Letni Pałac w Pekinie – wieki chińskiej kultury zaklęte w architekturze

W północno-zachodnim Pekinie rozciąga się kompleks, który powstał z cesarskiego pragnienia stworzenia idealnego miejsca. Pałac Letni to efekt połączenia trzech rzeczy: ambicji władcy, który chciał uchwycić esencję chińskiego krajobrazu, filozofii, która każe szukać równowagi w każdym detalu, oraz historii pełnej wzlotów i upadków.

To miejsce, gdzie każdy element ma swoje miejsce i znaczenie – od położenia wzgórz po kształt ścieżek. Gdzie architektura nie dominuje nad naturą, ale wchodzi z nią w dialog. I gdzie mimo upływu wieków wciąż można odczytać kod myślenia o przestrzeni, który budowali chińscy mistrzowie.

Historia Pałacu Letniego w Pekinie – kiedy i dlaczego powstał oraz jak się zmieniał

Początki Pałacu Letniego sięgają XVIII wieku, kiedy powstał na polecenie cesarza Qianlonga. Miało być to miejsce odpoczynku cesarskiej rodziny. Wielokrotnie niszczony i odbudowywany, jego historia to historia Chin – wojen z zachodnimi mocarstwami i wewnętrznych buntów, które rozpalały cały kraj. Letnia rezydencja cesarzy w 1998 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO i dziś jest otwarta dla turystów. Pałac Letni to miejsce magiczne, którego projekt powstał w oparciu o zasady feng shui oraz symbolikę taoistyczną i konfucjańską.

Letni Pałac w kulturze chińskiej – znaczenie i symbolika

Pałac Letni to starannie przemyślany projekt, który powstał za panowania cesarza Qianlonga. To właśnie wtedy dynastia Qing przeżywała swój rozkwit. Bogate Chiny władały ogromnymi terenami w Azji, a cesarz, będąc mecenasem sztuki, dbał również o bogactwo niematerialne. Letnia rezydencja powstała w 1750 roku w Pekinie.

Filozofia feng shui w architekturze

Letnia rezydencja cesarzy miała być cudem tamtych czasów. Specjalną uwagę przykładano do jej architektury, która odzwierciedlała zasady feng shui. W Chinach wszystko opiera się o równowagę. Balans między złem i dobrem czy pierwiastkiem kobiecym i męskim. Jedno nie istnieje bez drugiego.

Przykładem równowagi może być położenie Wzgórza Długowieczności i Jeziora Kunming. Góra symbolizuje męski pierwiastek (yang), a woda – żeński (yin). Tę harmonię próbowano osiągnąć również, kształtując przestrzeń Pałacu Letniego. Główne osie pałacu obrane zostały zgodnie z kierunkami świata.

Harmonia z naturą

Pałac Letni może być inspiracją dla dzisiejszych architektów pod względem harmonijnego wpisania się w krajobraz. Cały kompleks łączy architekturę z naturalnym otoczeniem, bez naruszania jego pierwotnego charakteru. Również ścieżki poprowadzono zgodnie z naturalnym biegiem wzniesień czy linii brzegowej. Taoizm głosi naturalną harmonię i nieingerencję (wu wei). Nie ma tam brutalnej siły, która niszczy krajobraz w imię niezdrowych ambicji władców. Spokój w tym miejscu przenika odwiedzających.

Cesarska duchowość i symbolika władzy

Chińczycy, projektując Pałac Letni, próbowali zbudować świat idealny. Zgodny z ich wizją kosmosu. Motywy architektoniczne i dekoracyjne w Pałacu Letnim nawiązują więc do mitologii oraz do buddyjskich i taoistycznych idei. To miejsce pełne filozofii, tak bliskiej sercu cesarza Qianlonga. Pagody i mosty ilustrują dążenie do wewnętrznej harmonii, cyklów życia i duchowej podróży człowieka.

