Sakkara – fascynująca nekropolia faraonów

Egipt to dla wielu jedno z największych podróżniczych marzeń. Wszyscy od dziecka słuchaliśmy i czytaliśmy przecież o starożytnym państwie faraonów i o monumentalnych piramidach, które służyły im jako grobowce... Zapytani jednak o konkretne miejsca, które chcielibyśmy odwiedzić w Egipcie, często nie wiemy, co powiedzieć. Gdzie zatem najlepiej przyjrzeć się liczącej sobie kilka tysiącleci egipskiej cywilizacji? Oddalona o niespełna 35 km od Kairu Sakkara wydaje się ku temu idealna. Tamtejsza nekropolia faraonów i znajdujące się w jej obrębie budowle i artefakty to unikat na skalę światową.

Sakkara – co warto wiedzieć?

Sakkara to rozległa starożytna nekropolia, która służyła jako cmentarz dla ówczesnej stolicy Egiptu, Memfis. Od czasów I dynastii (ok. 3200 r. p.n.e.), aż do pierwszych wieków po Chrystusie, chowano tam egipskich królów, dostojników państwowych i inne najważniejsze osoby w państwie. Wiele powstałych w ten sposób piramid przetrwało – w różnym stanie – do dziś, co czyni Sakkarę popularnym celem nie tylko turystycznych wycieczek, ale i ekspedycji archeologicznych. Sama nazwa „Sakkara” wywodzi się od opiekującego się nekropolią boga Sokara, pół-człowieka, pół-Sokoła.

Piramida Dżesera – znak rozpoznawczy Sakkary

Najbardziej znanym obiektem wchodzącym w skład kompleksu Sakkara jest bez wątpienia Piramida Dżesera. To najstarsza piramida w Egipcie. Wzniesiono ją za panowania faraona Dżesera około roku 2650 p.n.e. Historycy zgodnie uznają Piramidę Dżesera za pierwszy znany na świecie kompleks budynków zbudowanych wyłącznie z ociosanego kamienia. Sama piramida, mająca formę mastaby – piramidy schodkowej – podzielona jest na sześć segmentów w kształcie grobowców komorowych. W bezpośrednim sąsiedztwie piramidy nadworny architekt Dżesera, Imhotep, stworzył niemal miasteczko na potrzeby życia władcy, otoczone grubym murem o wysokości ok. 10 m. Piramida faraona Dżesera w momencie powstania była wysoka na 62 m, dziś liczy sobie nieco mniej, bo około 60 m. Wciąż jednak robi ogromne wrażenie.

Wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO kompleks grobowców w Sakkarze to kilkadziesiąt zachowanych w różnym stanie mastab i piramid. Poza piramidą Dżesera najciekawsze wydają się grobowce zwierząt, takie jak Serapeum – grobowiec świętego byka Apisa. Znaleźć w nim można mumie byków, które zostały pogrzebane w ogromnych kamiennych sarkofagach. Nieco na północ od tego obiektu znajduje się cmentarz zmumifikowanych zwierząt, między innymi ibisów i pawianów. Niezwykle ważna dla badaczy historii Egiptu jest piramida Unisa. W jej wnętrzu odnaleziono bowiem hieroglificzne inskrypcje zwane „Tekstami Piramid”, które dziś uważa się za klasyczne źródło historyczne dla egiptologów. To zbiór staroegipskich tekstów religijnych: zaklęcia, hymny, mity... Teksty te odnaleziono na ścianach korytarzy oraz komór grobowych. Za czasów swojej świetności piramida Unisa mierzyła prawie 42 m, dzisiaj jednak ma zaledwie 19 m, co czyni ją najniższą z piramid w Sakkarze. Naprzeciw piramidy Unisa natrafić można na inny ciekawy obiekt. To ruiny koptyjskiego klasztoru św. Jeremiasza, który wybudowano w Sakkarze między III a VII w. Choć sam klasztor uległ zniszczeniu już w X w., eksponaty pochodzące z tego miejsca można podziwiać w Muzeum Koptyjskim w Kairze. Warto tam zajrzeć, jeśli interesuje Cię historia chrześcijaństwa w Egipcie - zbiory tej placówki są naprawdę imponujące. Polecamy też zajrzeć do grobowców Mereruki i Kagemni. To dwie bardzo dobrze zachowane mastaby usytuowane na północny wschód względem piramidy Dżesera. Służyły jako grobowiec wezyra Tetiego, władcy VI dynastii. Spośród innych wyróżniają się przepięknymi płaskorzeźbami, które prezentują kadry z życia codziennego egipskich elit - taniec, ogrodnictwo czy polowania. Równie ciekawy, jeśli chodzi o spojrzenie na społeczeństwo świata okresu faraonów, jest znajdująca się tuż przy Kagemni mastaba Anchmahora, zwana też grobowcem lekarzy. Można tam podziwiać scenki z życia codziennego rzemieślników, lekarzy, kowali oraz jubilerów. Sakkara jest miejscem niezwykle istotnym dla egipskiej tożsamości kulturowej. Jeśli więc chcesz naprawdę poznać Egipt, musisz tu przyjechać!