Świątynie w Abu Simbel. Poznaj niesamowitą historię jednej z największych atrakcji Egiptu

Egipt to prawdziwa skarbnica starożytnych cudów architektury i sztuki. Wśród wielu niezwykłych zabytków tej fascynującej cywilizacji, świątynie Abu Simbel zajmują szczególne miejsce. To, że dziś możemy je podziwiać, zawdzięczamy nie tylko starożytnym budowniczym, ale również współczesnym inżynierom. W latach 60. XX wieku światowa społeczność połączyła siły w bezprecedensowej akcji ratunkowej, by ocalić te bezcenne zabytki przed zalaniem wodami Nilu. Czy wiesz, że gdyby nie ta międzynarodowa mobilizacja, jeden z najwspanialszych przykładów starożytnej architektury sakralnej spoczywałby dziś na dnie Jeziora Nasera – jednego z największych sztucznych jezior na świecie?

Czym jest Abu Simbel? Gdzie się znajduje?

Abu Simbel to kompleks dwóch monumentalnych świątyń wykutych w skale, położony w południowym Egipcie, w Nubii, nad zachodnim brzegiem Jeziora Nasera. Znajduje się około 290 kilometrów na południe od Asuanu. To jeden z najwspanialszych i najbardziej rozpoznawalnych zabytków starożytnego Egiptu oraz jeden z najbardziej spektakularnych przykładów starożytnej architektury sakralnej na świecie.

Abu Simbel – historia. Kiedy i jak powstały świątynie Abu Simbel?

Monumentalny kompleks świątynny Abu Simbel został zbudowany w XIII wieku p.n.e. podczas panowania faraona Ramzesa II. Budowa trwała około 20 lat (1264-1244 p.n.e.), a jej efektem były dwie imponujące świątynie: Wielka Świątynia Ramzesa II oraz mniejsza Świątynia Nefertari. Obie zostały wykute w litej skale jako symbol potęgi i boskości faraona.

Rycina przedstawiająca odkrycie Abu Simbel

Lokalizacja świątyń nie była dziełem przypadku. Ramzes II, znany ze swojej megalomanii i zamiłowania do monumentalnych budowli, strategicznie wybrał miejsce na granicy z Nubią. Świątynie miały być jasnym przekazem potęgi Egiptu dla podróżujących kupców i potencjalnych najeźdźców. Władca pragnął stworzyć kompleks, który przewyższałby wszystko, co do tej pory powstało.

Wybór miejsca miał również znaczenie praktyczne – okoliczne skały oferowały doskonały materiał do wykucia świątyń. Sam proces budowy był niezwykle skomplikowany i wymagał zaangażowania setek wykwalifikowanych rzemieślników. Prace prowadzono etapami: najpierw wykuwano fasadę w skale, następnie drążono kolejne pomieszczenia, by na końcu pokryć je płaskorzeźbami i malowidłami.

Świątynie pełniły też kluczową rolę religijną. Były manifestacją boskości faraona i jego związków z najważniejszymi bóstwami egipskiego panteonu. Kompleks został zaprojektowany jako miejsce kultu nie tylko za życia Ramzesa II, ale również po jego śmierci, o czym świadczy precyzyjne astronomiczne zorientowanie budowli.

Wielka Świątynia Ramzesa II

Świątynia Ramzesa została stworzona ku czci bogu Ptah i bogom słońca Amonowi-Re i Re-Horachte. Przy wejściu ustawione są cztery potężne posągi Ramzesa II o wysokości 20 metrów każdy. Pomiędzy stopami tych monumentalnych rzeźb zobaczyć można posągi członków rodziny cesarza: matki Tuji, żony Nefertari oraz jego dzieci. Wewnątrz znajduje się szereg komnat i sal, których ściany pokryte są płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia faraona, w tym słynną bitwę pod Kadesz.

Najbardziej niezwykłym elementem świątyni jest jej orientacja i wynikające z niej zjawisko – dwa razy w roku, 22 lutego i 22 października, promienie wschodzącego słońca, które wpadają do wnętrza świątyni przez wejście, oświetlają wizerunki Ramzesa oraz boga Amona-Ra i Re-Horachte, czyli bogów wschodzącego słońca. Posąg boga Patcha, czyli boga zachodzącego słońca pozostaje w cieniu. To zjawisko wypełnione symboliką i pokazujące znaczenie władcy jest świetnym przykładem tego, jak zaawansowaną cywilizacją był starożytny Egipt.

Mała Świątynia Nefertari

Świątynia Nefertari poświęcona jest bogini Hathor oraz samej Nefertari. Na fasadzie zobaczyć można się sześć 10-metrowych posągów: dwa Nefertari i cztery Ramzesa II. Niezwykłe jest to, że wszystkie posągi są tej samej wielkości, co świadczy o wielkim szacunku faraona do żony. Jest to pierwszy przypadek w historii Egiptu, gdy świątynię poświęcono królowej, stawiając ją na równi z faraonem.