Na Wzgórze Długowieczności postawiono Wieżę Wonności Buddy, która miała być miejscem modlitwy i duchowego skupienia. Góruje nad całym kompleksem letniej rezydencji dynastii Qing. Życie cesarskie poza obowiązkami wynikającymi z pozycji w Chinach ściśle wiązało się również z transcendencją i duchowością. Stąd tak dużo rzeźb i symboli buddyjskich w Pałacu Letnim.

Cesarz w Chinach był łącznikiem między niebem a ziemią. Nazywany był również Synem Nieba. To właśnie władca miał stać na straży harmonii. Cesarz Qianlong, który był niezwykle uduchowioną osobą, zadbał o to, aby Pałac Letni był manifestacją boskiego pochodzenia władzy cesarskiej. Zgodnie z koncepcją „Zhongguo” („Państwo Środka”), cesarz znajdował się w centrum kosmosu, a otaczające go pałace, ogrody i pawilony reprezentowały porządek wszechświata. To kosmos w mikroskali.

Poezja w kamieniu

Nie byłoby chińskiej architektury bez ogrodu cesarskiego. Nie bez powodu w Warszawie powstał chiński ogród jako prezent dla naszego narodu. Idealnym miejscem dla Chińczyków jest górsko-wodny krajobraz, który ma nawet swoją nazwę – Shān shuǐ. Przy budowie Pałacu Letniego inspirowano się właśnie takimi krajobrazami południowych Chin, które słynęły z malowniczego połączenia gór i jezior – na przykład słynnymi Jeziorami Zachodnimi w Hangzhou. Ten typ krajobrazu uważano za ucieleśnienie idealnej harmonii między pierwiastkami.

W azjatyckich filmach opisujących historyczne wydarzenia często widoczne są przydomowe ogrody – miejsca samotności i refleksji szanowane przez uczonych i poetów. Mówi się, że cesarz Qianlong napisał tysiące wierszy. Być może tej autorskiej płodności sprzyjała właśnie dobrze zaplanowana przestrzeń Pałacu Letniego, pełna pawilonów idealnych do czytania i pisania poezji.

Ukrytych znaczeń w Pałacu Letnim jest jeszcze więcej. Artyści budujący to miejsce inspirowali się klasycznymi utworami poetyckimi z dynastii Tang i Song, nadając odpowiednie nazwy pawilonów, mostów czy ścieżek. Doskonałym przykładem może być Pawilon Czystego Światła czy Wieża Nefrytowych Chmur, które budzą skojarzenia z wierszami o przemijaniu, pięknie natury czy miłości.

Długi Korytarz (Changlang) o długości ponad 700 metrów ozdobiony był ponad 14 tysiącami malowideł. Taka ogromna liczba tworzyła ilustrowaną opowieść o chińskiej tożsamości. Przebywający w ogrodzie cesarz i jego goście mieli wrażenie, że podróżują przez chińską historię i mitologię. Pałac Letni był jak otwarta księga chińskiej kultury.

Symbol przetrwania

Historia Pałacu Letniego jest symbolem przetrwania i odradzania się chińskiej kultury, mimo wielu upokorzeń. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach zyskuje na znaczeniu. To nie tylko niezwykła architektura. To również niezwykła historia.

Pałac Letni powstał w 1750 roku, ale już 110 lat później został zniszczony przez wojska angielsko-francuskie podczas II wojny opiumowej. Ponownie został zniszczony w 1900 roku przez sojusz ośmiu mocarstw w czasie Powstania Bokserów. Pałac stał się symbolem narodowego upokorzenia i brutalnej ingerencji Zachodu.

Choć od tych wydarzeń minęło już ponad 100 lat, tragedia ta wciąż pamiętana jest przez Chińczyków. To bolesna rana i dowód na to, że Zachód wciąż może odwrócić się od Chin. Zwłaszcza że zniszczenia nastąpiły nie w trakcie bitwy, a jako akt niepotrzebnej agresji. Było to ostateczne upokorzenie. Dlatego mówi się o 100 latach upokorzenia, po których Państwo Środka ponownie się odradza i wraca na miejsce największego państwa na globie.

Architektura Pałacu Letniego w Pekinie. Na co zwracać uwagę?

