Świątynie w Abu Simbel. Poznaj niesamowitą historię jednej z największych atrakcji Egiptu

Egipt to prawdziwa skarbnica starożytnych cudów architektury i sztuki. Wśród wielu niezwykłych zabytków tej fascynującej cywilizacji, świątynie Abu Simbel zajmują szczególne miejsce. To, że dziś możemy je podziwiać, zawdzięczamy nie tylko starożytnym budowniczym, ale również współczesnym inżynierom. W latach 60. XX wieku światowa społeczność połączyła siły w bezprecedensowej akcji ratunkowej, by ocalić te bezcenne zabytki przed zalaniem wodami Nilu. Czy wiesz, że gdyby nie ta międzynarodowa mobilizacja, jeden z najwspanialszych przykładów starożytnej architektury sakralnej spoczywałby dziś na dnie Jeziora Nasera – jednego z największych sztucznych jezior na świecie?

Czym jest Abu Simbel? Gdzie się znajduje?

Abu Simbel to kompleks dwóch monumentalnych świątyń wykutych w skale, położony w południowym Egipcie, w Nubii, nad zachodnim brzegiem Jeziora Nasera. Znajduje się około 290 kilometrów na południe od Asuanu. To jeden z najwspanialszych i najbardziej rozpoznawalnych zabytków starożytnego Egiptu oraz jeden z najbardziej spektakularnych przykładów starożytnej architektury sakralnej na świecie.

Abu Simbel – historia. Kiedy i jak powstały świątynie Abu Simbel?

Monumentalny kompleks świątynny Abu Simbel został zbudowany w XIII wieku p.n.e. podczas panowania faraona Ramzesa II. Budowa trwała około 20 lat (1264-1244 p.n.e.), a jej efektem były dwie imponujące świątynie: Wielka Świątynia Ramzesa II oraz mniejsza Świątynia Nefertari. Obie zostały wykute w litej skale jako symbol potęgi i boskości faraona.

Rycina przedstawiająca odkrycie Abu Simbel

Lokalizacja świątyń nie była dziełem przypadku. Ramzes II, znany ze swojej megalomanii i zamiłowania do monumentalnych budowli, strategicznie wybrał miejsce na granicy z Nubią. Świątynie miały być jasnym przekazem potęgi Egiptu dla podróżujących kupców i potencjalnych najeźdźców. Władca pragnął stworzyć kompleks, który przewyższałby wszystko, co do tej pory powstało.

Wybór miejsca miał również znaczenie praktyczne – okoliczne skały oferowały doskonały materiał do wykucia świątyń. Sam proces budowy był niezwykle skomplikowany i wymagał zaangażowania setek wykwalifikowanych rzemieślników. Prace prowadzono etapami: najpierw wykuwano fasadę w skale, następnie drążono kolejne pomieszczenia, by na końcu pokryć je płaskorzeźbami i malowidłami.

Świątynie pełniły też kluczową rolę religijną. Były manifestacją boskości faraona i jego związków z najważniejszymi bóstwami egipskiego panteonu. Kompleks został zaprojektowany jako miejsce kultu nie tylko za życia Ramzesa II, ale również po jego śmierci, o czym świadczy precyzyjne astronomiczne zorientowanie budowli.

Wielka Świątynia Ramzesa II

Świątynia Ramzesa została stworzona ku czci bogu Ptah i bogom słońca Amonowi-Re i Re-Horachte. Przy wejściu ustawione są cztery potężne posągi Ramzesa II o wysokości 20 metrów każdy. Pomiędzy stopami tych monumentalnych rzeźb zobaczyć można posągi członków rodziny cesarza: matki Tuji, żony Nefertari oraz jego dzieci. Wewnątrz znajduje się szereg komnat i sal, których ściany pokryte są płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia faraona, w tym słynną bitwę pod Kadesz.

Najbardziej niezwykłym elementem świątyni jest jej orientacja i wynikające z niej zjawisko – dwa razy w roku, 22 lutego i 22 października, promienie wschodzącego słońca, które wpadają do wnętrza świątyni przez wejście, oświetlają wizerunki Ramzesa oraz boga Amona-Ra i Re-Horachte, czyli bogów wschodzącego słońca. Posąg boga Patcha, czyli boga zachodzącego słońca pozostaje w cieniu. To zjawisko wypełnione symboliką i pokazujące znaczenie władcy jest świetnym przykładem tego, jak zaawansowaną cywilizacją był starożytny Egipt.

Mała Świątynia Nefertari

Świątynia Nefertari poświęcona jest bogini Hathor oraz samej Nefertari. Na fasadzie zobaczyć można się sześć 10-metrowych posągów: dwa Nefertari i cztery Ramzesa II. Niezwykłe jest to, że wszystkie posągi są tej samej wielkości, co świadczy o wielkim szacunku faraona do żony. Jest to pierwszy przypadek w historii Egiptu, gdy świątynię poświęcono królowej, stawiając ją na równi z faraonem.