Wnętrze świątyni zachwyca precyzją wykonania i bogactwem dekoracji. Sala hypostylowa z sześcioma kolumnami ozdobionymi głowicami w kształcie głowy Hathor stanowi centrum budowli. Ściany pokryte są płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia królewskiej pary oraz rytuały religijne. Szczególnie poruszające są sceny ukazujące Nefertari składającą ofiary boginiom. W sanktuarium znajduje się posąg bogini Hathor w postaci świętej krowy, wyłaniającej się ze skały. Precyzja wykonania detali architektonicznych i dekoracyjnych świadczy o wysokim kunszcie egipskich rzemieślników.

Abu Simbel

Kiedy odkryto świątynie w Abu Simbel?

Świątynie w Abu Simbel zostały odkryte dopiero w 1813 r., a w 1817 r. odkopano je z piasku, ukazując ich potęgę. Paradoksalnie, to właśnie piasek, który przez stulecia zasypywał świątynie, przyczynił się do ich doskonałego zachowania. Działając jako naturalny konserwant, chronił reliefy i malowidła przed wpływem warunków atmosferycznych. Dzięki temu dziś możemy podziwiać kolory i szczegóły dekoracji niemal w takim stanie, w jakim były w momencie powstania świątyń. Piasek zabezpieczył również konstrukcję przed erozją i innymi czynnikami degradującymi, co znacząco ułatwiło późniejsze prace konserwatorskie.

Przeniesienie świątyni Abu Simbel. Jak tego dokonano?

Budowa Tamy Asuańskiej była gigantycznym projektem, który miał zabezpieczyć Egipt przed powodziami i zapewnić stałe źródło energii elektrycznej. W wyniku jej powstania utworzono Jezioro Nasera – jeden z największych sztucznych zbiorników wodnych na świecie, o długości ponad 550 kilometrów i szerokości dochodzącej do 35 kilometrów. Realizacja tego ambitnego przedsięwzięcia niosła jednak ze sobą poważne zagrożenie dla bezcennych zabytków – świątynie Abu Simbel miały zostać zatopione pod około 60 metrami wody.

W obliczu tego zagrożenia, w latach 60. XX wieku zorganizowano bezprecedensową międzynarodową akcję ratunkową pod egidą UNESCO. Projekt przeniesienia był pierwszą tego typu operacją w historii i wymagał wykorzystania najnowocześniejszych wówczas technologii oraz współpracy międzynarodowego zespołu ekspertów. Kompleks został precyzyjnie pocięty na 1036 bloków o wadze około 20-30 ton każdy i przeniesiony 65 metrów wyżej i 200 metrów dalej od pierwotnej lokalizacji. Podczas przenoszenia świątyń każdy blok został oznaczony specjalnym kodem, który zawierał informacje o jego dokładnym położeniu – użyto ponad 10 tys. różnych oznaczeń.

Operacja trwała cztery lata (1964-1968) i kosztowała około 40 milionów dolarów. Każdy blok został starannie oznaczony, udokumentowany i zabezpieczony przed uszkodzeniem podczas transportu. Następnie bloki zostały ponownie złożone w nowej lokalizacji z zachowaniem oryginalnego układu i orientacji astronomicznej świątyń. Precyzja wykonania tej operacji była tak duża, że nawet dziś można obserwować to samo zjawisko astronomiczne, gdy promienie słońca wpadają do sanktuarium świątyni. Jest to powszechnie uznawane za jedno z największych osiągnięć inżynieryjnych XX wieku i doskonały przykład międzynarodowej współpracy. W akcji ratowania świątyń wzięło udział ponad 50 krajów, co czyni ją jedną z największych akcji ratowania zabytków w historii.

Abu Simbel

Abu Simbel – ciekawostki

Fascynujący kompleks świątynny Abu Simbel skrywa wiele tajemnic i niezwykłych historii. Najwięcej ciekawostek znają z pewnością lokalni przewodnicy, którzy chętnie dzielą się nimi z turystami spędzającymi wakacje w Egipcie. Oto kilka bardziej popularnych, lecz wciąż fascynujących, informacji o Abu Simbel.

