Atrakcje Tadżykistanu. Co warto zobaczyć na Dachu Świata?

Z czego słynie Tadżykistan?

Wieki historii odcisnęły tu swoje piętno. Starożytne krainy Sogdiany i Baktrii zostały podbite najpierw przez Aleksandra Wielkiego, potem przez Arabów, Persów i Timurydów. To właśnie w tamtych czasach przez te tereny biegł słynny Jedwabny Szlak. Później ziemie te podzieliły się na chanaty, aż w końcu zdobyło je Imperium Rosyjskie. Ruiny zaratusztriańskich świątyń ognia stoją tu więc obok meczetów i cerkwi, a na tętniącym życiem bazarach w dużych miastach usłyszeć można prawdziwą mieszankę języków. Przewija się tadżycki, uzbecki, rosyjski, a nawet jagnobi. Ludzie, którzy posługują się tym ostatnim, są potomkami czcicieli ognia, którzy nie dali się zislamizować i uciekli w najbardziej niedostępne rejony gór, zabierając ze sobą język starożytnej Sogdiany.

Niepodległym krajem Tadżykistan stał się dopiero po rozpadzie ZSRR w 1991 roku. Obecnie od ponad 30 lat władze sprawuje tam prezydent Emomali Rahmon, którego propagandowe wizerunki można spotkać na każdym kroku. Podobnie jak Aleksander Macedoński, czy Ismael Samani, Rahmon zapisał się w historii kraju znacznymi osiągnięciami. To on doprowadził do budowy monumentalnych pomników w stolicy i jednej z największej na świecie tam – Nurek. Zainwestował również w turystykę – w hotelach, często przypominających orientalne pałace i oferujących nowoczesne pokoje z łazienkami, na śniadaniu bywa, że podawany jest kawior. Zniesienie wiz dla turystów sprawiło, że podróż do Tadżykistanu wymaga dziś jedynie ważnego paszportu!

Zwiedzanie Tadżykistanu – miasta. Gdzie się udać i co zobaczyć?

Choć góry są największą atrakcją Tadżykistanu, to właśnie miasta pozwalają zrozumieć duszę tego kraju. Stolica Duszanbe zachwyca monumentalnymi budowlami – od najwyższych masztów flagowych po herbaciarnie przypominające orientalne pałace.

Chodżent, jako kulturalna stolica, zachował swój oryginalny charakter sprzed wieków, a historyczny Hisor czy „tadżyckie Pompeje” w Pandżikent to żywe muzea pod gołym niebem. Każde z tych miejsc oferuje coś innego – od sowieckich pamiątek po ruiny świątyń ognia, od tętniących życiem bazarów po spektakularne punkty widokowe na otaczające góry. Przyjrzyjmy się bliżej tym niezwykłym miejscom.

Duszanbe – stolica Tadżykistanu

Duszanbe to jedno z największych miast Azji Środkowej, zamieszkiwane przez około 1,5 mln mieszkańców. Przed rozpadem ZSRR nosiło dumne imię Stalinabad, a jego obecna nazwa oznacza „drugi dzień”, na cześć poniedziałku, kiedy odbywały się najważniejsze targi. Miasto odżyło dopiero za czasów obecnego prezydenta, który wzniósł tu zapierające dech w piersiach budowle. W stolicy Tadżykistanu wszystko jest monumentalne, dlatego na jego zwiedzanie warto poświęcić przynajmniej jeden dzień.

Herbaciarnia Kochi Nawruz

Największa herbaciarnia w Azji Środkowej powstała 10 lat temu dzięki prywatnej inicjatywie, a koszt jej budowy do dziś pozostaje tajemnicą. Choć na początku miała pełnić funkcję herbaciarni, nigdy nie była wykorzystywana w tym celu – dziś służy jedynie na specjalne okazje. To miejsce, gdzie goszczą prezydenci, ambasadorzy, dygnitarze i oligarchowie; w przeszłości gościem był nawet prezydent Putin.

