Gambia to bardzo mały kraj zajmujący niewielki skrawek lądu o szerokości 50 km przy rzece o tej samej nazwie. Jest to najmniejsze pod względem powierzchni państwo w kontynentalnej Afryce – jego całkowita powierzchnia wynosi zaledwie 11 000 km2, czyli mniej więcej tyle, ile powierzchnia województwa świętokrzyskiego. Gambia z trzech stron jest otoczona przez Senegal, z czwartej przez Ocean Atlantycki. Bardzo często mówi się o niej jako o uśmiechniętym wybrzeżu Afryki, co podyktowane jest nie tylko przyjaznością tutejszych mieszkańców, ale też po prostu geograficznym kształtem kraju.
Najlepszym czasem na wyjazd do Gambii jest pora sucha, okres od listopada do maja, kiedy temperatury w dzień wynoszą około 30–35°C (nocą 16–22°C). W porze deszczowej, od czerwca do września, opady są naprawdę obfite, co w połączeniu z niezmiennie wysoką temperaturą (około 30°C) tworzy dość trudne warunki – wilgotne i duszne. Właśnie dlatego wyjazdem w tę stronę jest najlepiej zainteresować się zimą, kiedy w Polsce robi się szaro, smutno i zimno.
Z perspektywy turystycznej Gambia ma sporo do zaoferowania. Rejon ten słynie z pięknych, piaszczystych plaż, wibrujących życiem miast z piękną kolonialną architekturą oraz z niesamowitej przyrody. Dodatkowo, turyści z Polski dopiero od niedawna mają okazję poznawać Gambię – wcześniej próżno było szukać jej w ofertach biur podróży. Jeżeli więc szukasz oryginalnego kierunku wakacyjnego, Gambia może być miejscem idealnym. Sprawdź, jakimi atrakcjami może Cię skusić!
Unikalne położenie geograficzne, różnorodność ekosystemów na tych terenach oraz względnie mała ingerencja człowieka sprawiają, że Gambia to doskonały kierunek podróży dla osób, które podczas podróży cenią przede wszystkim atrakcje przyrodnicze.
Początki rezerwatu Abuko sięgają 1916 roku, choć oficjalnie powstał dopiero w 1986 r. Rezerwat został utworzony, aby chronić punkt poboru wody dla mieszkających w pobliżu społeczności. Pierwszy rezerwat Gambii jest jednocześnie najmniejszym rezerwatem przyrody w tym kraju i jednym z najmniejszych w Afryce.
Rozmiary terenu nie wpływają jednak na różnorodność tutejszej flory i fauny. Na obszarze zaledwie 1 km² swój dom znalazło wiele roślin i zwierząt. Żyją tu rzadko spotykane gatunki małp, w tym gerezanka ruda i koczkodan zielony, a także buszbok subsaharyjski i dujker karłowaty, czyli jeden z najmniejszych ssaków kopytnych. Abuko to także raj dla miłośników ptaków, gdyż żyje ich tu blisko 300 gatunków,, między innymi takie jak turak fioletowy, długoszpon afrykański, wężówka afrykańska czy ślepowron zwyczajny. Poza tym na terenach rezerwatu mieszkają również krokodyle krótkopyskie i nilowe oraz węże, w tym pytony, żmije sykliwe, mamby zielone, kobry plujące i kobry czarnobiałe.
Rezerwat jest obecnie najczęściej odwiedzaną atrakcją turystyczną w Gambii, co roku przyjeżdża tu ponad 30 tysięcy turystów. Ciekawostką jest, że Abuko to najbliżej znajdujący się Europy las tropikalny. Ponadto warto wiedzieć, że prowadzony jest tutaj także zwierzęcy sierociniec i centrum rehabilitacyjne dla różnych gatunków małp, między innymi szympansów oraz dla hien i papug.
Należący do największych obszarów chronionych w Gambii park Kiang West położony jest 145 km na wschód od stolicy kraju, na południowym brzegu rzeki Gambia. Jest to największy obszar tego typu w tym państwie. Park Kiang West wyróżnia się przede wszystkim zmiennym krajobrazem. Na miejscu można bowiem zobaczyć: lasy namorzynowe (mangrowe), las galeriowy wzdłuż rzeki Gambia, tereny podmokłe sezonowo zalewane wodą oraz sawanny i suche zarośla. To zróżnicowanie warunków sprawiło, że okoliczne tereny stały się siedliskiem dla bardzo bogatej flory i fauny. Wiele z tutejszych zwierząt stanowią gatunki rzadkie i zagrożone.
