Kolumbia: co warto wiedzieć przed podróżą?

Kolumbia - Informacje ogólne

Kolumbia to państwo położne w Ameryce Południowej u wybrzeży Pacyfiku i Morza Karaibskiego. Od północy graniczy z Panamą, od wschodu z Wenezuelą, a od południa z Peru, Brazylią i Ekwadorem. W skład terytorium Kolumbii wchodzi także 8 wysp: 3 z nich są położone na Oceanie Spokojnym, pozostałe na Morzu Karaibskim. Stolicą Kolumbii jest Bogota – miasto jest centrum naukowo kulturalnym tego regionu, dlatego bywa nazywane Atenami Ameryki Południowej. To właśnie w Kolumbii miało się znajdować mityczne El Dorado. Złote miasto okazało się jednak jedynie legendą. Prawdziwymi skarbami Kolumbii jest za to kawa i szmaragdy – nigdzie indziej na świecie nie wydobywa się ich tak wiele.

Kolumbia – historia

W czasach prekolumbijskich, terytorium dzisiejszej Kolumbii zamieszkiwały dwa indiańskie plemiona: Czibcza i Arawak, które stworzyły trzecią obok Majów i Azteków cywilizację Ameryki Południowej. Kultura uległa jednak gwałtownemu załamaniu po przybyciu Hiszpanów w XV w. Kolumbia pozostała hiszpańską kolonią aż do 1819 r. kiedy wojska powstańcze wyparły konkwistadorów. Do podobnych wydarzeń doszło także w innych rejonach Ameryki Południowej. Młode państwa były jednak zbyt słabe, by rządzić samodzielnie, dlatego w 1821 r. powstała Federacja Wielkiej Kolumbii. Początkowo w jej skład wchodziła jedynie Kolumbia i Wenezuela. Później dołączyły do nich Ekwador i Panama. Federacja nie działała jednak zbyt długo. Już w 1831 r. doszło do konfliktów granicznych między Kolumbią i Ekwadorem, co spowodowało rozpad Wielkiej Kolumbii. Tym sposobem powstała Nowa Grenada – państwo zbliżone kształtem do dzisiejszej Kolumbii.

Druga połowa XIX w to w Kolumbii czas wielu reform. Kraj przyjął nową konstytucję i przekształcił się w Stany Zjednoczone Kolumbii, zniesiono też niewolnictwo i ograniczono wpływy kościoła katolickiego. W 1903 r. od państwa oderwała się Panama. To wydarzenie zapoczątkowało bardzo smutny okres w historii. Wraz ze wzrostem wpływów Stanów Zjednoczonych, (to za ich sprawą dokonała się secesji Panamy), w Kolumbii drastycznie pogorszyła się sytuacja najuboższych chłopów. Większość z nich żyła w skrajnej biedzie, pracując w niewolniczych warunkach na plantacjach amerykańskiej korporacji Union Fruits Company. Na polepszenie warunków pracy nie było żadnych szans – w 1928 r. strajk pracowników w mieście Cienaga zakończyła tzw. masakra bananowa, w efekcie której życie straciło ok. 2 tys. robotników. To właśnie do tego wydarzenia nawiązał Gabriel Garcia Márquez w powieści „Sto lat samotności”. Krwawo stłumiony strajk był zaledwie wstępem do trwającej ponad pół wieku wojny domowej (początek – 1948 r.) między konserwatywnym rządem i lewicowymi partyzantami. Konflikt zakończył się formalnie dopiero w 2016 r. Podpisano wówczas porozumienie pokojowe między rządem i partyzantką, za które prezydent Kolumbii Juan Manuel Santos został nagrodzony za Pokojową Nagrodą Nobla. Poziom bezpieczeństwa w kraju wyraźnie polepszył się jednak już wcześniej, za prezydentury Alvaro Uribe (2002 – 2010).

Kolumbia – geografia

Powierzchnia całkowita Kolumbii to 1 141 748 km², z czego znaczną część zajmuje Puszcza Amazońska, którą od Oceanu Spokojnego oddziela łańcuch And. Równikowy klimat lasów tropikalnych nie sprzyja osadnictwu, dlatego ludność koncentruje się we wschodniej, górzystej części kraju. Najwyższe szczyty Kolumbii to Pico Colón i Pico Bolívar. Obydwa osiągają wysokość 5 775 m n.p.m. Na terytorium Kolumbii znajduje się wiele aktywnych wulkanów – najsłynniejszy i najbardziej aktywny to Galeras. W ostatnich latach kilkukrotnie doszło do jego erupcji, na szczęście były one niewielkie. Przez kraj przepływa wiele rzek. Trzy najważniejsze (Baudo, Patia, San Juan) wpadają do Pacyfiku, 5 innych do morza karaibskiego (Atrato, Cauca, Magdalena, Nechi, Sinu). Ponadto sieć rzeczną urozmaicają liczne dopływy Amazonki i Orinoko.