Tak jak już wspomniałem, Pałac Letni bogaty jest w symbole chińskiej kultury, kosmologii i mitów. Odwiedzając go, poczuć można zaklętą w nim magię, jednak jest kilka wyjątkowych miejsc, które zasługują na przybliżenie.

Jezioro Kunming i sztuczne wyspy

Jezioro Kunming zajmuje aż trzy czwarte powierzchni całego kompleksu i odgrywa kluczową rolę w kompozycji przestrzeni. To lustro duszy, które swoją głębią hipnotyzuje odwiedzających. Zostało ono specjalnie poszerzone i pogłębione w taki sposób, aby nie naruszać harmonii całego otoczenia.

Na jeziorze znajdują się trzy sztucznie usypane wyspy, które nawiązują do mitologicznych wysp nieśmiertelnych z taoistycznej legendy. Według starożytnych wierzeń, gdzieś na morzu istnieją trzy magiczne wyspy zamieszkane przez nieśmiertelnych – miejsca, gdzie czas się zatrzymał, a ci, którzy tam dotarli, zyskiwali wieczne życie i mądrość.

Największą z nich jest Wyspa Pośród Jeziora (Nánhú Dǎo). Połączona jest z lądem słynnym Mostem Siedemnastu Przęseł. Most ma 150 metrów długości i 8 metrów szerokości, co czyni go największym kamiennym mostem w Pałacu Letnim i jednym z najdłuższych mostów ogrodowych w całym kraju. Konstrukcja składa się z 17 kamiennych przęseł, co w tradycyjnej symbolice oznacza połączenie światów: liczba nieparzysta (yang) sugeruje ruch, przejście między światem doczesnym a duchowym.

Pozostałe dwie wyspy to Wyspa Fanghu oraz Wyspa Penglai. Symbolizują one mityczne krainy, do których według wierzeń dostęp mieli tylko bogowie i cesarze. Cała kompozycja miała przywoływać obraz niebiańskiego raju, gdzie władca mógł osiągnąć duchowy spokój.

Układ wysp nie jest przypadkowy. Każdy element dopełnia harmonię całości.

Wzgórze Długowieczności (Longevity Hill)

Wzgórze Długowieczności znajduje się po północnej stronie jeziora Kunming i ma 60 metrów wysokości. Takie położenie również nie jest przypadkowe. Góra za plecami zapewnia ochronę, a woda z przodu symbolizuje życie. Nazwa góry nawiązuje do tradycyjnego chińskiego życzenia – wàn shòu – „dziesięć tysięcy lat życia”. Cesarz Qianlong nadał tę nazwę z okazji 60. urodzin swojej matki. To właśnie na zboczu tego wzgórza znajduje się Wieża Wonności Buddy.

Wzgórza Długowieczności nie usypano „od zera”. Naturalne wzniesienie zostało jedynie ukształtowane, aby zyskało na monumentalności.

Długi Korytarz (Long Corridor, Changlang)

Długi Korytarz (Changlang) ma dokładnie 728 metrów i biegnie wzdłuż brzegów jeziora, u podnóża Wzgórza Długowieczności. Choć powstał wraz z Pałacem Letnim, został zniszczony w 1886 roku. Dopiero cesarzowa Cixi ponownie go odbudowała.

Korytarz uznawany jest za jeden z najpiękniejszych przykładów chińskiej architektury ogrodowej – precyzyjnie wpisany w krajobraz i łączący sztukę z funkcjonalnością. Cesarz i jego goście mogli spacerować osłonięci przed deszczem lub słońcem. Dziś to jedna z najczęściej fotografowanych części Pałacu Letniego i kluczowa atrakcja turystyczna kompleksu.

