Petra w Jordanii. Tajemnicze miasto w skale, którego nie zapomnisz

Informacje podstawowe – gdzie leży Petra i czym jest?

Petra to jedno z najbardziej niezwykłych stanowisk archeologicznych na świecie, ukryte w południowej części Jordanii, na pograniczu pustyni i górskiego masywu Dżabal asz-Szara. Miasto zostało wykute w czerwonych skałach piaskowca, które w zależności od pory dnia mienią się różnymi odcieniami – od intensywnej czerwieni, przez złoto, aż po subtelne fiolety. Do ruin miasta prowadzi naturalny, wąski wąwóz As-Sik o długości prawie 1,5 km i ścianach sięgających miejscami do wysokości ponad 100 metrów, który niczym teatralna kurtyna odsłania na końcu słynną fasadę Al-Chazny.

To dawna stolica Nabatejczyków, starożytnego ludu, który stworzył tutaj unikalne połączenie natury i architektury. W przeszłości Petra była tętniącym życiem ważnym ośrodkiem handlowym, a dziś stanowi jeden z największych symboli dziedzictwa kulturowego Bliskiego Wschodu. Jej monumentalne fasady, świątynie, grobowce i systemy wodne wciąż zachwycają skalą i kunsztem wykonania, czyniąc z tego miejsca nie tylko atrakcję turystyczną, ale też prawdziwe świadectwo tradycji budowniczych i geniuszu dawnych cywilizacji.

Historia Petry – kiedy powstała i jak się zmieniała

Dzieje Petry to opowieść o potędze ludzkiej wyobraźni i nieustannym dialogu z naturą. Miasto, które wyrosło z czerwonych skał pustyni, przeżywało okresy wielkiego splendoru i dramatycznych upadków, by po wiekach zapomnienia znów powrócić na karty historii. Każdy etap jego losów odsłania kolejną warstwę tajemnicy, czyniąc z Petry miejsce nie tylko piękne, ale i pełne niezwykłych historii.

Początki i założenie Petry przez Nabatejczyków

Pierwsze ślady osadnictwa w rejonie Petry sięgają epoki neolitu, ale to Nabatejczycy – koczowniczy lud arabskiego pochodzenia – pojawili się w rejonie Petry ok. IV–III w. p.n.e. i stopniowo przekształcali ją w stolicę swojego królestwa. Wybór lokalizacji nie był przypadkowy. Petra leżała na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych łączących Arabię, Egipt, Syrię i Morze Śródziemne, dzięki czemu szybko stała się centrum wymiany towarów – od kadzidła i mirry, po jedwab i przyprawy.

Nabatejczycy słynęli z niezwykłych umiejętności inżynieryjnych. W surowym klimacie pustyni stworzyli rozbudowany system akweduktów i cystern, który pozwalał gromadzić wodę deszczową i zapewniał życie wielotysięcznej społeczności. To właśnie dzięki temu sprytowi i zaradności Petra mogła rozkwitnąć, stając się oazą bogactwa i kultury pośród piasków.

Okres świetności i rozwoju architektury Petry

Największy rozkwit Petra przeżywała między III w. p.n.e. a I w. n.e., gdy Nabatejczycy osiągnęli szczyt potęgi. To w tym czasie powstały najbardziej imponujące budowle wykute w piaskowcu: monumentalne grobowce królewskie, Skarbiec czy teatr na kilkanaście tysięcy widzów. Architektura Petry łączyła różnorodne wpływy – od hellenistycznych kolumn, przez rzymską monumentalność, aż po lokalne elementy arabskie.

Dzięki bogactwu handlowemu miasto stało się także centrum kulturowym. Obok świątyń powstawały pałace, a przestrzeń miejska była starannie planowana. Dla podróżników i kupców z różnych stron świata Petra musiała jawić się jako symbol luksusu i przepychu, gdzie natura i ludzka pomysłowość stworzyły jedną z najbardziej imponujących metropolii starożytności.

