Bułgaria to kraj o niezwykle długiej i bogatej historii, który ze względu na swoje położenie geograficzne na szlaku łączącym Europę z Azją przez wiele stuleci znajdował się pod wpływami różnych imperiów. Zaowocowało to wyjątkowym połączeniem zwyczajów i tradycji, z których niektóre są nadal praktykowane. Bułgaria powstała w 681 r., a od chrztu chana Borysa I w 684 r. rozpoczęła się złota era potężnego państwa ze stolicą w Plisce. Można powiedzieć, że z chwilą przyjęcia chrześcijaństwa kultura bułgarska stała się integralną częścią kultury europejskiej, ale zachowała wiele tradycji wywodzących się z czasów pogańskich. Bułgarzy są niezwykle dumni ze swego dziedzictwa kulturowego, tradycji i historii, a ich duma i miłość znajdują odzwierciedlenie w wielu aspektach, od kuchni, po folklor i rzemiosło. Sprawdź, jakie zwyczaje i tradycje są nadal praktykowane w Bułgarii przed zaplanowaniem swych wymarzonych wakacji w Bułgarii!
Poznaj zwyczaje kultury bułgarskiej, o których nie miałeś pojęcia:
1. Dzień św. Jordana – poszukiwanie krzyża w lodowatej wodzie
Jednym z najstarszych świąt bułgarskich jest obchodzony 6 stycznia dzień św. Jordana. Według wiary chrześcijańskiej, tego zimowego dnia Bóg zstąpił na Ziemię, a Jezus Chrystus został ochrzczony przez Jana Chrzciciela w rzece Jordan i ogłoszony synem bożym. Zgodnie z bułgarską tradycją kapłan po odprawieniu modłów wrzuca krzyż do rzeki, jeziora lub jakiegokolwiek znajdującego się w okolicy zbiornika wodnego. Młodzi mężczyźni skaczą do lodowatej wody, by go szukać. Uważa się, że ten, który znajdzie krzyż będzie w nadchodzącym roku zdrowy i szczęśliwy. Stare wierzenia mówią, że jeśli krzyż zamarza w wodzie, rok przyniesie żyzne plony. Uczestnicy obrzędu często ubrani są w stroje ludowe i śpiewają stare ludowe pieśni.
2. Kukeri – pogoń za złymi duchami
Inne niezwykłe wydarzenie wywodzące się z tradycji pogańskich ma miejsce w okresie Wielkiego Postu. W bułgarskich wsiach i miasteczkach można wtedy spotkać kolorowe grupy przebierańców, zwanych kukeri. Według tradycji wywodzącej się najprawdopodobniej jeszcze z czasów trackich, kukeri swoim rytualnym tańcem i głośnym zachowaniem przepędzają złe duchy, zapewniają mieszkańcom dobrobyt oraz szczęście. Kukeri mają twarze zakryte maskami i są ubrani w kostiumy ze skór zwierzęcych i drewna, przyozdobione miedzianymi dzwonkami. Niektóre maski mają dwa oblicza: uśmiechnięte i złowrogie, co ma symbolizować współistnienie dobra i zła na świecie. Rytuał kukeri ma na celu odpędzenie złych duchów i symboliczne pożegnanie zimy. Grupy kukeri prezentują swoje tańce także w czasie styczniowego festiwalu Surwa w miejscowości Pernik, który wpisany jest na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
3. Trifon Zarezan – dzień św. Tryfona
14 lutego cały świat obchodzi Walentynki, natomiast Bułgarzy tego dnia mają święto wina, którego początki sięgają prawdopodobnie kultu Dionizosa. Jest to dzień, w którym ma miejsce pierwsze przycinanie winorośli, by dały bogate plony. Trifon Zarezan to święto płodności, symbolizujące koniec zimy i nadejście wiosny. Szczególnie uroczyste obchody tego święta mają miejsce w okolicach Ruse, Razgradu, Plewenu i Wracy, gdzie spośród właścicieli winnic wybierany jest „car winnic”. Jeśli podczas jego panowania nastąpi urodzaj, to zostaje on ponownie wybrany na cara w kolejnym roku. Car jest najważniejszą osobą podczas tego święta, to do niego należy przywilej podcinania i sławienia winorośli. Mężczyźni niosą go na swoich ramionach z winnic do wsi i wędrują od domu do domu, gdzie każdy gospodarz częstuje ich winem. Na koniec car organizuje wspólną biesiadę u siebie w domu.