Marmurowa Łódź (Shi Fang)

Powstanie marmurowej łodzi miało symbolizować trwałość cesarstwa. Niezależnie od zawirowań historii, kamienna łódź nie może zatonąć. Pierwotnie łódź posiadała drewnianą konstrukcję i pokryta była marmurem. Po jej zniszczeniu w wojnie opiumowej znów cesarzowa Cixi dała jej drugie życie. Tym razem łódź została wykonana w całości z marmuru, szkła i kolorowej mozaiki. Jej odbudowa była jednak krytykowana, ponieważ wykorzystano środki, które miały zostać przeznaczone na odbudowę realnej floty cesarstwa. Marmurowa łódź przypomina pawilon i również jest bardzo chętnie fotografowana przez turystów.

Sala Dobroczynności i Długowieczności

Pałac Dobroczynności i Długowieczności to główna sala audiencyjna Pałacu Letniego. Znajduje się przy wschodnim wejściu do kompleksu, niedaleko Bramy Wschodniej, i była pierwszą reprezentacyjną budowlą, jaką widzieli goście cesarza. Służyła do oficjalnych ceremonii, audiencji i spotkań z urzędnikami i posłami. Jej nazwa odnosi się do dwóch cnót konfucjańskich. To symbol moralnego panowania cesarza, który z łaskawością dba o swój lud.

Wysoki dach ozdobiony jest glazurowanymi dachówkami i smoczymi ornamentami, które symbolizują cesarską władzę. W środku znajduje się tron cesarski. Również on symbolizuje harmonię yin i yang – smoki reprezentują męski pierwiastek yang, a feniksy żeński pierwiastek yin.

Ogród Harmonii i Zabawy

Najbardziej kameralny ogród w Pałacu Letnim. Położony jest w północno-wschodniej części kompleksu, z dala od głównych tras turystycznych, stanowił miejsce ciszy, relaksu i kontemplacji. Był ulubionym miejscem cesarza Qianlonga do wypoczynku w samotności, z dala od dworskiego zgiełku. Jak już pisałem, budowniczy Pałacu Letniego inspirowali się południowymi Chinami. W tym przypadku wzorowano się na prywatnych ogrodach uczonych z Suzhou. Ogród Harmonii i Zabawy posiada miniaturowe wzgórza, staw i pawilony. Zabawa, która wspomniana jest w jego nazwie, to radość, jaką się odczuwa dzięki życiu w harmonii.

Brama Wschodnich Pałaców

Brama ta jest głównym wejściem do Pałacu Letniego. Prowadzi ona bezpośrednio do Sali Dobroczynności i Długowieczności. Tak jak na tronie, tak i tutaj znajdują się symbole feniksów i smoków. Całość została zaprojektowana w klasycznym stylu dynastii Qing. Historycznie brama była miejscem, gdzie kontrolowano dostęp do Pałacu Letniego. Dziś w jej pobliżu znajdują się kasy biletowe.

Wieża Wonności Buddy (Foxiang Ge)

Wieżę widać niemal z każdego miejsca w Pałacu Letnim. Ma cztery kondygnacje i 41 metrów wysokości, a jej konstrukcja oparta jest na ośmiokątnej podstawie z kamiennego tarasu. Nazwa nawiązuje do palonych kadzideł, które wypełniały to miejsce podczas modlitw cesarza i jego rodziny.

Podobnie jak w przypadku innych zabytków, Wieża Wonności Buddy również została zniszczona podczas wojny opiumowej i odbudowana przez cesarzową Cixi. Wieża reprezentuje klasyczny styl buddyjski z wpływami tybetańskimi, widocznymi w dachach, zdobieniach i proporcjach. Jest ozdobiona kolorowymi kaflami, ornamentami lotosu i smoków, a z jej szczytów roztacza się piękny widok na Jezioro Kunming i cały kompleks pałacowy.

Najbardziej niezwykłe ciekawostki o Letnim Pałacu w Pekinie

Pałac Letni nie kończy się na wielkich ideach. To miejsce pełne jest drobnych szczegółów, które opowiadają równie fascynujące historie. Czasem to właśnie one najlepiej pokazują, jak wyglądało życie za cesarskimi murami.

  • Więzienie dla cesarza. Na terenie Pałacu Letniego znajduje się Pałac Nefrytowych Fal – kompleks mieszkalny cesarskiej rodziny. W XIX wieku stał się miejscem odosobnienia cesarza Guangxu, który został tam zamknięty przez cesarzową Cixi po nieudanej reformie stu dni (1898 r.).