Skutki trzęsień ziemi i początki upadku Petry

Choć Petra była potężnym ośrodkiem, jej losy uległy dramatycznej zmianie w późniejszym okresie. W 106 r. n.e. królestwo Nabatejczyków zostało podbite przez Rzymian, a samo miasto włączono do prowincji Arabia Petrea. Początkowo Petra nadal prosperowała, ale stopniowo traciła znaczenie handlowe na rzecz innych szlaków.

Decydujące dla znacznego wyludnienia miasta okazały się trzęsienia ziemi – zwłaszcza to z 363 r. n.e., które zniszczyło dużą część infrastruktury. Jak łatwo się domyślić, bez sprawnej infrastruktury wodnej tak duże miasto na pustynnym obszarze nie mogło długo przetrwać. Kolejne kataklizmy w VI i VII wieku pogłębiały zniszczenia. Pozbawiona swojego strategicznego znaczenia i możliwości rozwoju, Petra powoli pustoszała, aż w końcu niemal całkowicie zniknęła z map wielkich ośrodków cywilizacji.

Odkrycie Petry przez Johanna Ludwiga Burckhardta i jej renesans jako atrakcji turystycznej

Przez wiele stuleci Petra pozostawała w zapomnieniu, znana w zasadzie jedynie lokalnym Beduinom. Dopiero w 1812 roku szwajcarski podróżnik Johann Ludwig Burckhardt, dotarł tu przebrany za arabskiego kupca i ponownie ukazał światu zachodniemu skalne miasto. Jego relacje z podróży rozpaliły wyobraźnię Europejczyków, którzy zaczęli postrzegać Petrę jako „zaginione miasto” z kart historii.

Od XIX wieku zainteresowanie tym miejscem rosło z roku na rok. Archeolodzy, pisarze i podróżnicy odkrywali kolejne tajemnice, a Petra stała się symbolem romantycznych poszukiwań i podróży w nieznane. W 1985 roku wpisano ją na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a w 2007 uznano za jeden z siedmiu nowych cudów świata. Dziś Petra jest jednym z najważniejszych miejsc na mapie światowej turystyki, przyciągającym miliony odwiedzających rocznie.

Legendy i mity związane z Petrą

Petra od zawsze budziła fascynację i owiana była aurą tajemniczości. Najsłynniejsza legenda dotyczy Skarbca Faraona (Al-Chazna), który w rzeczywistości jest monumentalnym grobowcem wykutym w skale. Lokalni Beduini wierzyli jednak, że wewnątrz ukryto ogromne bogactwa egipskiego faraona. Ślady tej opowieści można dostrzec do dziś – na fasadzie budowli widoczne są ślady po kulach, które miały rzekomo zostać wystrzelone w nadziei na rozbicie urny i wydobycie skarbów.

Inne podania mówią, że Petra była miejscem, w którym Mojżesz uderzył laską w skałę, aby wydobyć wodę dla swojego ludu podczas wędrówki przez pustynię. Do dziś można zobaczyć tzw. Źródło Mojżesza (Ain Musa), które nawiązuje do tej tradycji i stanowi ważny punkt na mapie Petry. Z kolei niektórzy wierzyli, że skalne budowle powstały przy pomocy sił nadprzyrodzonych – stąd nazwa jednego z zespołów grobowców, Suchur al-Dżinn, czyli „Skały Dżinów”.

Najważniejsze budynki Petry. Na co zwracać uwagę podczas zwiedzania?

Petra w Jordanii zachwyca przede wszystkim swoją architekturą – monumentalne fasady, świątynie i grobowce, które tworzą niezwykły krajobraz w skalnej dolinie. Każdy z tych obiektów skrywa w sobie fragment historii starożytnego ludu Nabatejczyków i pokazuje, że miasto było nie tylko ważnym ośrodkiem handlowym, ale też miejscem, w którym mieli tradycję budowniczych na najwyższym poziomie. Spacerując między ruinami miasta i wchodząc do centrum Petry, trudno nie poczuć atmosfery dawnych czasów.

