczywiście nie może się obyć bez miejscowego alkoholu. Co „kolejkę” wygłaszają długie, kwieciste toasty, zachwalające np. gospodarza czy też solenizanta. Bardzo lubią, kiedy zagraniczni goście dostosowują się do tego zwyczaju.

Czasami można mieć wrażenie, że Gruzini podnoszą głos. Faktycznie robią to, ale zazwyczaj nie dlatego, że się kłócą, tylko z powodu tego, że w ich języku nie ma akcentów – żeby podkreślić główną sylabę, zwiększają po prostu intonację głosu. To jednak nie wszystko, co warto wiedzieć przed podróżą do Gruzji. Nasz artykuł blogowy podpowie Ci, czego możesz się spodziewać.