W ankiecie przeprowadzonej przez stację CNN, aż siedem tajskich potraw pojawiło się na liście „50 najsmaczniejszych dań świata”, żadne państwo nie miało tak silnej reprezentacji. Ten stosunkowo niewielki kraj zdeklasował takie kulinarne potęgi jak
Francja czy Chiny. Nic w tym jednak dziwnego, ponieważ istnieje wiele czynników, które mają istotny wpływ na atrakcyjność tajskiej kuchni. Oto zaledwie niektóre z nich.
Tajski jadłospis
Podstawę tajskiej kuchni stanowią przede wszystkim produkty bogate w skrobię, czyli ryż i przeróżne rodzaje makaronu. W oparciu o te proste składniki przygotowuje się znaczną większość tajskich dań, w których pojawia się również wiele warzyw, ciekawe sosy oraz różne rodzaje mięs i owoców morza. Typowy tajski posiłek składa się zazwyczaj z aromatycznej zupy, sałatki z surowych warzyw lub owoców, ostrego curry podawanego z ryżem, ale również z dania mięsnego, krótko smażonych warzyw i oczywiście deseru. Poszczególne produkty mają różne smaki i tekstury, a ich odpowiednie połączenie pozwala osiągnąć w każdym daniu idealnie wyważony balans słodkiego, ostrego, kwaśnego i słonego. Tradycyjne tajskie metody obróbki termicznej, czyli gotowanie, duszenie i pieczenie, zostały wzbogacone o typowo chińskie sposoby: smażenie na głębokim tłuszczu i tzw. smażenie w ruchu (stir-fry), czyli krótkie smażenie z intensywnym mieszaniem.
Lokalne składniki, przyprawy i dodatki
Tajska kuchnia, w której królują przede wszystkim warzywa w każdej postaci, koncentruje się na podkreśleniu naturalnych właściwości składników, na ich wydobyciu dzięki odpowiedniemu doprawieniu. W kuchni hojnie wykorzystywane są świeże zioła i aromatyczne przyprawy, takie jak galangal (tajski imbir), trawa cytrynowa, liście limonki kaffir, tajska bazylia, kolendra i wiele innych. Dzięki temu powstają cudownie subtelne, ale jednocześnie głębokie połączenia smakowe, ponieważ wbrew pozorom tajskie dania wcale nie są wyłącznie ostre. Tutaj pikantność idzie w parze ze słodyczą i kwaśnością, dając idealnie zbilansowany efekt. Potrawy swą ostrość zawdzięczają przeróżnym gatunkom papryczek, kwaśne nuty pochodzą przede wszystkim z limonki i tamaryndowca, podczas gdy słodkich doznań naszym kubkom smakowym dostarcza cukier palmowy. Głębi smaku dodają takie lokalne przysmaki, jak pasta z suszonych krewetek, sos rybny i pasty curry.
Bardzo ważnym składnikiem w kuchni tajskiej są orzeszki ziemne, które pojawiają się w różnej postaci w wielu potrawach. Ze zmielonych, zmieszanych z papryczką chili i innymi przyprawami orzeszków ziemnych robi się aromatyczny, gęsty sos, który stanowi dodatek do popularnych szaszłyków (tzw. sataye) i grillowanych mięs. W Tajlandii rośnie bardzo dużo orzechów kokosowych, które również są wykorzystywane w różnorodnych daniach, zarówno wytrawnych, jak i słodkich. Mleko kokosowe jest dodawane do zup i zawiesistych sosów curry, którym dodaje aksamitności i do deserów, podkreślając ich słodycz.
Na tajskich stołach bez wątpienia króluje zniewalająco pachnący ryż jaśminowy, który idealnie łagodzi ostrość serwowanych sosów czy mięsnych lub warzywnych curry. Bardzo popularna jest również kleista odmiana ryżu (tzw. sticky rice), która często wykorzystywana jest do przygotowania deserów. Prawdopodobnie najsławniejszym z nich, znanym na całym świecie, jest deser z kleistego ryżu gotowanego na mleku kokosowym, podawany ze świeżym mango. Zasadniczo mieszkańcy Tajlandii gustują w prostych deserach, do przygotowania których wykorzystują lokalnie rosnące owoce, takie jak banany, mango, pomelo, jackfruit, durian, liczi czy longan. Co ciekawe, owoce często stanowią podstawę odświeżających, przyprawionych na ostro, sałatek.