Al-Chazna (Skarbiec Faraona, Chaznat al-Firaun)

Najbardziej rozpoznawalny symbol Petry to bez wątpienia Skarbiec Faraona. Fasada o wysokości ponad 40 metrów została wykuta bezpośrednio w skale i zdumiewa precyzją wykonania. To tutaj tłumy turystów zatrzymują się najdłużej, próbując uchwycić wyjątkowe piękno „różowego miasta”.

Choć przeznaczenie budowli nie jest do końca jasne, większość archeologów uważa, że był to grobowiec królewski. Skarbiec do dziś jest charakterystyczną cechą architektury Petry – dowodem na to, że Nabatejczycy łączyli różne wpływy kulturowe, choć jasne przeznaczenie budowli wciąż pozostaje tajemnicą dla badaczy.

Ad-Dajr (Klasztor)

Ad-Dajr, zwany Klasztorem, to monumentalna budowla położona wysoko w górach nad ruinami miasta. Droga do niego prowadzi przez setki wykutych w skale schodów, ale widok wynagradza każdy wysiłek. Fasada jest jeszcze większa niż Skarbiec, sięgając blisko 50 metrów szerokości.

Choć nazwa sugeruje klasztor, budowla pierwotnie była prawdopodobnie świątynią lub miejscem zgromadzeń. Później mogła służyć jako przestrzeń do chrześcijańskich nabożeństw. To doskonały przykład, jak Petra stała się miastem wielokulturowym i zmieniała swoje funkcje wraz z upływem wieków.

Kasr Bint Firaun (Pałac Córki Faraona, świątynia Duszary)

Kasr Bint Firaun to jedna z nielicznych budowli Petry wzniesiona nie w całości w skale, lecz jako wolnostojąca konstrukcja. Według tradycji miała być pałacem dla córki faraona, ale w rzeczywistości pełniła funkcję świątyni poświęconej głównemu bóstwu Nabatejczyków – Duszarze.

Świątynia znajduje się w centrum miasta i świadczy o tym, że Petra była nie tylko miejscem pochówku i handlu, ale również religijnym sercem regionu. Jej monumentalna forma, widoczna nawet dziś, przypomina o roli, jaką pełniło to starożytne miasto.

Wielki zespół Grobowców Królewskich

Grobowce Królewskie to rozległy kompleks wykuty w skalnym zboczu, którego fasady zachwycają różnorodnością stylów. To tutaj można zobaczyć, jak Nabatejczycy łączyli lokalne tradycje budowniczych z wpływami greckimi i rzymskimi. Wśród grobowców wyróżniają się m.in. Grobowiec Urny, Grobowiec Jedwabny i Grobowiec Pałacowy. Każdy z nich stanowi świadectwo bogactwa i pozycji dawnych elit.

Grobowiec Sekstusa Florentinusa

Petra była położona w bezpiecznym, naturalnym otoczeniu gór i skalnych dolin, dzięki czemu tętniła życiem. Z czasem tworzyły się tu nowe tradycje i zwyczaje. Grobowiec Sekstusa Florentinusa jest ciekawym przypadkiem, ponieważ został poświęcony rzymskiemu gubernatorowi prowincji Arabii. To dowód, że po podboju przez Rzymian Petra pozostała ważnym ośrodkiem i że miasto było wciąż miejscem, gdzie składano hołd zasłużonym osobistościom. Fasada grobowca wyróżnia się klasycznymi elementami rzymskiej architektury, co ukazuje jasne przeznaczenie budowli jako mauzoleum. Jest też dowodem na to, jak silnie przenikały się tutaj kultury Wschodu i Zachodu.

Teatr

Teatr w Petrze to jeden z najlepiej zachowanych obiektów miasta. Wykuty bezpośrednio w skale mógł pomieścić nawet kilkanaście tysięcy widzów (czyli znaczną część całej tutejszej populacji). Był miejscem, w którym starożytny lud spotykał się, by uczestniczyć w widowiskach, świętach i rytuałach. Jego lokalizacja w centrum Petry pokazuje, jak ważną rolę odgrywała rozrywka i życie publiczne w tym mieście. Do dziś teatr stanowi symbol otwartości Nabatejczyków na wpływy rzymskie i jest jednym z tych miejsc, które najlepiej oddają atmosferę dawnego miasta.