Główna sala balowa zachwyca rzeźbionym cedrowym drewnem, a jej podłogę, podobnie jak pozostałych sal, zdobią kamienie półszlachetne z różnych zakątków Tadżykistanu. Na balkonie, do którego prowadzą eleganckie półokrągłe schody, występuje orkiestra. W sali obrad przygotowano trzy rzędy krzeseł, a z tyłu znajdują się budki dla tłumaczy – wszystko zaprojektowane z myślą o oficjalnych spotkaniach na najwyższym szczeblu.

Wśród tego przepychu jedynie jedna sala jest udostępniona na prywatne wydarzenia – odbywają się tam wesela i bankiety. Za symboliczny „talerzyk” podobno trzeba wówczas zapłacić ok. 40 USD od osoby – sporo, biorąc pod uwagę, że średnia pensja w Tadżykistanie to ok. 300 USD. Mimo tego chętnych nie brakuje!

Park Rudakiego z pomnikiem narodowego poety

W samym sercu stolicy znajduje się popularne miejsce na odpoczynek, noszące imię najsłynniejszego wieszcza narodowego – Rudakiego. Był on poetą dworskim i pierwszym twórcą piszącym w języku tadżyckim. Podobnie jak Homer, oślepiony w późniejszych latach życia, zmarł w biedzie i został pochowany w irańskim Tebriz. W Duszanbe jego pamięci poświęcono ciekawy pomnik, który stał się symbolem narodowej dumy i miejscem spotkań mieszkańców.

Pomnik Ismoila Somoniego

Tuż obok wznosi się pomnik Ismoila Samaniego – pochodzącego z Tadżykistanu założyciela perskiej dynastii Samanidów. Sama statua mierzy 25 metrów, a otaczający ją łuk osiąga aż 43 metry wysokości. Po jednej stronie znajduje się wykonana z brązu mapa imperium Samanidów, po drugiej – majestatyczne lwy strzegące pomnika. Sama figura pokryta jest złotem pochodzącym z rzeki Zarafszan, której nazwa oznacza „złotonośny potok”. U jej stóp zawsze stoi strażnik, strzegąc dziedzictwa wielkiego władcy – i złotych elementów.

Biblioteka Narodowa

Dokładnie naprzeciwko pomnika Samaniego wznosi się budowla w kształcie rozłożonej księgi. Jej dziewięć pięter kryje miliony woluminów. Powstała na miejscu wcześniejszej biblioteki z 1953 roku, a by ją zapełnić, każdy mieszkaniec Tadżykistanu miał obowiązek przekazać przynajmniej jedną książkę.

Pałac Narodu

To tutaj mieści się rezydencja prezydenta. Choć planowano udostępnić ją turystom, wejścia i spokoju głowy państwa przez całą dobę chronią strażnicy.

Maszt flagowy

Obecnie jest to drugi co do wysokości maszt na świecie, tuż po tym w Arabii Saudyjskiej, mierzący imponujące 165 metrów. Na jego szczycie powiewa flaga o wymiarach 30 na 60 metrów, ważąca aż 700 kilogramów!

Pomnik Niepodległości

Olbrzymi pomnik w kształcie pochodni, wznoszący się na 45 metrów, powstał w 2011 roku. Wraz z otaczającym go placem defilad i ogrodem różanym jego budowa kosztowała podobno aż 25 milionów USD. Mieszkańcy mówią, że monument przypomina drzewo i symbolizuje przeszłość – jego płaskorzeźby opowiadają historię kraju i wizję przyszłości narodu, bo całość wieńczy złota korona. Tadżykistan oznacza „koronowany kraj”.

Aleja Rudakiego i Gmach Opery

Ozdobna aleja, pamiętająca czasy ZSRR, jest prawdziwym sercem Duszanbe. Znajdują się tu sklepy, restauracje, a przede wszystkim opera, gdzie spektakle odbywają się zarówno we wnętrzu budynku, jak i na jego dziedzińcu – czasem prezentowane są nawet widowiska inspirowane Bollywood. Tuż obok alei rozciąga się park z pomnikiem Cyrusa Wielkiego, władcy uznawanego za prekursora praw człowieka.