  • Pochodzenie nazwy Abu Simbel: Nazwa miejsca wywodzi się od lokalnego chłopca o imieniu Abu Simbel, który w XIX wieku wskazał europejskim podróżnikom drogę do zasypanych świątyń.
  • Polski wkład: W międzynarodowej akcji ratunkowej brał udział także Polak – profesor Kazimierz Michałowski, wybitny archeolog, który pomógł zachować to dziedzictwo dla przyszłych pokoleń.
  • Zaginione posągi: Pierwotnie przed świątynią stało więcej posągów Ramzesa II, jednak niektóre z nich zostały zniszczone jeszcze w starożytności przez trzęsienia ziemi.
  • Sekret wielkości posągów: Wysokość kolosalnych posągów Ramzesa II nie jest przypadkowa – każdy z nich mierzy dokładnie 66 stóp egipskich, co miało znaczenie symboliczne w starożytnym Egipcie.
  • Ukryte inskrypcje: Na stopach posągów Ramzesa II odkryto inskrypcje pozostawione przez starożytnych pielgrzymów i podróżników, niektóre datowane na ponad 2000 lat temu.
  • Symbolika liczb: W świątyni występuje wiele powtarzających się liczb symbolicznych – np. liczba kolumn w wielkiej sali odpowiada liczbie dni potrzebnych starożytnym Egipcjanom do przygotowania ciała do mumifikacji.
  • Współczesne odkrycia: Podczas przenoszenia świątyń w latach 60. XX wieku odkryto wcześniej nieznane komory i korytarze, które były ukryte przez tysiące lat.
  • Tajemnicze graffiti: Na ścianach świątyń odnaleziono starożytne graffiti w różnych językach, w tym greckim i fenickim, co świadczy o popularności tego miejsca już w starożytności.
  • Akustyka świątyni: Architekci świątyni zaprojektowali ją w taki sposób, że w sanktuarium powstaje szczególny efekt akustyczny – szept może być słyszany w całym pomieszczeniu.

Dlaczego warto zobaczyć to miejsce na własne oczy?

Kompleks Świątyń Abu Simbel to jeden z najważniejszych zabytków w Egipcie i z pewnością największa atrakcja prowincji Asuan. To miejsce fascynuje z wielu powodów, a oto kilka argumentów za tym, by zobaczyć je na żywo.

Po pierwsze, monumentalna skala budowli robi niesamowite wrażenie – żadne zdjęcia nie oddają w pełni potęgi 20-metrowych posągów faraona. Dopiero stojąc przed nimi, można zrozumieć, jak ogromny mogły mieć wpływ na postrzeganie panowania Ramzesa II.

Po drugie, precyzja wykonania płaskorzeźb i zachowane kolory pozwalają przenieść się w czasie o ponad 3000 lat. Niezwykłe jest również zjawisko astronomiczne – dwa razy w roku można obserwować, jak promienie słońca oświetlają jedne posągi we wnętrzu świątyni, podczas gdy drugie rozmyślnie wciąż skrywają się w cieniu. W połączeniu ze znajomością symboliki danych statui jest to prawdziwie metafizyczne doświadczenie.

Wreszcie, sama historia przeniesienia świątyń w latach 60. XX wieku staje się prawdziwie imponująca, dopiero gdy człowiek na żywo doświadczy potęgi tego niezwykłego miejsca. Zresztą nawet widząc przed sobą kompleks Abu Simbel, trudno wyobrazić sobie, jak inżynierowie pokonali piaski pustyni i z taką dokładnością oraz zachowaniem struktury poszczególnych elementów odtworzyli świątynie w nowej, bezpiecznej lokalizacji.

Abu Simbel i inne zabytki Egiptu zobaczysz z Rainbow!

Egipt to prawdziwa skarbnica zabytków starożytnej cywilizacji. Oprócz majestatycznego Abu Simbel, kraj ten oferuje niezliczone atrakcje – od piramid w Gizie, przez Dolinę Królów w Luksorze, po świątynię w Karnaku. Z Rainbow możesz odkryć te wszystkie fascynujące miejsca podczas starannie zaplanowanych wycieczek objazdowych po Egipcie. Nasi doświadczeni przewodnicy pomogą Ci zgłębić historię każdego zabytku i zrozumieć jego znaczenie w kontekście starożytnej kultury egipskiej. Wybierz się z nami w podróż życia i odkryj tajemnice tej fascynującej cywilizacji!

Data Publikacji: 08.11.2024
autor artykulu zdjecie

Artykuł autorstwa: Alicja Górska

Kulturoznawczyni z doktoratem, krytyczka literacka i filmowa oraz pisarka publikująca pod pseudonimem. Od ponad dekady związana zawodowo z branżą copywritingu i SEO. Absolwentka filmoznawstwa oraz twórczego pisania na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie obecnie prowadzi zajęcia dla studentów. Miłośniczka różnorodnych tekstów kultury – klasycznych, popularnych i zupełnie niszowych. Szczególnie bliska jej sercu jest Islandia, o czym świadczy imponująca kolekcja literatury islandzkiej i o Islandii. Marzy o tym, by pewnego dnia zamieszkać w tej fascynującej krainie lodu i ognia. W podróżach jednak się nie ogranicza, chciałaby poznać cały świat. Ostatnio interesują ją zwłaszcza: Hawaje, Maroko i Korea.