Grobowiec Obelisków

Ten niezwykły grobowiec znajduje się blisko wejścia do Petry i od razu przyciąga uwagę swoim nietypowym wyglądem. Na jego fasadzie wyrzeźbiono cztery obeliski, co wskazuje na silne wpływy egipskie w kulturze Nabatejczyków. Stanowi też wprowadzenie do tego, co czeka podróżników głębiej w skalnej dolinie – niezwykłego zróżnicowania stylów i form.

Suchur al-Dżinn

Suchur al-Dżinn, znane także jako „Skały Dżinów”, to grupa monumentalnych bloków skalnych, które od wieków otaczała aura tajemniczości. Według legend miały być dziełem nadprzyrodzonych istot – dżinów – dlatego budzą respekt i pocudzają wyobraźnię odwiedzających. W rzeczywistości są to wczesne grobowce Nabatejczyków, świadczące o ich starożytnej kulturze i tradycjach. Ich surowa forma odróżnia je od bardziej ozdobnych budowli w centrum Petry, co pokazuje ewolucję stylu architektonicznego na przestrzeni wieków.

Petra – ciekawostki

Choć Petra jest jedną z najbardziej znanych atrakcji Jordanii, to nadal kryje wiele tajemnic i zaskakujących faktów. Oto kilka ciekawostek, które sprawiają, że „miasto w skale” fascynuje jeszcze bardziej:

• Hollywoodzka gwiazda – Petra zyskała międzynarodową sławę również dzięki popkulturze. Zyskała światową rozpoznawalność m.in. dzięki „roli” w filmie Indiana Jones i Ostatnia Krucjata, gdzie Skarbiec Faraona stał się tłem finałowej sceny poszukiwań Świętego Graala. Również Agatha Christie umieściła akcję swojej powieści Rendez-vous ze śmiercią w Petrze, podkreślając jej aurę tajemniczości i niezwykłości.

• Symbol Jordanii – Petra to prawdziwa wizytówka kraju, widoczna na banknotach, monetach i w oficjalnych materiałach promocyjnych. To miejsce, które natychmiast przywodzi na myśl Jordanię i jej niezwykłe dziedzictwo.

• Miasto większe niż Manhattan – Petra zajmuje ponad 260 km², czyli cztery razy więcej niż Manhattan. Rozmiar ten pokazuje, że było to potężne centrum cywilizacyjne, którego pełny zasięg wciąż nie został odkryty. Szacuje się, że około 85% Petry nadal pozostaje nieodkryte przez archeologów. To oznacza, że ogromna część jej historii wciąż leży ukryta pod warstwami piasku i kamieni, czekając na przyszłe pokolenia badaczy. Każde nowe odkrycie może całkowicie zmienić nasze wyobrażenie o tym niezwykłym mieście.

• Gigantyczna nekropolia – Mimo że często mówi się o „mieście w skale”, Petra była też ogromną nekropolią. Z ponad 600 wykutymi w skale grobowcami przewyższa nawet słynną Dolinę Królów w Egipcie. To miejsce, w którym monumentalna architektura nie tylko świadczyła o potędze Nabatejczyków, ale także o ich szczególnym stosunku do życia i śmierci.

Dlaczego Petra została uznana za jeden z siedmiu nowych cudów świata?

Petra, często określana jako „miasto w skale” lub „Różowe Miasto”, zachwyca unikalnym połączeniem natury i architektury. Monumentalne fasady, grobowce i świątynie, częściowo wydrążone bezpośrednio w czerwono-różowym piaskowcu, tworzą niepowtarzalny spektakl wizualny i historyczny. To właśnie ta niezwykła harmonia sprawiła, że UNESCO uznało Petrę za jeden z najcenniejszych skarbów światowego dziedzictwa kulturowego.

Tytuł „jednego z siedmiu nowych cudów świata” Petra otrzymała w 2007 roku, podczas globalnego plebiscytu zorganizowanego przez prywatną fundację New 7 Wonders Foundation, która zebrała głosy internautów z całego świata. W internetowym i telefonicznym głosowaniu przebiła się spośród niemal 200 kandydatów i znalazła się w finałowej grupie 21 niezwykłych miejsc, by ostatecznie triumfować.