  • Jezioro na każdą okazję. Jezioro Kunming pełniło również funkcję praktyczną – jako rezerwuar wody dla stolicy, a zimą zamieniało się w lodowisko do cesarskich rozrywek.

  • Władza zza zasłony. Pałac Dobroczynności w czasach cesarzowej Cixi służył także jako miejsce, z którego kontrowersyjna cesarzowa sprawowała władzę jako regentka, ukryta za zasłoną.

  • Ukryta poezja cesarza. Na belkach i słupach Pałacu Letniego znajduje się ponad 800 inskrypcji poetyckich autorstwa cesarza Qianlonga. Niektóre z nich są niewidoczne dla turystów, ukryte pod dachem lub za kolumnami.

  • Kolorowy kod nieba i ziemi. Dachy w Pałacu Letnim są najczęściej żółte (cesarskie), ale można też spotkać zielone lub niebieskie – symbolizujące odpowiednio ziemię i niebo. Takie kolorystyczne zróżnicowanie miało przypominać o harmonii między różnymi sferami świata.

  • Nietoperze szczęścia. Dekoracyjne motywy nietoperzy na dachach, ścianach i rzeźbach nie mają związku z tym nocnym zwierzęciem. W języku chińskim słowo „nietoperz” (fú) brzmi identycznie jak „szczęście” – dlatego rzeźby te oznaczają błogosławieństwo i pomyślność.

Dlaczego warto zobaczyć Letni Pałac na żywo?

Wszystko, co tutaj opisałem, pokazuje, jak bardzo magicznym miejscem jest Pałac Letni. To Chiny ze swoją historią i tradycją zebrane w jednym miejscu. Czytanie o tym to jednak za mało. Aby poczuć tę harmonię i duchowość, trzeba tam pojechać.

Poezja zaklęta w architekturze – każdy krok przybliża nas do wyższych uczuć. Zupełnie tak jak cesarza Qianlonga, który odwiedzał to miejsce. Spacer po Długim Korytarzu to podróż przez wieki chińskiej kultury, a widok z Wieży Wonności Buddy otwiera przed nami panoramę, która od stuleci inspirowała poetów i filozofów.

Pozwól, aby Jezioro Kunming zahipnotyzowało Cię swoim majestatem, a ciszę ogrodów przerwą tylko odgłosy natury. To doświadczenie, którego nie da się opisać słowami – trzeba je po prostu przeżyć osobiście.

Polecane wycieczki

Letni Pałac w Pekinie i inne zabytki Chin zobaczysz z Rainbow!

Stojąc nad brzegiem Jeziora Kunming, wśród pawilonów i mostów Pałacu Letniego, dotykamy istoty chińskiej filozofii – harmonii między człowiekiem a naturą. To miejsce, gdzie przez wieki cesarze szukali spokoju, dziś otwiera swoje bramy przed nami. Każdy kamień, każda ścieżka opowiada historię cywilizacji, która przetrwała tysiące lat wzlotów i upadków.

Pałac Letni to dowód na to, że prawdziwe piękno powstaje wtedy, gdy architektura nie dominuje nad naturą, ale wchodzi z nią w dialog. Cesarze dynastii Qing stworzyli miejsce, które do dziś inspiruje swoją głębią i spokojem.

Jak zareagujesz na tę harmonię zaklętą w kamieniu? Czy poczujesz magię tego miejsca, spacerując po Długim Korytarzu? Przekonaj się, wybierając się na wycieczkę do Chin z Rainbow.

Data Publikacji: 02.06.2025
autor artykulu zdjecie

Artykuł autorstwa: Piotr Chodak

Pisze o Chinach od 2013 roku. Publikuje na popularnym blogu Chiny to Lubię oraz w mediach społecznościowych. Wielokrotnie odwiedzał Chiny. Obserwował turystyczne atrakcje jak i miejsca, gdzie prowadzi się biznes w Państwie Środka. Miłośnik Chin, który przybliża je Polakom. Cytowany w chińskich mediach i telewizji.