Zobacz inne o:

Podobne artykuły

krajobraz kierunku
Atrakcje Tadżykistanu. Co warto zobaczyć na Dachu Świata?Mówią, że na mapie świata nie ma już nieodkrytych miejsc. Jednak Azja Środkowa zdecydowanie temu przeczy. Bo który przeciętny turysta dotarł do Tadżykistanu? Ten górski kraj na uboczu utartych szlaków nadal jest mało znany i rzadko odwiedzany. I w tym właśnie tkwi jego największa siła! Tadżykistan to prawdziwa mozaika wielkich cywilizacji: ruiny świątyń ognia, świadectwa zagubionej sogdyjskiej kultury i perskiej elegancji sąsiadują tu z echami surowej radzieckiej przeszłości. Teraźniejszość znaczą wszechobecne wizerunki otaczanego niemal boską czcią prezydenta. Wszystko to w oszałamiającym krajobrazie jednych z najwyższych pasm górskich świata. Kryją one w sobie wysokie przełęcze, strome wąwozy i legendarną Pamir Highway – trasę wijącą się przez krainę pełną krystalicznie czystych jezior. Największa atrakcją Tadżykistanu jest jego codzienność: bazary uginają się od świeżych owoców, stoły od przepysznego jedzenia, a co najważniejsze: turysta wciąż nie jest tu traktowany jako klient, a jako gość.
krajobraz kierunku
Petra w Jordanii. Tajemnicze miasto w skale, którego nie zapomniszSą miejsca na świecie, które wydają się wyrwane z innej rzeczywistości – jakby ktoś przeniósł je z kart baśni czy mitów. Jednym z nich jest Petra, starożytne miasto wykute w czerwonych piaskowcach pustyni, które od setek lat rozpala wyobraźnię podróżników. To tutaj monumentalna architektura łączy się z surową potęgą natury, a każdy krok wąskimi wąwozami prowadzi ku kolejnym odkryciom. Petra to nie tylko historyczny skarb Jordanii, ale też podróż do świata, w którym kamień stał się kroniką ludzkiej ambicji i marzeń. Kto raz zobaczy złote promienie słońca rozświetlające fasadę Skarbca, ten nigdy nie zapomni tej chwili. To doświadczenie, które nie tylko zachwyca, ale i pozostawia w sercu trwały ślad – zaproszenie, by spojrzeć na historię z zupełnie nowej perspektywy. Nie ma przesady w twierdzeniu, że starożytne skalne miasto Nabatejczyków to dosłownie jedno z najbardziej niesamowitych miejsc na świecie.
krajobraz kierunku
Atrakcje turystyczne Mahón. Co robić w stolicy Minorki?Mahón (po katalońsku Maó) to stolica Minorki – i jedno z najbardziej niezwykłych miast Hiszpanii. Portowy gwar spotyka się tu z brytyjską elegancją, a hiszpański temperament z wyspiarskim spokojem. Wąskie uliczki, georgiańskie fasady, zapach morza i ukryte plaże tworzą scenerię, której trudno się oprzeć. Jeśli planujesz pobyt na Minorce, ten przewodnik po centrum Mahón i jego okolicach pozwoli Ci najlepiej zaplanować zwiedzanie stolicy wyspy. Zapraszamy do wspólnego odkrywania tego unikatowego miasta, które uwodzi historią, smakiem i widokami!
krajobraz kierunku
Konstanca – atrakcje, plaże i zabytki najstarszego portu RumuniiJeśli słynny Dubrownik jest „Perłą Adriatyku”, to Konstanca zasługuje na miano „Diamentu Morza Czarnego”. To miejsce, gdzie obecna przez wieki wielokulturowość, od greckich i rzymskich korzeni, przez wpływy bizantyjskie, włoskie i osmańskie, przejawia się w architekturze, zabytkach i lokalnym duchu miasta. Odkryjesz tu pozostałości starożytnego miasta Tomis, zwiedzisz Wielki Meczet, zachwycisz się imponującym kasynem w stylu secesyjnym, a następnie zrelaksujesz się na rozległych i piaszczystych plażach oferujących doskonałe warunki dla kąpieli słonecznych, windsurfingu czy rejsów statkiem. Długa i zróżnicowana kulturowo tradycja ma swoje odbicie w lokalnej kuchni, która kusi świeżymi owocami morza prosto z Morza Czarnego i rumuńskimi specjałami wzbogaconymi o śródziemnomorski charakter, a wszytko w towarzystwie wybornego wina. Urokliwa Konstanca to jedna z niewielu ukrytych pereł Europy, której największą zaletą jest autentyczność – w najszerszym rozumieniu tego słowa.