Na lądzie spotkać można m.in. buszboki, karakale, lamparty, mangusty, serwale, hieny czy guźce. W parku żyje ponad 300 gatunków ptaków, co stanowi ponad połowę wszystkich gatunków ptaków odnotowanych w Gambii. Niektóre z nich mają bardzo ograniczony zasięg występowania i rzadko można je zaobserwować w innych częściach kraju. Park Narodowy Kiang West obejmuje również tereny wodne, na których spotkać można manaty oraz delfiny.
Makasutu w języku mandinka (jednym z najważniejszych lokalnych języków) oznacza Święty Las. Jest to miejsce wyjątkowe zarówno pod względem kulturowym, jak i przyrodniczym. Projekt narodził się na początku lat 90. XX wieku, gdy dwóch Anglików – James English i Lawrence Williams – postanowiło wykupić okoliczne ziemie, by odbudować niszczoną wyrębem lasu przyrodę. Po ponownym zalesieniu obszaru utworzyli rezerwat, który jest obecnie dostępny dla zwiedzających i stanowi świetny przykład zrównoważonego rozwoju turystyki. Część dochodów parku jest reinwestowana w ochronę lasu oraz wspieranie lokalnych społeczności.
Makasutu Culture Forest obejmuje duży, niezwykle zróżnicowany teren, położony nad brzegiem dopływu meandrującej rzeki Gambia. Obejmuje on aż pięć afrykańskich ekosystemów. Na tym obszarze można zaobserwować sawannę, las galeriowy, las namorzynowy, las palmowy i bagna. Występują tu liczne gatunki zwierząt, takie jak pawiany i koczkodany, guźce, różnorodne ptaki (ponad 100 gatunków), a także krokodyle i antylopy. Ponadto, region zamieszkiwany jest przez plemię Mandinka, którego tradycje i historię można poznać podczas wizyty w rezerwacie.
Warto wybrać się na całodzienną wycieczkę po Makasutu Culture Forest, która obejmuje obserwację ptaków i zwierząt z lokalnych łódek oraz spacer po parku z przewodnikiem, podczas którego można zobaczyć zbieranie ostryg. Wycieczka to także okazja do skosztowania najlepszych, afrykańskich dań. Degustacji najczęściej towarzyszy pokaz lokalnych tańców z muzyką.
The River Gambia National Park to jedna z większych atrakcji Gambii. Został utworzony w 1978 roku i obejmuje teren archipelagu Baboon Islands, czyli kompleksu pięciu niezamieszkałych wysp, leżących nad rzeką w regionie Central River Division (patrząc na mapę – w centralnej części kraju), od których przejął swoją drugą nazwę. Obszar parku stanowią tereny porośnięte tropikalnym lasem deszczowym, bagnami namorzynowymi, a nawet sawanną. Stanowi on jedną z ostatnich ostoi zagrożonych gatunków zwierząt, m.in. hipopotamów, szympansów, serwali czy antylop.
Jedną z najważniejszych inicjatyw parku jest Centrum Rehabilitacji Szympansów (Chimpanzee Rehabilitation Project, CRP) założone w 1979 roku przez Dr. Stellę Brewer. Centrum zajmuje się ochroną szympansów oraz ich reintrodukcją do naturalnego środowiska. Zwierzęta, które są rehabilitowane w CRP, są zwierzętami uratowanymi z niewoli, porzuconymi lub osieroconymi. Wyspy Baboon Islands są jednym z nielicznych miejsc, gdzie szympansy mogą żyć w stanie dzikim, chronione przed zagrożeniami ze strony ludzi.
Turyści nie mają bezpośredniego dostępu do wysp. Park promuje zrównoważoną turystykę, z naciskiem na ochronę dzikiej przyrody. Z tego powodu można ją podziwiać jedynie z łodzi. Wycieczki promami są jedną z głównych atrakcji dla turystów, którzy chcieliby zobaczyć szympansy, hipopotamy i krokodyle, bez zakłócania ich naturalnych warunków życia.
Tanbi Wetlands National Park to obszar chroniony w Gambii, który obejmuje rozległe tereny mokradłowe i lasy namorzynowe. Obszary te zasilane są przez słoną wodę z oceanu oraz słodką wodę z rzeki Gambia, co tworzy ekosystem estuarialny o unikalnym charakterze. To połączenie wód słodkich i słonych wspiera różnorodne gatunki fauny i flory, a także odgrywa kluczową rolę w filtracji wód wpływających do oceanu. Z jednej strony tak specyficzne warunki stanowią unikalne miejsce lęgowe dla wielu gatunków, z drugiej zaś sprzyjają obfitemu występowaniu skorupiaków, jak kraby i krewetki, które odgrywają ważną rolę w lokalnej gospodarce.