Wielki meczet

Biała budowla z niebieskimi ornamentami nieco przypomina meczet w Abu Dhabi i tak jak on zachwyca rozmachem i detalami. W jej wnętrzu znajduje się 103 kolumny, z których każda wyposażona jest w klimatyzację, nagłośnienie oraz egzemplarze Koranu – zarówno w oryginale, w języku arabskim, jak i cyrylicą. Jednocześnie w środku może modlić się około 18 tysięcy mężczyzn, a na specjalnym balkoniku – 15 tysięcy kobiet. Jeśli doliczyć także dziedziniec, liczba wiernych sięga nawet 143 tysięcy osób.

Chodżent – kulturalne centrum Kotliny Fergańskiej

Zielona, pełna pól uprawnych moreli i migdałów Kotlina Fergańska to prawdziwe serce Tadżykistanu. W tym regionie hoduje się jedwabniki i przędzie nić jedwabną, a także wytwarza noże, dywany i ceramikę.

Bramą do tej żyznej krainy jest Chodżent – drugie co do wielkości miasto kraju i jedno z najstarszych w Azji Środkowej, którego historia sięga aż 2,5 tysiąca lat, czasów króla Cyrusa. To podobno właśnie on założył tu Cyropolis, na którego miejscu miasto ulokował ponownie sam Aleksander Wielki, nadając miastu nazwę Aleksandria Eschate – Wschodnia lub Ultima, czyli „najdalsza”. Za czasów ZSRR nosiło nazwę Leninabad, po odzyskaniu niepodległości przywrócono mu historyczną nazwę Chodżent i ustanowiono stolicą prowincji Sogdyjskiej. Jako że wciąż zachowało swój oryginalny charakter, do dziś uchodzi za prawdziwą stolicę tadżyckiej kultury.

Park Kamala Chudżandiego

Położony nad rzeką Syr-Darią – jedną z dwóch wielkich rzek Azji Środkowej, kończącą swój bieg nad Morzem Aralskim – park w Chodżencie jest obowiązkowym punktem każdej wycieczki. Nosi imię Kamala Chudżantiego, tadżyckiego wieszcza narodowego, który urodził się właśnie w tym mieście. Choć pochowany został w Iranie, w parku znajduje się jego symboliczny grób.

Miejsce słynie z ciekawych rzeźb i alejek nazwanych imionami bohaterów narodowych, a nad rzeką przebiega kolejka linowa, prowadząca na drugą stronę miasta. Wieczorami park tętni życiem – przychodzą tu matki z dziećmi, a młode pary chętnie wybierają to miejsce na romantyczne sesje ślubne.

Zamek Chudżand (Zamek Khujand)

Położony jest w centrum Chodżentu i nazywany symbolem wytrwałości Tadżyków – zamek ma niezwykle bogatą historię sięgającą czasów Aleksandra Macedońskiego. Do fortecy wchodzi się przez mury, które wielokrotnie były niszczone i odbudowywane. Ślady przeszłości widać wyraźnie: starsze części rozciągają się tuż nad rzeką, a nowsze – od strony miasta. Dziś zamek mieści Muzeum Narodowe.

W jego wnętrzu znajdują się fascynujące ekspozycje ręcznie tkanych dywanów, ceramiki, strojów ludowych, haftów, a nawet kokonów jedwabników i jedwabiu. Jedna z sal poświęcona jest najważniejszym poetom Tadżykistanu, a doskonała akustyka pozwala w pełni docenić recytacje ich wierszy. Inna opowiada o wybitnych naukowcach, jeszcze inna – o współczesnych dziejach kraju.

Pałac Arbob

To jedna z największych atrakcji Chodżentu. Dawna siedziba sowieckich kołchozów, zbudowana w 1950 roku, dziś mieści muzeum poświęcone właśnie kołchozom. W inspirowanym Pałacem Zimowym budynku znajduje się także teatr na 800 miejsc oraz pamiątki po jego założycielu – w tym tradycyjne szaty, w których, mimo oficjalnego zakazu, udawał się na oficjalne wizyty Moskwie.

To właśnie tu dyskutowano o niepodległości Tadżykistanu, tu wybrano projekt nowej flagi państwowej i podano słynny „plov pokoju”, podczas którego prezydent omawiał zakończenie wojny domowej.

