Słynne tapas – co to jest? Przepisy na hiszpańskie przekąski i ich historia

Co to jest tapas? Skąd pochodzi jego nazwa?

Określenie „tapas” jest, jak sama Hiszpania, bardzo pojemne i zróżnicowane. Samo słowo wywodzi się najprawdopodobniej od hiszpańskiego określenia pokrywki, czyli „tapa”. Według jednej z popularnych teorii bywalcy andaluzyjskich tawern, by uchronić cenny trunek przed natrętnymi muchami, na kieliszki z winem czy piwem kładli plasterek podsuszonego chorizo. Z czasem do chorizo dołączyły kolejne smakołyki: chleb, oliwki, krewetki…

Historycznie tapas były więc bezpłatnymi przekąskami, podawanymi przez właścicieli tawern i barów do zamówionych drinków. Nieco jak nasze solone orzeszki, tylko o wiele smaczniejsze.

Dziś, poza południową Hiszpanią, tradycja darmowych tapas powoli zanika… Narodził się jednak nowy zwyczaj – zamiast po alkohol, do barów przychodzi się właśnie specjalnie dla tych malutkich porcji smaku.

Kultura serwowania i jedzenia tapas

Na Półwyspie Iberyjskim kolację zazwyczaj jada się bardzo późno – nawet o dwudziestej drugiej – dlatego szybka przekąska na stojąco przy barze czy lekki posiłek przy lampce wina to wręcz idealne rozwiązanie.

Na tapas najlepiej wybrać się w większym gronie. Dzięki temu można zamówić i popróbować wszystkich pozycji z długiej listy przekąsek. A naprawdę jest z czego wybierać! Współczesne tapas to już nie tylko plasterek podsuszonego chorizo i oliwki, ale także grillowana ośmiornica, rozpływające się w ustach krewetki, świeże sałatki, omlety, małe kanapeczki, a nawet szoty schłodzonego gazpacho!

Różnorodność jest oszałamiająca – rodzajów tapas jest niemal tyle, ile miast i regionów w Hiszpanii! Warto skosztować wszystkich jej smaków, kęs po kęsie.

Regionalne różnice w tapas – czym różnią się tapas w Andaluzji, Katalonii czy Kraju Basków?

Mimo że dzisiejsza Hiszpania wydaje się jednolitym krajem, historycznie była zawsze mozaiką oddzielnych regionów, języków, kultur i smaków. Dlatego też tapas przybierają w różnych miejscach zupełnie odmienne formy.

Ponieważ te przekąski narodziły się na południu Półwyspu Iberyjskiego, właśnie tam można znaleźć ich najbardziej tradycyjne wersje. Proste, klasyczne potrawy – oliwki, pikantne ziemniaki patatas bravas, smażone ryby, mini paella, marynowane sardele boquerenes czy dojrzewająca szynka serrano – to esencja południowych smaków. Bazują na lokalnych odmianach serów i całej gamie pokrojonych warzyw. W wielu miejscach wciąż serwuje się je do wina i spożywa na stojąco.

W Katalonii tapas przyjęły lżejszą, śródziemnomorską formę. Tu królują owoce morza, grillowane warzywa, suszone oliwki, chleb z pomidorami i oliwą czy owczy ser z orzechami i miodem. Katalończycy chętniej sięgają po platillos – małe porcje, które idealnie nadają się zarówno na jeden kęs, jak i do dzielenia ze znajomymi.

Wyspy Kanaryjskie prezentują jeszcze inną odsłonę hiszpańskiej kuchni. Ich sztandarowe dania to papas arrugadas – gotowane w mundurkach ziemniaki z zielonym (łagodnym) lub czerwonym (pikantnym) sosem – oraz gofio, czyli zasmażana mąka zbożowa podawana jako pasta z różnymi dodatkami. Jak na wyspy przystało, popularne są też tapas z owoców morza: krewetki z czosnkiem, smażone kalmary czy niewielkie porcje grillowanej ośmiornicy.

W Kraju Basków tapas nazywają się pintxos (czyt. pinczos)… i zasługują na osobną opowieść.