Park jest ostoją dla ptaków, zwłaszcza dla ptaków wodnych, które gniazdują i żerują w mokradłach. Jest to także szczególnie istotne miejsce dla migracji ptaków, ponieważ Tanbi Wetlands leżą na ważnej trasie przelotów ptaków wędrownych z Europy do Afryki. Ptaki, które można tu spotkać, to m.in. czaple, ibisy, pelikany, zimorodki, a także liczne gatunki drapieżne.
Tanbi Wetlands znajduje się w pobliżu stolicy kraju, Banjul, oraz miasta Bakau, co czyni go jednym z bardziej dostępnych parków narodowych w Gambii, ale i stawia przed nim wiele wyzwań. Związane są one przede wszystkim z presją urbanizacji (bliskość Banjul i Bakau), rosnącym zanieczyszczeniem oraz zmianami klimatycznymi, które mogą wpływać na poziom wód i ekosystemy mokradłowe.
Tanji Bird Reserve, znany również jako Tanji River Reserve lub Tanji National Park położony jest na atlantyckim wybrzeżu, około 25 km na zachód od stolicy Gambii, Banjul. Obejmuje również kilka wysp u wybrzeża. Głównym celem rezerwatu jest ochrona różnorodnych siedlisk i gatunków ptaków, które tam bytują lub migrują przez ten obszar. W sumie na terenie parku Tanji odnotowano ponad 300 gatunków ptaków. Szczególnie widoczne są ptaki wodne, które gniazdują na wyspach i wzdłuż wybrzeża. Tanji Bird Reserve promuje zrównoważoną turystykę przyrodniczą. Odwiedzający mogą korzystać z przygotowanych tras do obserwacji ptaków, rejsów łodzią po wyspach oraz wycieczek pieszych z lokalnymi przewodnikami, którzy chętnie dzielą się wiedzą na temat fauny i flory regionu.
Kachikally Crocodile Pool to naturalny staw zamieszkany przez krokodyle, który znajduje się w mieście Bakau, około 10 km od stolicy kraju, Banjul. Jest to jedno z najbardziej znanych i niezwykłych miejsc w Gambii, będące zarówno atrakcją turystyczną, jak i miejscem kultu religijnego i duchowego dla lokalnych społeczności. Co ciekawe, ma swojego prywatnego właściciela. Należy do rodziny Bojang, jednej z najstarszych rodzin w Bakau, która opiekuje się tym miejscem od pokoleń.
Staw Kachikally zamieszkany jest przez około 80 krokodyli, z których większość to krokodyle nilowe. W przeciwieństwie do innych miejsc na świecie, gdzie krokodyle są zazwyczaj agresywne, tutejsze krokodyle uważane są za stosunkowo spokojne i oswojone, co pozwala odwiedzającym na podejście do nich bardzo blisko, a nawet na ich dotykanie pod nadzorem przewodników. Najbardziej znanym krokodylem w stawie jest „Charlie”, który stał się swoistym symbolem tego miejsca.
Krokodyle w Kachikally są symbolem jedności z naturą i duchowością, a lokalna kultura nadaje im specjalne znaczenie jako strażnikom miejsca świętego. Lokalne wierzenia mówią też, że staw ma moc przynoszenia płodności. Kobiety, które mają trudności z zajściem w ciążę, przychodzą do Kachikally, aby uczestniczyć w rytualnych kąpielach, modląc się o potomstwo.
Na terenie Kachikally znajduje się również małe muzeum etnograficzne, które oferuje odwiedzającym wgląd w historię i kulturę Gambii. Muzeum zawiera ekspozycje przedstawiające tradycyjne artefakty, takie jak narzędzia, instrumenty muzyczne, ubrania oraz elementy związane z duchowością i rytuałami lokalnych społeczności. Muzeum pozwala turystom lepiej zrozumieć rolę krokodyli w kulturze i wierzeniach lokalnych mieszkańców oraz poznać historię rodziny Bojang.