Wnętrze świątyni zachwyca precyzją wykonania i bogactwem dekoracji. Sala hypostylowa z sześcioma kolumnami ozdobionymi głowicami w kształcie głowy Hathor stanowi centrum budowli. Ściany pokryte są płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia królewskiej pary oraz rytuały religijne. Szczególnie poruszające są sceny ukazujące Nefertari składającą ofiary boginiom. W sanktuarium znajduje się posąg bogini Hathor w postaci świętej krowy, wyłaniającej się ze skały. Precyzja wykonania detali architektonicznych i dekoracyjnych świadczy o wysokim kunszcie egipskich rzemieślników.

Abu Simbel

Kiedy odkryto świątynie w Abu Simbel?

Świątynie w Abu Simbel zostały odkryte dopiero w 1813 r., a w 1817 r. odkopano je z piasku, ukazując ich potęgę. Paradoksalnie, to właśnie piasek, który przez stulecia zasypywał świątynie, przyczynił się do ich doskonałego zachowania. Działając jako naturalny konserwant, chronił reliefy i malowidła przed wpływem warunków atmosferycznych. Dzięki temu dziś możemy podziwiać kolory i szczegóły dekoracji niemal w takim stanie, w jakim były w momencie powstania świątyń. Piasek zabezpieczył również konstrukcję przed erozją i innymi czynnikami degradującymi, co znacząco ułatwiło późniejsze prace konserwatorskie.

Przeniesienie świątyni Abu Simbel. Jak tego dokonano?

Budowa Tamy Asuańskiej była gigantycznym projektem, który miał zabezpieczyć Egipt przed powodziami i zapewnić stałe źródło energii elektrycznej. W wyniku jej powstania utworzono Jezioro Nasera – jeden z największych sztucznych zbiorników wodnych na świecie, o długości ponad 550 kilometrów i szerokości dochodzącej do 35 kilometrów. Realizacja tego ambitnego przedsięwzięcia niosła jednak ze sobą poważne zagrożenie dla bezcennych zabytków – świątynie Abu Simbel miały zostać zatopione pod około 60 metrami wody.

W obliczu tego zagrożenia, w latach 60. XX wieku zorganizowano bezprecedensową międzynarodową akcję ratunkową pod egidą UNESCO. Projekt przeniesienia był pierwszą tego typu operacją w historii i wymagał wykorzystania najnowocześniejszych wówczas technologii oraz współpracy międzynarodowego zespołu ekspertów. Kompleks został precyzyjnie pocięty na 1036 bloków o wadze około 20-30 ton każdy i przeniesiony 65 metrów wyżej i 200 metrów dalej od pierwotnej lokalizacji. Podczas przenoszenia świątyń każdy blok został oznaczony specjalnym kodem, który zawierał informacje o jego dokładnym położeniu – użyto ponad 10 tys. różnych oznaczeń.

Operacja trwała cztery lata (1964-1968) i kosztowała około 40 milionów dolarów. Każdy blok został starannie oznaczony, udokumentowany i zabezpieczony przed uszkodzeniem podczas transportu. Następnie bloki zostały ponownie złożone w nowej lokalizacji z zachowaniem oryginalnego układu i orientacji astronomicznej świątyń. Precyzja wykonania tej operacji była tak duża, że nawet dziś można obserwować to samo zjawisko astronomiczne, gdy promienie słońca wpadają do sanktuarium świątyni. Jest to powszechnie uznawane za jedno z największych osiągnięć inżynieryjnych XX wieku i doskonały przykład międzynarodowej współpracy. W akcji ratowania świątyń wzięło udział ponad 50 krajów, co czyni ją jedną z największych akcji ratowania zabytków w historii.

Abu Simbel

Abu Simbel – ciekawostki

Fascynujący kompleks świątynny Abu Simbel skrywa wiele tajemnic i niezwykłych historii. Najwięcej ciekawostek znają z pewnością lokalni przewodnicy, którzy chętnie dzielą się nimi z turystami spędzającymi wakacje w Egipcie. Oto kilka bardziej popularnych, lecz wciąż fascynujących, informacji o Abu Simbel.