Tapas a pintxos – jaka jest różnica?

Autonomiczny region Basków szczyci się unikalnym zwyczajem – tu tapas podaje się na kawałku chleba i nabija na wykałaczki. Pinchar po hiszpańsku znaczy właśnie „nabijać”. W ten ciekawy sposób można przyrządzić niemal wszystko: aromatyczne grzyby duszone z czosnkiem, smażone sery z figowymi konfiturami, przepiórcze jajka z chrupiącym boczkiem, różne odmiany oliwek, a nawet foie gras z jabłkowym sosem!

Tak przygotowane tapas to nie tylko uczta dla podniebienia, ale i dla oczu! W barach tace z pintxos rozstawione są na ladach, a żeby je spróbować, wystarczy wziąć jedną wykałaczkę... a potem kolejną i kolejną! Rachunek płaci się za liczbę spałaszowanych wykałaczek – kelner, przechodząc po sali, skrupulatnie je liczy.

W Kraju Basków rozwinął się także zwyczaj txikiteo – specyficzne połączenie wieczornego spaceru z lekką kolacją. Taka wędrówka od baru do baru, bez konkretnego celu i konieczności rezerwacji, w poszukiwaniu nowych smaków i win, to świetna okazja do celebrowania życia!

Czy tylko w Hiszpanii serwuje się tapas?

Mimo że tapas w hiszpańskiej kulturze to niemal świętość, tradycja dzielenia się małymi, smakowitymi przystawkami nie jest zarezerwowana wyłącznie dla Hiszpanii.

Z tapas słynie także sąsiednia Portugalia. Do wieczornego drinka chętnie sięga się tam po oliwki, owoce morza czy smażone dorsze.

Bez aperitivo – lokalnej odmiany tapas – popołudniowego wyjścia nie wyobrażają sobie również Włosi. Przy kieliszku wina delektują się lokalnymi specjałami: oliwkami marynowanymi z czosnkiem czy duszonymi warzywami skropionymi oliwą i octem balsamicznym. Proste, a wykwintne – jak prawdziwe tapas!

Nic jednak nie dorówna przekąskom z krainy flamenco – to właśnie w Hiszpanii powstała największa różnorodność tych pysznych specjałów!

Najpopularniejsze hiszpańskie tapas

Wszystko brzmi fascynujące, ale kiedy już znajdziesz się w hiszpańskim barze z kartą pełną niezrozumiałych nazw, pewnie pomyślisz: „tapas – okej, ale co konkretnie zamówić?” Spokojnie! Oto praktyczna ściągawka z kultowymi przekąskami, które musisz znać. Te hity menu spotkasz od Madrytu po Sewillę – idealne na start twojej kulinarnej przygody!

Patatas bravas

Jak sama nazwa wskazuje, głównym składnikiem tych tapas są ziemniaki. Jednak nie byle jakie! Pokrojone w kostkę i smażone kartofle polewane są ostrym sosem na bazie ogniście pikantnych papryczek, pomidorów, czosnku i oliwy. Patatas bravas to dosłownie „ostre ziemniaczki”!

Patatas alioli

Podobnie przygotowywane ziemniaki do patatas bravas, ale z łagodniejszym sosem z czosnku i oliwy, często wzbogaconym majonezem. To delikatniejsza alternatywa dla miłośników mniej pikantnych smaków.

Papas arrugadas - pomarszczone ziemniaki

Niepozorne ziemniaczki, które należą do najpopularniejszych tapas na Wyspach Kanaryjskich. To prawdziwe cudo – duża ilość soli morskiej dodanej do wody sprawia, że skórka pokrywa się delikatnym, białym nalotem.

Serwowane z sosem mojo, typowym dla Wysp Kanaryjskich: w wersji czerwonej (z papryczkami i czosnkiem) lub zielonej (z kolendrą i natką pietruszki). Proste i przepyszne!