Popularnie nazywany Monkey Park rezerwat przyrody Bilijo Forest położony jest na wybrzeżu Atlantyku, niedaleko miejscowości Kololi, w zachodniej części Gambii, tuż obok turystycznej dzielnicy Senegambia. Park ten jest znany przede wszystkim z licznych małp, skąd oczywiście wzięła się jego potoczna nazwa. Najczęściej spotykane tu gatunki to koczkodany zielone i czerwone gerezy. Małpy w tym parku są przyzwyczajone do obecności ludzi, co sprawia, że często podchodzą blisko turystów. Warto jednak pamiętać, że dzikie zwierzęta, choć mogą być przyjazne, nie powinny być karmione.
Bijilo Forest Park to idealne miejsce na piesze wędrówki. Znajdują się tu dobrze utrzymane ścieżki prowadzące przez las, które pozwalają odwiedzającym podziwiać lokalną florę i faunę. Spacerując po parku, można zobaczyć różnorodne gatunki roślin tropikalnych, w tym drzewa palmowe oraz wiele gatunków ptaków. Położenie parku niedaleko plaż w Senegambii sprawia, że jest on łatwo dostępny dla turystów, którzy mogą połączyć relaks na plaży z aktywną wycieczką do lasu.
Gambia to miejsce, które spełnia turystyczne marzenia miłośników przyrody, ale też tych śniących o piaszczystych plażach. Choć jest małym krajem, posiada wiele pięknych plaż wzdłuż atlantyckiego wybrzeża. Oto lista tych najciekawszych, stworzona z myślą o różnorodnych turystycznych potrzebach:
Choć Gambia słynie z bogatej przyrody i rajskich plaż, kraj ten oferuje znacznie więcej niż tylko egzotyczne krajobrazy. Warto odkryć fascynującą historię i kulturę tego niewielkiego państwa w zachodniej Afryce, które kryje w sobie dziedzictwo kolonialne, tętniące życiem targowsika oraz wyjątkowe miejsca o znaczeniu historycznym.
Wyspa Kunta Kinteh (James Island)Kunta Kinteh to opuszczona wyspa, która stanowi pozostałość po kurlandzkiej kolonizacji. W powszechnej świadomości zapisała się jednak przede wszystkim z powodu jednego z najpopularniejszych bohaterów telewizyjnych lat 80. Bijący rekordy popularności serial „Korzenie” na podstawie bestsellerowej powieści Alexa Haleya opowiadał o pochodzeniu i losach pierwszych afroamerykańskich mieszkańców USA. Głównym bohaterem tej historii był właśnie Kinta Kinteh – dzielny wojownik porwany za młodu i sprzedany właścicielowi plantacji bawełny w stanie Wirginia. Była to postać fikcyjna, ale i tak zakorzeniła się w gambijskiej kulturze na wzór polskiego Janosika. W Gambii znajduje się również rodzinna miejscowość słynnego niewolnika, leżąca niedaleko wyspy wieś Juffureh.
Na Kunta Kinteh, poza serialowymi wspomnieniami, znaleźć można wiele przykrych pamiątek z czasów, gdy w Gambii kwitł handel niewolnikami. Należy do nich Albreda, będąca w epoce niewolnictwa francuskim punktem handlowym i tranzytowym. W miasteczku i jego bezpośredniej okolicy można zwiedzać m.in. muzeum niewolnictwa, jeden z pierwszych w Gambii kościołów oraz ruiny Fortu James wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Warto się spieszyć – istnienie wyspy, na której jest położony dawny fort, jest bowiem zagrożone ze względu na stale podnoszący się poziom wód.
Stolica Gambii, Banjul (po polsku zapisywana również jako Bandżul), położona jest na wyspie St. Mary, u ujścia rzeki Gambia do Oceanu Atlantyckiego. Turystów wita piękna pokolonialna zabudowa dzielnicy przyportowej i kolorowe targi, na których można kupić praktycznie wszystko, od lokalnego rękodzieła po jedzenie. Dostęp do plaży jest możliwy tylko przy hotelach, ale można wybrać się poza stolicę do okolicznych miasteczek, by posiedzieć nad brzegiem oceanu.
Miasto jest na tyle małe, że spokojnie można zwiedzić je całe piechotą i nie zajmie to zbyt wiele czasu. Banjul jest miastem kontrastów – nieopodal pięknych kolonialnych rezydencji biegną tu uliczki pozbawione nawierzchni, z odkrytymi rowami ściekowymi. Jednakże nawet w tych najbiedniejszych rewirach turysta może czuć się bezpiecznie, także po zmroku, gdyż Gambijczycy są niezwykle przyjaźni i serdeczni.
