W jednej ze swoich wypowiedzi Gandhi głosił: „Ochrona krów to dar hinduizmu dla świata. Hinduizm będzie żył tak długo, dopóki będą żyć hinduiści chroniący krowy.” Standardem w Indiach jest widok tych ssaków na środku drogi. Nawet w dużych miastach, jak Mumbai czy Delhi, chodzą one po chodnikach, kryją się w cieniu samochodów, leżą na ulicach, czasami zaglądają do sklepików albo skubią warzywa na straganach. Są nieodłącznym elementem krajobrazu tego kraju. A powiedzenie dziewczynie, że ma oczy jak krowa, jest tutaj wyjątkowym komplementem.

W Indiach jest wiele bawołów i byków, i wszystkie żyją wśród ludzi, jednak za święte uznawane są tylko krowy dające mleko. Wszystko, co pochodzi od krowy uważane jest za magiczne, uzdrawiające i święte. Pisma wymieniają panća gawja – pięć szczególnie uświęconych substancji, stosowanych w medycynie, ofiarach i rytuałach: mleko, ser (panir), ghi (klarowane masło), nawóz i mocz. Religia hinduistyczna zakazuje zabijania i spożywania bydła domowego – zdecydowana większość hinduistów tego przestrzega. Według ich wierzeń zabicie krowy pociąga za sobą złą karmę. Hindusi to życzliwy naród, ale złe potraktowanie tego zwierzęcia może narazić turystę na nieprzyjemności, łącznie z konsekwencjami prawnymi.

Dlaczego święte krowy są święte?

Symbolizm krowy sięga w wierzeniach indyjskich czasów aryjskich. Teksty starowedyjskie przekazują, iż poza sklepieniem nieba znajduje się niebiańska krowa. Słońce i Księżyc to jej dzieci, a światło jest mlekiem. Natomiast zgodnie z hinduistycznymi pismami, krowa jest uosobieniem staroindyjskiej bogini Prythiwi. A żaden Hindus nie narazi się na gniew matki wszystkich żywych istot, czyli ludzi, zwierząt i roślin. Postać tej ważnej dla hinduzmu bogini pojawia się również jako Djawaprythiwi - połączenie nieba z ziemią. Według legendy deszcz spadający na ziemię, jako nasienie Diwa, zapłodnił Prythiwi. W ten właśnie sposób stała się matką całego życia na ziemi. Za oddawaną jej cześć odpłaca się rolnikom plonami, jest wzorem uprzejmości, łagodności, opiekuńczości i cierpliwości. Symbolami Prythiwi są: świeżo zaorana ziemia i właśnie mleczna krowa.



Innym źródłem jest jeden z najświętszych tekstów hinduskich „Puranie”. Zapisano tu, że krowa o imieniu Kamdhenu wyłoniła się dawno temu spośród oceanów stworzenia i od tego czasu spełnia ludzkie życzenia. Hindusi wierzą też, że by dostać się po śmierci do nieba, muszą przekroczyć mitologiczną rzekę prowadzeni przez świętą krowę Kamdhenu, którą muszą wtedy trzymać mocno za ogon. Dlatego często po śmierci człowieka, lokalnemu braminowi rodzina zmarłego daje krowę. Wierzenia związane z krowami wzmocniła też legenda wedle której sam Kryszna, jedna z inkarnacji boga Wisznu, dorastał w rodzinie pasterzy bydła. Ma również przydomek – bala-gopala, czyli dziecko, które chroni krowy. Na malowidłach przedstawiany jest często jako pasterz z pasącą się u boku krową. Natomiast byk o nazwie Nandi zawsze towarzyszy bogu o imieniu Śiwa.

Zwierzę prawem chronione

Nie tylko wierzenia i lęk przed złą karmą powodują, że krowy są traktowane w sposób szczególny, również świecka konstytucja Indii zawiera zapisy zobowiązujące władze do ochrony tych zwierząt. Jednakże w większości stanów obowiązują miejscowe przepisy i wyjątki od nich, które dopuszczają m.in. zabijanie starych i chorych krów. Okazuje się jednak, że jest to bardzo źle widziane i bywa powodem konfliktów. Zdarzają bowiem przypadki napadów na rzeźnie, rzeźników i na osoby wyznające religie nie nakazujące praktykowania wegetarianizmu (np. muzułman). Dlatego najczęściej nawet stare i schorowane krowy chowane są i karmione aż do ich śmierci. W Indiach funkcjonują specjalne schroniska dla tych zwierząt. Niedaleko Delhi w mieście Gurgaon znajduje się jedno z nich. Swój dom znalazło tam kilkaset krów. Warto odwiedzić to miejsce, obok znajduje się szkoła dla dzieci, park i świątynie.

Nie tylko krowy są święte

W Indiach Bóg może zagościć w ciele najbardziej niepozornego ze stworzeń, a wszystkim im należy się szacunek wynikający z idei ahimsy. Słonia czci się ze względu na jego koligacje z bogiem Ganeśą, ale także z powodu użyteczności, siły i dostojeństwa. Tygrys jest synonimem siły i nieustraszoności, i co rusz któryś z bogów urządza sobie na nim przejażdżkę. Gawial gangesowy to zwierz poświęcony Wisznu i jako takiemu należy mu się szacunek. Orzeł kojarzy się z wierzchowcem bogów – Garudą, czczonym i szanowanym zarówno przez hinduistów, jak i buddystów nie tylko w Indiach. Paw jest symbolem Indii, wielkich władców, bogactwa i piękna. Natomiast przodkowie małp służyli w armii boga Hanumana. Najbardziej znane „małpie świątynie” to kompleks w Galcie pod Jaipurem i Swayambhunath w Kathmandu. Mniej sympatii budzą w przybyszach z Zachodu szczury, a i te bywają czczone i szanowane. Z kolei najsłynniejsze mitologiczne węże, Śiesza i Wasuki są królami Nagów. Zakres świętości i kultu są w przypadku każdego ze zwierząt nieco inne, ale żadne nie jest tak powszechne jak święte krowy.