Torrtilla de patatas, czyli tortilla española – hiszpański omlet

Prawdziwie narodowe danie popularne zarówno w domach, jak i restauracjach! Pokrojone na plasterki smażone ziemniaki z oliwą, wymieszane z rozbitym jajkiem i usmażone na złoto z obu stron. ¡Y listo – gotowe!

Mieszkańcy Półwyspu Iberyjskiego potrafią godzinami spierać się o szczegóły tortilla de patatas: z cebulą czy bez? Z chorizo czy papryczkami? Na ciepło czy na zimno? Pokrojona w trójkąty czy kostki? Ile restauracji, tyle wersji!

Jajka huevos estrellados

Kolejne tapas na bazie smażonych ziemniaków. Tym razem na przygotowane kartofle rozbija się jajka – huevos estrellados, czyli „potrzaskane”. Przypomina jajko sadzone z płynnym żółtkiem, często posypywane posiekaną szynką. Idealna przekąska na większy głód.

Jamón ibérico (i z czym ją podawać)

Wyjątkowa tapas z szynki pochodzącej od specjalnej rasy czarnych świń. Zwierzęta te, pasąc się swobodnie na łąkach południowej Hiszpanii i odżywiając się głównie żołędziami, nadają mięsu charakterystyczny orzechowy aromat i unikalny marmurkowy tłuszcz.

Szynka dojrzewa od 2 do 4 lat. Najlepiej smakuje z czerwonym winem oraz twardym owczym serem manchego lub zadymionym idiazabal. Idealnie komponuje się też z figami, orzechami, oliwkami czy skropionymi oliwą chrupiącymi chlebowymi paluszkami typowymi dla hiszpańskiej kuchni.

Takie paluszki chlebowe – nazywane zbiorczo palitos de pan – przyjmują różne formy i nazwy. Zwykle znane są jako pan con tomate – forma grzanki natartej pomidorem, czosnkiem i skropionej oliwą, w Katalonii popularne są pod nazwą tumaca – chleb, przygotowywany w podobny sposób.

Pulpo a la gallega – ośmiornica po galicyjsku

Hiszpanie kochają owoce morze zarówno w formie pełnoprawnych dań, jak i małych tapas. Pulpo a la gallega stanowi doskonały tego przykład – to gotowana i pokrojona na plasterki ośmiornica, delikatnie skropiona oliwą i oprószona papryką. Świetnie komponuje się z lampką lokalnego wina. To jeden z najcenniejszych skarbów hiszpańskiej kuchni morskiej.

Croquetas – krokiety

Niewielkie, ale przepyszne krokiety podawane na małych talerzykach z cytryną. Mogą być wypełnione farszem z szynki, mięsa mielonego, grzybów, sera, a nawet krewetek! Wybór naprawdę bogaty.

Gazpacho i salmorejo

Dwa andaluzyjskie chłodniki na bazie soczystych pomidorów. Salmorejo ma gęstszą, zawiesistą konsystencję, gazpacho jest bardziej płynne – często podaje się do niego dodatkowo chleb natarty pomidorami.

Pimientos de padrón – papryczki padron z niespodzianką

Galicyjskie tapas, które dostarczą wrażeń. Małe, zielone papryczki smażone na oliwie, posypywane solą i jedzone za ogonek. Większość jest łagodna, ale czasem trafi się prawdziwy ogień o tak intensywnym smaku, że łzy staną w oczach!

Pimientos del piquillo – papryki piquillo

Kompletnie inne od swoich ognistych kuzynów – te papryczki słyną ze słodkawego, delikatnego smaku. Podawane nadziewane kremowym serem lub tuńczykiem.

Aceitunas – marynowane oliwki

Najbardziej popularne tapas w Hiszpanii. Zielone manzanilla (często nadziewane czosnkiem lub anchois), ciemne arbequina (delikatne i słodkawe) oraz hojiblanca o intensywnym aromacie – wszystkie rozbudzą apetyt na więcej tapas!

3 sprawdzone przepisy na hiszpańskie tapas

Chcesz poczuć smak Hiszpanii w swoim domu? Te proste przepisy pozwolą Ci przygotować autentyczne tapas, które przeniosą Cię prosto do andaluzyjskiego baru!