  • Pochodzenie nazwy Abu Simbel: Nazwa miejsca wywodzi się od lokalnego chłopca o imieniu Abu Simbel, który w XIX wieku wskazał europejskim podróżnikom drogę do zasypanych świątyń.
  • Polski wkład: W międzynarodowej akcji ratunkowej brał udział także Polak – profesor Kazimierz Michałowski, wybitny archeolog, który pomógł zachować to dziedzictwo dla przyszłych pokoleń.
  • Zaginione posągi: Pierwotnie przed świątynią stało więcej posągów Ramzesa II, jednak niektóre z nich zostały zniszczone jeszcze w starożytności przez trzęsienia ziemi.
  • Sekret wielkości posągów: Wysokość kolosalnych posągów Ramzesa II nie jest przypadkowa – każdy z nich mierzy dokładnie 66 stóp egipskich, co miało znaczenie symboliczne w starożytnym Egipcie.
  • Ukryte inskrypcje: Na stopach posągów Ramzesa II odkryto inskrypcje pozostawione przez starożytnych pielgrzymów i podróżników, niektóre datowane na ponad 2000 lat temu.
  • Symbolika liczb: W świątyni występuje wiele powtarzających się liczb symbolicznych – np. liczba kolumn w wielkiej sali odpowiada liczbie dni potrzebnych starożytnym Egipcjanom do przygotowania ciała do mumifikacji.
  • Współczesne odkrycia: Podczas przenoszenia świątyń w latach 60. XX wieku odkryto wcześniej nieznane komory i korytarze, które były ukryte przez tysiące lat.
  • Tajemnicze graffiti: Na ścianach świątyń odnaleziono starożytne graffiti w różnych językach, w tym greckim i fenickim, co świadczy o popularności tego miejsca już w starożytności.
  • Akustyka świątyni: Architekci świątyni zaprojektowali ją w taki sposób, że w sanktuarium powstaje szczególny efekt akustyczny – szept może być słyszany w całym pomieszczeniu.

Dlaczego warto zobaczyć to miejsce na własne oczy?

Kompleks Świątyń Abu Simbel to jeden z najważniejszych zabytków w Egipcie i z pewnością największa atrakcja prowincji Asuan. To miejsce fascynuje z wielu powodów, a oto kilka argumentów za tym, by zobaczyć je na żywo.

Po pierwsze, monumentalna skala budowli robi niesamowite wrażenie – żadne zdjęcia nie oddają w pełni potęgi 20-metrowych posągów faraona. Dopiero stojąc przed nimi, można zrozumieć, jak ogromny mogły mieć wpływ na postrzeganie panowania Ramzesa II.

Po drugie, precyzja wykonania płaskorzeźb i zachowane kolory pozwalają przenieść się w czasie o ponad 3000 lat. Niezwykłe jest również zjawisko astronomiczne – dwa razy w roku można obserwować, jak promienie słońca oświetlają jedne posągi we wnętrzu świątyni, podczas gdy drugie rozmyślnie wciąż skrywają się w cieniu. W połączeniu ze znajomością symboliki danych statui jest to prawdziwie metafizyczne doświadczenie.

Wreszcie, sama historia przeniesienia świątyń w latach 60. XX wieku staje się prawdziwie imponująca, dopiero gdy człowiek na żywo doświadczy potęgi tego niezwykłego miejsca. Zresztą nawet widząc przed sobą kompleks Abu Simbel, trudno wyobrazić sobie, jak inżynierowie pokonali piaski pustyni i z taką dokładnością oraz zachowaniem struktury poszczególnych elementów odtworzyli świątynie w nowej, bezpiecznej lokalizacji.

Abu Simbel i inne zabytki Egiptu zobaczysz z Rainbow!

Egipt to prawdziwa skarbnica zabytków starożytnej cywilizacji. Oprócz majestatycznego Abu Simbel, kraj ten oferuje niezliczone atrakcje – od piramid w Gizie, przez Dolinę Królów w Luksorze, po świątynię w Karnaku. Z Rainbow możesz odkryć te wszystkie fascynujące miejsca podczas starannie zaplanowanych wycieczek objazdowych po Egipcie. Nasi doświadczeni przewodnicy pomogą Ci zgłębić historię każdego zabytku i zrozumieć jego znaczenie w kontekście starożytnej kultury egipskiej. Wybierz się z nami w podróż życia i odkryj tajemnice tej fascynującej cywilizacji!

Data Publikacji: 08.11.2024
autor artykulu zdjecie

Artykuł autorstwa: Alicja Górska

Kulturoznawczyni z doktoratem, krytyczka literacka i filmowa oraz pisarka publikująca pod pseudonimem. Od ponad dekady związana zawodowo z branżą copywritingu i SEO. Absolwentka filmoznawstwa oraz twórczego pisania na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie obecnie prowadzi zajęcia dla studentów. Miłośniczka różnorodnych tekstów kultury – klasycznych, popularnych i zupełnie niszowych. Szczególnie bliska jej sercu jest Islandia, o czym świadczy imponująca kolekcja literatury islandzkiej i o Islandii. Marzy o tym, by pewnego dnia zamieszkać w tej fascynującej krainie lodu i ognia. W podróżach jednak się nie ogranicza, chciałaby poznać cały świat. Ostatnio interesują ją zwłaszcza: Hawaje, Maroko i Korea.