Zobacz inne o:

Podobne artykuły

krajobraz kierunku
Evia – atrakcje. Co warto zobaczyć? Zabytki, natura, plażeChoć dziś kusi spokojem, według dawnych wierzeń zrodziła się z boskiego gniewu. Tu niezwykłość splata się z codziennością, natura i historia przemawiają jednym głosem, a każdy zakątek tchnie autentycznością. To azyl dla tych, którzy pragną uciec od turystycznego zgiełku, zanurzyć się w rytmie prostego życia i doświadczyć niezwykłej różnorodności – kulturowej, historycznej oraz krajobrazowej. Wolna od tłumów, bez filtrów, prawdziwa – Evia – Grecja w najczystszej postaci.
krajobraz kierunku
Plac Niebiańskiego Spokoju (Plac Tian'anmen) - jeden z największych publicznych placów na świeciePlac Tian'anmen – Plac Niebiańskiego Spokoju – to jeden z największych publicznych placów na świecie i jedno z najważniejszych miejsc w Chinach. Choć jego nazwa mówi o spokoju, historia tego miejsca była burzliwa i pełna dramatycznych wydarzeń. Na 44 hektarach mieszczą się wieki chińskiej historii, imponująca architektura i tętniące życiem centrum Pekinu. To tutaj Mao Zedong proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej, tu odbywają się najważniejsze ceremonie państwowe, a każdego poranka można zobaczyć mieszkańców Pekinu ćwiczących tai-chi w cieniu monumentalnych budowli. Plac Tian'anmen to klucz do zrozumienia chińskiej kultury, tradycji i współczesności. W tym artykule poznasz jego burzliwą historię, odkryjesz sekrety architektonicznych cudów i dowiesz się, dlaczego to miejsce wciąż pozostaje bijącym sercem Chin.
krajobraz kierunku
Malezja – atrakcje turystyczne. Co zobaczyć w Malezji?Malezja często bywa określana jako gospodarczy tygrys Azji Południowo-Wschodniej. I jak każdy tygrys – jest nieprzewidywalna. Jednego dnia można nurkować wśród koralowców na wyspie Tioman, drugiego wspinać się po 272 schodach do hinduskich jaskiń Batu, a trzeciego popijać herbatę na plantacjach Cameron Highlands. Ten kraj nie pozwala się nudzić. Strzeliste wieżowce, szerokie arterie i zaawansowana technologia Kuala Lumpur to tylko jedna z jego twarzy. Atrakcje tego kraju sprostają oczekiwaniom wszystkich podróżników – zarówno miłośników przyrody, jak i amatorów zwiedzania zabytkowych przestrzeni miast. Malezja oferuje rajskie, piaszczyste plaże, błękitną wodę, urzekającą przyrodę, wodospady – ale też ślady licznych grup etnicznych i wyznaniowych, pozostałości epoki kolonialnej czy wreszcie bogate życie nocne. Co zobaczyć w Malezji? Najlepiej wszystko. Poniżej przedstawiamy listę propozycji, których nie można ominąć.
krajobraz kierunku
Kair – atrakcje. Nie tylko wielkie zabytki starożytnościKair, stolica Egiptu, to miasto, gdzie historia układa się w warstwy niczym starożytne papirusy. Tutaj, na skrzyżowaniu trzech kontynentów, przez ponad pięć tysięcy lat kwitła jedna z najwspanialszych cywilizacji świata. Dziś egipska metropolia, zamieszkiwana przez ponad 20 milionów ludzi, zawiera zabytki od faraońskich świątyń po bizantyjskie kościoły, od islamskich meczetów po współczesne muzea. To największe miasto arabskiego świata, które szacunkowo każdego roku poszerza się o kilkaset tysięcy nowych mieszkańców, tworząc nieustający proces przemian i odnowy. Poznaj miasto o bogactwie zabytków wykraczającym daleko poza słynne piramidy.