Tuż obok rozciąga się park z ogrodem różanym – popularne miejsce spacerów i sesji zdjęciowych. To także świetny punkt widokowy, skąd roztacza się piękna panorama na góry.

Mauzoleum Szejka Muslihiddina

Położone w starej części miasta mauzoleum poświęcone jest władcy z XII wieku – świętemu i poecie, któremu przypisywano zdolność czynienia cudów. Jego grób został zniszczony podczas najazdu mongolskiego, później na tym miejscu wzniesiono meczet z 20-metrowym minaretem, który dziś góruje nad okolicą.

Będąc tam, warto zwrócić uwagę także na jedną z osobliwych atrakcji – niewielką budkę, w której urzęduje imam. Oprócz duchowych wskazówek udziela on również… porad prawnych.

Bazar Czwartkowy – Pandszszambe Bazaar

Jeden z największych krytych bazarów w Azji Centralnej, na którym znajdziesz stosy soczystych melonów i arbuzów, aromatyczny chleb naan, który najlepiej smakuje na śniadanie, szale oraz pamiątki. To idealne miejsce na zrobienie zakupów przed wyruszeniem w długą podróż przez góry.

Hisor – serce kraju w Dolinie Raszt

Kolejny przykład niezwykłego przenikania się cywilizacji. Twierdza, położona na wysokiej skarpie nad rzeką Khanaka, liczy sobie 2500 lat historii i sięga czasów Cyrusa Wielkiego. Przez stulecia była najważniejszą fortecą w regionie i na całym Szlaku Jedwabnym, a jej mury atakowane były aż 21 razy – w tym przez Aleksandra Macedońskiego czy Babura z Kotliny Fergańskiej, założyciela dynastii Wielkich Mogołów. Jego potomek wzniósł słynny Taj Mahal. Ostatecznie twierdza stała się rezydencją władców Buchary.

Największe atrakcje kompleksu to odrestaurowana w latach 80. madrasa, pozostałości karawanseraju, którego część materiałów wykorzystano później do budowy teatru w Duszanbe, imponująca brama wejściowa, potężne mury obronne oraz punkt widokowy, z którego roztacza się wspaniała panorama.

Pandżikent – „Tadżyckie Pompeje”

To jedna z największych atrakcji Tadżykistanu – pozostałości jednego z kluczowych miast starożytnej Sogdiany, którego historia sięga 2500 lat.

Jego ruiny skrywają w sobie zaratusztriańską świątynię ognia i zostały ponoć odkryte przypadkowo przez pasterza, który przechadzając się po okolicy, odnalazł tu zapiski w nieznanym języku. Prace archeologiczne trwają nadal, a każdego roku przyjeżdżają tu naukowcy z Petersburga. Najciekawsze znaleziska, repliki fresków, ceramikę i fragmenty ozdób – te które, nie trafiły do Ermitażu – oglądać można w niewielkim muzeum.

Szczególne wrażenie robi wyeksponowana tam Księga Tadżyków – monumentalna historia narodu, której egzemplarz każdy mieszkaniec otrzymał w prezencie od prezydenta. Ze względu na jej doniosłe znaczenie uczniowie uczą się jej w szkołach, a przed wyjazdem na zagraniczne stypendia muszą zdać z niej egzamin.

Chorog – stolica Górskiego Badachszanu

Północny wschód Tadżykistanu zajmują majestatyczne góry Pamir. W ich sercu, na wysokości ponad 2000 m n.p.m., leży Chorog – jedna z najwyżej położonych osad świata.

Przez stulecia pozostawało niemal całkowicie odcięte od reszty świata, a dostęp do niego stał się łatwiejszy dzięki budowie słynnej Pamir Highway. Dziś Chorog często pełni rolę przystanku w podróży – można tu zrobić przerwę w zwiedzaniu, znaleźć nocleg i zaopatrzyć się na lokalnym bazarze w świeże produkty idealne na śniadanie i dalszą drogę.