Zobacz inne o:

Podobne artykuły

krajobraz kierunku
Plac Niebiańskiego Spokoju (Plac Tian'anmen) - jeden z największych publicznych placów na świeciePlac Tian'anmen – Plac Niebiańskiego Spokoju – to jeden z największych publicznych placów na świecie i jedno z najważniejszych miejsc w Chinach. Choć jego nazwa mówi o spokoju, historia tego miejsca była burzliwa i pełna dramatycznych wydarzeń. Na 44 hektarach mieszczą się wieki chińskiej historii, imponująca architektura i tętniące życiem centrum Pekinu. To tutaj Mao Zedong proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej, tu odbywają się najważniejsze ceremonie państwowe, a każdego poranka można zobaczyć mieszkańców Pekinu ćwiczących tai-chi w cieniu monumentalnych budowli. Plac Tian'anmen to klucz do zrozumienia chińskiej kultury, tradycji i współczesności. W tym artykule poznasz jego burzliwą historię, odkryjesz sekrety architektonicznych cudów i dowiesz się, dlaczego to miejsce wciąż pozostaje bijącym sercem Chin.
krajobraz kierunku
Malezja – atrakcje turystyczne. Co zobaczyć w Malezji?Malezja często bywa określana jako gospodarczy tygrys Azji Południowo-Wschodniej. I jak każdy tygrys – jest nieprzewidywalna. Jednego dnia można nurkować wśród koralowców na wyspie Tioman, drugiego wspinać się po 272 schodach do hinduskich jaskiń Batu, a trzeciego popijać herbatę na plantacjach Cameron Highlands. Ten kraj nie pozwala się nudzić. Strzeliste wieżowce, szerokie arterie i zaawansowana technologia Kuala Lumpur to tylko jedna z jego twarzy. Atrakcje tego kraju sprostają oczekiwaniom wszystkich podróżników – zarówno miłośników przyrody, jak i amatorów zwiedzania zabytkowych przestrzeni miast. Malezja oferuje rajskie, piaszczyste plaże, błękitną wodę, urzekającą przyrodę, wodospady – ale też ślady licznych grup etnicznych i wyznaniowych, pozostałości epoki kolonialnej czy wreszcie bogate życie nocne. Co zobaczyć w Malezji? Najlepiej wszystko. Poniżej przedstawiamy listę propozycji, których nie można ominąć.
krajobraz kierunku
Kair – atrakcje. Nie tylko wielkie zabytki starożytnościKair, stolica Egiptu, to miasto, gdzie historia układa się w warstwy niczym starożytne papirusy. Tutaj, na skrzyżowaniu trzech kontynentów, przez ponad pięć tysięcy lat kwitła jedna z najwspanialszych cywilizacji świata. Dziś egipska metropolia, zamieszkiwana przez ponad 20 milionów ludzi, zawiera zabytki od faraońskich świątyń po bizantyjskie kościoły, od islamskich meczetów po współczesne muzea. To największe miasto arabskiego świata, które szacunkowo każdego roku poszerza się o kilkaset tysięcy nowych mieszkańców, tworząc nieustający proces przemian i odnowy. Poznaj miasto o bogactwie zabytków wykraczającym daleko poza słynne piramidy.
krajobraz kierunku
Fontanna di Trevi w Rzymie – historia powstania, legendy i ciekawostkiFontanna di Trevi, najsłynniejsza fontanna świata, to znacznie więcej niż tylko monumentalne dzieło sztuki barokowej w sercu Wiecznego Miasta. Ta konstrukcja, której nazwa wywodzi się od włoskiego „tre vie” (trzy drogi), odnoszącego się do trzech ulic zbiegających się w tym miejscu, dominuje nad niewielkim placem Piazza di Trevi, który został zaprojektowany jako idealna scenografia dla barokowego arcydzieła. Od ponad dwustu pięćdziesięciu lat fontanna przyciąga miliony zwiedzających z całego świata. Każdego dnia przed fontanną gromadzą się tłumy turystów, którzy nie tylko podziwiają arcydzieło Nicoli Salviego, ale także uczestniczą w jednym z najstarszych rytuałów turystycznych – wrzucaniu monety przez lewe ramię. Poznaj fascynującą historię powstania tej niezwykłej fontanny, odkryj prawdę o legendach, które się wokół niej narosły, oraz dowiedz się, dlaczego to miejsce od wieków uznawane jest za symbol wiecznej miłości do Rzymu.