Fauna i flora

Aż 45% całkowitej powierzchni Kolumbii zajmują lasy tropikalne. Puszczę porastają mahoniowce, cedrzyki i igapo. Jej powierzchnia stopniowo się jednak zmniejsza w związku z karczowaniem drzew na pastwiska i pola uprawne. Na wybrzeżu od strony Oceanu Spokojnego rosną głównie lasy zalewowe i charakterystyczne dla tego regionu mangrowce. Zupełnie inaczej wygląda flora terenów górskich. W przeciwieństwie do wiecznie zielonych palm, drzewa strefy subandyjskiej (dęby, paprocie) zrzucają liście na zimę. W wysokich pasmach gór występuje roślinność wysokogórska. Lasy Kolumbii są bardzo bogate w zwierzynę. Żyją tam jaguary, pumy, tapiry, pekari oraz liczne gryzonie. Na terenach gęściej zasiedlonych przez człowieka większych ssaków praktycznie się nie spotyka.

Klimat

Na terenach porośniętych przez puszczę temperatura nigdy nie spada poniżej 25°C. Występuje tam typowy klimat równikowy – jest ciepło i wilgotno.. Na terenach górskich nie jest już tak upalnie. Trzeba pamiętać, że im wyżej, tym chłodniej. W Bogocie – stolicy Kolumbii (2640 m n.p.m.) średnia roczna temperatura wynosi ok. 15 °C.. Z kolei kolumbijskie wybrzeże to klimat typowy dla Karaibów. Można tam cieszyć się piękną pogodą niemal przez cały rok.

Ludność

Większość kolumbijskiego społeczeństwa stanowią Metysi (58%). Poza nimi w Kolumbii wciąż żyją biali potomkowie dawnych kolonizatorów, a także Mulaci, Murzyni i Indianie. Szacuje się, że w Kolumbii mieszka 90 różnych plemion indiańskich. Każde z nich posiada odrębną tradycję, stroje i obyczaje. Ich przedstawiciele stanowią jednak niewielki procent kolumbijskiej społeczności. Obecnie Kolumbia ma rekordowo wysoki wskaźnik urbanizacji, co ma związek z masową migracją ludności ze wsi do miast. W efekcie tego procesu miasta takie jak Bogota i Cartegena rozrosły się do ogromnych rozmiarów.

Obyczaje

Kolumbijczycy podobnie jak większość Latynosów są niezwykle pogodni i uczynni. Cechuje ich również niepoprawny optymizm i otwartość w okazywaniu uczuć. Kolumbijskie kobiety obsesyjnie dbają o urodę i nie widzą nic złego w operacjach plastycznych, które mogą im pomóc w naprawieniu pewnych defektów urody. Dość nietypowym kolumbijskim obyczajem jest także przesuwanie świąt wypadających w tygodniu na poniedziałek - to pozwala im dłużej cieszyć się weekendem.

Religia

Kolumbijczycy to w większości gorliwi katolicy (79% społeczeństwa) - nie tylko deklarują się jako chrześcijanie, ale aktywnie uczestniczą w nabożeństwach. Jest też spora społeczność protestancka (14% społeczeństwa). Wśród młodych ludzi coraz popularniejszy staje się natomiast ateizm.

Aktywny wypoczynek w Kolumbii

Na kolumbijskich plażach (zwłaszcza tych położonych na wybrzeżu Morza Karaibskiego) można wypoczywać praktycznie cały rok. Z tego powodu wielu mieszkańców półkuli północnej odwiedza ten kraj zimą. Będąc na wakacjach w Kolumbii, koniecznie trzeba zapuścić się jednak w głąb puszczy - najlepiej w tradycyjnym canoe. Wyprawę można połączyć z wizytą w wiosce indiańskiej. Pobyt w takim miejscu to okazja do zasmakowania prawdziwej południowoamerykańskiej kuchni, poznania lokalnych zwyczajów i zakupu oryginalnych wyrobów rękodzieła.
Warto wybrać się także w góry i to nie tylko po to, by podziwiać przyrodę, ale także zobaczyć tamtejsze górskie miasta. Najsłynniejsze to bez wątpienia Ciudad Perdida –odkryte w 1975 r. ruiny to jeden z najcenniejszych zabytków kultury prekolumbijskiej na świecie. Aby do nich dotrzeć, trzeba przedrzeć się przez puszczę i wspiąć po 1260 kamiennych schodach. Równie ciekawe miejsca kryją Andy: Zipaquira słynie z zabytkowej kopalnia soli, a Villa de Leyva z niepowtarzalnego kolonialnego klimatu – docenili go m.in. producenci filmu „Legenda Zorro” z Antonio Banderasem w roli głównej. Niepowtarzalną atrakcją jest też wizyta na plantacji kolumbijskiej kawy. Można ją nie tylko degustować, ale także własnoręcznie zbierać i obserwować jak wygląda suszenie i wypalanie ziaren.