4. Baba Marta – tradycja powitania wiosny
Zwyczaj świętowania 1 marca ma swe korzenie w roku 681, czyli jest bezpośrednio związany z narodzinami Wielkiej Bułgarii. Zgodnie z tradycją marzec to początek wiosny, a w pierwszy dzień miesiąca następuje symboliczne pożegnanie zimy. Bułgarskie słowo „mart” oznaczające marzec jest według ludowych przekazów imieniem złośliwej staruszki, która słynęła z ciągłych zmian nastroju. Bułgarzy nazwali ją Baba Marta, a w dniu jej święta obdarowują się biało-czerwonymi gałgankami, zwanymi martenicami, które mają przynieść im zdrowie i szczęście. Martenica powinna być zawiązana na nadgarstku obdarowanego do czasu aż ten zobaczy bociana, który wrócił po zimie do domu lub drzewo, które puściło pierwsze pąki. Martenice są także zawiązywane na drzewach w sadach i na zwierzętach hodowlanych, co ma zapewnić bogate plony i zdrowie. W 2017 roku praktyki związane z obchodami 1 marca zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
5. Nestinarstwo – taniec na rozżarzonych węglach
Kolejnym niezwykłym zwyczajem jest doroczny wiosenno-letni rytuał praktykowany w dniu świętych Konstantyna i Heleny, czyli 3 czerwca (21 maja według kalendarza juliańskiego) w wioskach gór Strandży. Rytuał ma zapewnić ochronę przed gradobiciem, udane zbiory i dobrobyt dla całej wsi. W 2009 r. nestinarstwo zostało wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Punktem kulminacyjnym obchodów jest taniec boso na rozżarzonych węglach. Tradycyjnie taniec wykonują wyłącznie kobiety trzymając w rękach ikony z wizerunkami obu świętych. Niegdyś każda wioska praktykująca nestinarstwo miała specjalny budynek z paleniskiem, gdzie przechowywano święty bęben, używany wyłącznie podczas obrzędów. W wiosce znajdowały się również dwie studnie: jedna poświęcona świętemu Konstantynowi, a druga świętej Helenie. Wierzono, że tańczące kobiety wpadają w trans, który pozwala im połączyć się ze świętym, którego ikonę trzymają, dzięki czemu mogą interpretować wróżby, udzielać rad i przepowiadać przyszłość.
Data Publikacji: 05.05.2020
Podobne artykuły
Aborygeni - rdzenni mieszkańcy Australii, czyli najstarsza kultura świataAborygen – łac. ab origine – znaczy od początku. Ci pierwsi mieszkańcy Australii byli tam bowiem niemal od zarania dziejów, a przynajmniej dziejów tego najbardziej oddalonego od Polski, pustynnego kraju. Mimo że obecnie żyje ich zaledwie około 900 tysięcy i stanowią niewiele ponad 3% ludności całej Australii, to niegdyś mieszkali tam zupełnie sami. W kompletnej izolacji, odcięci od całej reszty świata, na tym kontynencie-wyspie wytworzyli unikalną kulturę, która trwa niezmieniona nieprzerwanie od, bagatela, 60 tysięcy lat! Dla porównania – cywilizacja chińska trwa od zaledwie 5 tysięcy lat i wiemy o niej całkiem sporo... a ile wiesz o Aborygenach?
Polonia w Stanach Zjednoczonych – historia, ciekawostki, liczbyPolaków spotkać można na niemal każdym krańcu świata. Stany Zjednoczone to jednak miejsce szczególne, bo tutejsza Polonia liczy ponad 10 milionów osób. To 3% całego narodu amerykańskiego. Polskich symboli i śladów jest w USA niemało. Pomnik Polaka stoi naprzeciwko Białego Domu w Waszyngtonie. To Polak, jako jedna z zaledwie ośmiu osób na świecie, dostał honorowe obywatelstwo USA. Polskie pochodzenie ma amerykańska Perfekcyjna Pani Domu. Polacy zorganizowali pierwszy strajk na kontynencie amerykańskim, a nawet to Polak dokonał zamachu na prezydenta USA! Historia Polonii w Ameryce jest starsza niż same Stany Zjednoczone, a zaczęła się niepozornie.
Portugalskie ślady w regionie GoaGoa, niewielki stan na południowym zachodzie Indii, przez wieki była ważnym centrum portugalskiej obecności w Azji. Ślady Portugalczyków na Goa można odnaleźć w architekturze, kulturze, religii i kuchni regionu. To sprawia, że wyróżnia się on na mapie Indii unikalnymi tradycjami i jest niezwykle interesujące dla przyjezdnych.
Historia portugalskiego panowania na Goi rozpoczęła się w 1510 roku, kiedy Afonso de Albuquerque zdobył region, wcześniej należący do hinduskiego królestwa. Portugalczycy zamienili Goa w swoją kolonię (część tzw. Indii Portugalskich), która stała się ważnym punktem na ich handlowej drodze do Indii i Azji Południowo-Wschodniej. Stare Goa było pierwszą portugalską zdobyczą terytorialną w Azji i ostatecznie stało się stolicą całej azjatyckiej części imperium. Portugalczycy władali Goa przez 450 lat, aż do 1961 r., kiedy to wojska indyjskie siłą wyparły stamtąd Europejczyków
Kanał Sueski – świadek wielkiej historiiHistoria Kanału Sueskiego jest na tyle burzliwa i barwna, że śmiało mogłaby się stać podstawą pasjonującego filmu. Czy może lepiej – serialu. Jest w niej miejsce na antyczne początki całego przedsięwzięcia, wielkie marzenia, wielką politykę, wielkie pieniądze, wojny, a nawet niezwykłą historię miłosną.