Ogromne znaczenie miała również medialna oprawa tego wyboru. Petra, już wcześniej rozpoznawalna dzięki filmom i literaturze, stała się ikoną światowego dziedzictwa i jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na Bliskim Wschodzie. Dziś jej wizerunek niezmiennie inspiruje podróżników, a fakt, że została wyróżniona mianem cudu świata, jest najlepszym dowodem na to, że jest miejscem absolutnie wyjątkowym.

Dlaczego warto zobaczyć Petrę na własne oczy?

Zwiedzanie Petry to doświadczenie, którego nie da się porównać z żadnym innym. Skalna dolina, w której Petra położona jest od tysięcy lat, wita podróżników monumentalnymi ścianami piaskowca mieniącego się kolorami zachodzącego słońca. To bezpieczne położenie miasta, ukrytego między górami i pustynnymi szlakami, sprawiło, że Nabatejczycy mogli rozwijać swoją kulturę i sztukę, tworząc dzieło, które przetrwało wieki. Już sam moment, w którym zza zakrętu wąwozu As-Sik wyłania się słynny Skarbiec, należy do typu najbardziej magicznych chwil, jakie można przeżyć w podróży.

Patrząc na całe epoki rozwoju architektury Petry, wyróżnia się ich niezwykła różnorodność – od monumentalnych grobowców, przez teatr, po miejsca takie jak Zamek Córki Faraona. Spacerując między fasadami wykutymi w skałach, można dostrzec, jak sprytni byli Nabatejczycy, którzy stworzyli także sieć cystern skalnych i kanałów wodnych. To właśnie dzięki nim skalne miasto Petra mogło kwitnąć na pustyni. Wędrując wśród ruin, podróżnik czuje, że każdy kamień, każdy detal fasady opowiada historię ludzi, którzy uczynili z tego miejsca nieśmiertelny symbol.

Petra to jednak nie tylko przeszłość, ale i doświadczenie, które zostaje w sercu na zawsze. Najlepiej przeznaczyć na nią co najmniej jeden dzień – zwłaszcza że późnym popołudniem światło słońca maluje skały najpiękniejszymi barwami, nadając miejscu niemal mistycznego charakteru. A kiedy po intensywnym zwiedzaniu Petry wybierzesz się jeszcze sprawdzić pustynny region Wadi Rum, zobaczysz pełnię piękna Jordanii. Żaden bilet wstępu nie oddaje tego, co czeka podróżnika: poczucia, że znalazł się w sercu jednego z największych cudów świata.

Petrę i inne zabytki Jordanii zobaczysz z Rainbow!

Podróż do Petry to spełnienie marzenia o spotkaniu z jednym z siedmiu cudów świata. Z Rainbow możesz przeżyć tę przygodę w różnorodny sposób – wybierając wycieczki objazdowe po Jordanii, łączące zwiedzanie starożytnych ruin z odkrywaniem niezwykłych krajobrazów, albo decydując się na programy, w których Petra jest tylko jednym z wielu przystanków na trasie pełnej emocji i odkryć. W ofercie znajdziesz zarówno intensywne wycieczki pełne zwiedzania, jak i propozycje dla tych, którzy chcą połączyć kulturę z chwilami relaksu.

Jeśli chcesz skupić się na korzystaniu z beztroski na wakacjach w Jordanii, a przerwę od relaksu jesteś w stanie zrobić sobie wyłącznie dla słynnej Petry, możesz skorzystać z naszej wycieczki fakultatywnej „Petra – cud świata wykuty w skale”. To idealna okazja, by zobaczyć słynny Skarbiec i inne niezwykłe budowle Petry z bliska, poczuć magię skalnego miasta i przekonać się, dlaczego to miejsce na zawsze pozostaje w sercach podróżników. Po o takiej wycieczce w hotelu, odpoczywając nad basenem, będziesz mieć o czym myśleć!