Gambas al Ajillo – przepis

Składniki:

• 300 g świeżych krewetek (obranych)

• 4 ząbki czosnku (pokrojone w plastry)

• 3 łyżki najlepszej oliwy z oliwek

• 1 papryczka chili (pokrojona)

• Świeża natka pietruszki

• Sól morska do smaku

Przygotowanie:

1. Na żeliwnej patelni lub ceramicznym naczyniu rozgrzej oliwę na średnim ogniu.

2. Dodaj czosnek i chili, smaż około minuty, aż czosnek zacznie delikatnie się rumienić i wypuści aromat.

3. Wrzuć krewetki, dopraw solą i smaż 2-3 minuty, aż staną się różowe.

4. Posyp obficie świeżą pietruszką i podawaj natychmiast z chrupiącym pieczywem do maczania w aromatycznej oliwie.

Wskazówka: Nie przesmaż krewetek – mają być soczyste!

Queso Manchego con Miel – przepis

Składniki:

• 150-200 g sera Manchego (pokrojonego w plastry)

• 2 łyżki miodu (najlepiej tymiankowego lub akacjowego)

• Garść orzechów włoskich lub migdałów (grubo posiekanych)

• Świeży chleb lub krakersy do podania

Przygotowanie:

1. Ułóż plastry sera Manchego na drewnianej desce lub ceramicznym talerzu.

2. Delikatnie skrop każdy plasterek miodem.

3. Posyp posiekanymi orzechami.

4. Podawaj z kawałkami świeżego chleba lub chrupkimi krakersami.

Wskazówka: Ser najlepiej smakuje w temperaturze pokojowej – wyjmij go z lodówki 30 minut przed podaniem.

Pimientos de Padrón – przepis

Składniki:

• 200 g świeżych papryczek Padrón

• 2-3 łyżki oliwy z oliwek extra virgin

• Sól morska gruboziarnista

Przygotowanie:

1. Rozgrzej oliwę na szerokiej patelni na średnio-wysokim ogniu.

2. Wrzuć papryczki i smaż 4-5 minut, często mieszając, aż skórka będzie lekko pomarszczona i miejscami przypieczona.

3. Przełóż na talerz, hojnie posyp solą morską i podawaj od razu.

Wskazówka: Jedz je, trzymając za ogonek – tak robią prawdziwi Hiszpanie!

Chcesz spróbować najpopularniejszych hiszpańskich tapas? Leć do Hiszpanii z Rainbow!

Czytając o aromatycznych krewetkach w czosnku, chrupiących papryczkach Padrón i dojrzewającej przez lata szynce ibérico, czujesz już ten hiszpański klimat? To dopiero początek! Prawdziwa magia tapas dzieje się w małych, lokalnych barach, gdzie przy lampce rioja lub albariño odkryjesz smaki, których nie da się odtworzyć w domu.

Wolisz spokojny relaks? Wakacje w Hiszpanii z Rainbow to idealna opcja dla miłośników leniwych dni na plaży i wieczorów spędzonych w nadmorskich chiringuitos. Rozłóż się na złotych plażach Costa del Sol, Costa Brava czy Wysp Kanaryjskich, a po zachodzie słońca rusz na tapas tour po lokalnych barach. Nic nie smakuje lepiej niż świeże owoce morza z widokiem na Morze Śródziemne!

A może preferujesz przygodę? Nasze wycieczki objazdowe po Hiszpanii zabiorą Cię w fascynującą podróż przez różnorodne oblicza tego pięknego kraju – każdy dzień w nowym miejscu, każdy region ze swoimi unikalnymi smakami. Od pintxos w baskijskim San Sebastián, przez andaluzyjskie gazpacho w Sewilli, po katalońskie pa amb tomàquet w Barcelonie. Poznasz nie tylko zabytki, ale przede wszystkim autentyczną kulturę kulinarną każdego regionu.

Gotowy na prawdziwą fiestę smaków? Sprawdź naszą ofertę wycieczek do Hiszpanii i zarezerwuj swoją kulinarną przygodę już dziś!