W Banjul warto zobaczyć m.in.:
Serrekunda to największe miasto w Gambii, położone zaledwie 20 km na zachód od stolicy kraju. Znajduje się tutaj główna baza noclegowa zachodniej części kraju. W pobliżu miasta ulokowane są urocze plaże i kąpieliska wybrzeży Oceanu Atlantyckiego oraz rezerwat przyrody Abuko. Warto odwiedzić słynny targ rybny przy porcie i targ w centrum, na którym zaopatrują się tutejsze gospodynie domowe. To idealna okazja, by podpatrzeć, jakie lokalne cudowności lądują na talerzach Gambijczyków.
Brikama, drugie co do wielkości miasto w Gambii, słynie z rzemiosła wyrobów drewnianych (wood carving), warto się więc tam wybrać na zakupy „rzeźbiarskie”. Miasto leży w zachodnim rejonie Gambii (Western Division), około 23 kilometrów od stolicy kraju, Banjul. Dojedziemy tam taksówką (town trip) lub tańszymi minibusami Gelli-Gelli. Brikama to niezwykle umuzykalnione miejsce. Na ulicach usłyszymy wielu artystów – miłośnicy Afryki twierdzą, że pod tym względem miasto przypomina senegalskie Saint Louis.
Położone w dywizji Central River, na północnym brzegu rzeki Gambii miasteczko Wassu słynie z tajemniczych kamiennych kręgów. Uważane są one za miejsce pochówku starożytnych królów i wodzów, choć archeologom nie udało się jednoznacznie ustalić, kim byli ich twórcy i jaką funkcję posągi pełniły. Wassu to jedno z kilku stanowisk archeologicznych, położonych na terytorium Senegalu i Gambii, w których łącznie znajduje się około 1000 takich kamiennych pomników, znanych pod wspólną nazwą jako Kamienne Kręgi Senegambii.
Szacuje się, że posągi z Wassu powstawały w latach 750-1000. Każdy krąg ma 4-6 metrów średnicy i składa się z 10 do 25 laterytowych kamieni, z których każdy waży około 10 ton. Ich wysokość waha się od 1 do 2,5 metra. W Wassu działa również niewielkie muzeum poświęcone kamiennym kręgom, gdzie można dowiedzieć się więcej na temat dotyczących ich legend. W roku 2006 kamienne kręgi Senegambii wpisano na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Dwa ogromne koziorożce wśród wirujących fal, niebieski lew i zakochany kowal to tylko niektóre z zadziwiających dzieł czekających na turystów, którzy dotrą do wioski Kubuneh, położonej zaledwie kilka kilometrów od Makasutu Culture Forest. Proste domy afrykańskiej osady zostały przekształcone przez międzynarodową grupę utalentowanych artystów w niesamowitą i prowokującą do myślenia kolekcję sztuki ulicznej. Ich prace wprowadziły do tego zakątka Afryki Zachodniej odrobinę surrealistycznego piękna. Pomysł na stworzenie tej artystycznej instalacji zrodził się w 2009 r., kiedy Lawrence Williams, jeden z założycieli Makasutu, rozpoczął współpracę z gambijskim malarzem mającym stworzyć murale zdobiące przestrzeń na obrzeżach rezerwatu. Od tego czasu projekt rozwija się i obecnie można tu znaleźć ponad 400 dzieł sztuki zdobiących kilkanaście okolicznych wiosek.
Piaszczyste plaże, pełne życia rezerwaty przyrody, autentyczne afrykańskie wioski i kolonialna architektura – to wszystko, a nawet więcej, czeka na Ciebie w Gambii. Przeżyj niezapomnianą przygodę w sercu Afryki Zachodniej, dając porwać się lokalnej kulturze, zbierając się na odwagę poznawania dzikich zwierząt z bliska i doświadczania tutejszych rytuałów. Możesz cieszyć się błogim wypoczynkiem na plażach w Kololi, wybrać się na fascynujące wyprawy do rezerwatów przyrody, takich jak Park Narodowy Kiang West czy Abuko Nature Reserve, a także zanurzyć się w lokalnej kulturze, odwiedzając miejsca historyczne, takie jak wyspa Kunta Kinteh.
Wybierając się do Gambii z Rainbow, masz pewność, że znajdujesz się pod opieką doświadczonych profesjonalistów, umiejących zadbać nie tylko o Twoje bezpieczeństwo i komfort, ale też bogactwo przeżyć. Tylko krok dzieli cię od niesamowitej przygody – spakuj walizki i odkryj Gambię, jeden z najbardziej fascynujących krajów Afryki!