Miasto warto zobaczyć, należy jednak pamiętać, że przyjazd do niego, jak i do całego Badachszanu, wymaga uzyskania specjalnej przepustki.

Tadżykistan – atrakcje przyrodnicze

Atrakcje turystyczne to nie tylko miasta – ponad połowa powierzchni kraju leży na wysokości przekraczającej 3000 m n.p.m. Tadżykistan to prawdziwe królestwo gór. Najwyższym szczytem jest majestatyczny Ismael Samani Peak – dawniej znany jako Pik Komunizmu, który wznosi się na imponujące 7495 metrów nad poziomem morza – marzenie wielu himalaistów. Tych, którzy raczej wolą podziwiać, niż zdobywać z pewnością zachwyci majestatyczne Jezioro Karakul.

Przed wyruszeniem w te rejony należy jednak pamiętać o jednym – obowiązkowe jest zgłoszenie planu podróży, bo w wysokich górach zasięg telefonii i Internetu jest mocno ograniczony.

Jezioro Iskandarkul – „Perła Gór Fann”

Aby dotrzeć do jeziora, trzeba z głównej trasy zboczyć w mało oznakowaną, szutrową drogę i pokonać ponad 25 km off-roadem. Trud jednak się opłaca. Pośród górskich szczytów sięgających 2200 m n.p.m. rozpościera się trójkątne jezioro, którego taflę widać już z daleka.

Miejsce to owiane jest legendą – podobno to sam Aleksander Wielki, rozzłoszczony oporem miejscowych, nakazał spuścić lawinę, która zniszczyła jego wrogów i zatamowała bieg rzeki tak, że powstało jezioro. W jej wyniku miał zginąć nawet ukochany koń zdobywcy, Bucefał.

Nocleg w tej scenerii i drink o zachodzie słońca po dniu pełnym wędrówek to jedno z najpiękniejszych doświadczeń, jakie można przeżyć w Tadżykistanie. Najlepiej jednak jezioro podziwiać o poranku, gdy tafla wody odbija majestatyczne szczyty.

Dla chętnych czeka też krótki trekking do wodospadu i jaskini w okolicy. Niewiele dalej skrywa się także malownicze „Wężowe Jezioro”.

Pamir – łańcuch górski zwany Dachem Świata

Wysokie góry Pamiru to marzenie każdego podróżnika i zdobywcy. Kto nie chciałby zmierzyć się z legendarną Pamir Highway (M41) – jedną z najwyżej położonych tras na świecie, biegnącą od Osz w Kirgistanie aż po Duszanbe w Tadżykistanie? Przejazd Pamir Highway to prawdziwe wyzwanie – ze względu na strome podjazdy, surowy klimat i liczne nieutwardzone odcinki na trasie każdy kilometr zapisuje się w pamięci.

Na wysokości 3914 m n.p.m. leży jezioro Karakul, którego nazwa oznacza „czarne jezioro”. Ten zbiornik wodny powstał prawdopodobnie w kraterze meteorytowym. To jedno z najwyżej położonych jezior – nocleg oferują jedynie prywatne kwatery, a trekking w okolicy jest utrudniony ze względu na chorobę wysokościową.

Jeszcze dalej w głąb Pamiru skrywa się Lodowiec Fedczenko, jeden z największych lodowców poza Antarktydą. Jego jęzor ciągnie się aż na 77 km. Dotarcie do niego wymaga jednak specjalistycznego sprzętu, doświadczenia i przygotowania.

Wakhan Corridor

To wąski pas terytorium Tadżykistanu, który rozciąga się wzdłuż granicy z Afganistanem i Chinami o długości około 350 km i szerokości ok. 15 km. Ma ogromne znaczenie strategiczne – był strefą buforową między imperiami brytyjskim i rosyjskim w XIX wieku podczas tzw. Wielkiej Gry. Dzięki temu region zachował swoją odrębność, choć jednocześnie pozostawał bardzo odizolowany. Obszar jest praktycznie niezamieszkany i trudno dostępny.

Góry Zarafszańskie

Piękne, wyniosłe pasma górskie najlepiej podziwiać w czasie trekkingu – albo… wygodnie z pokładu autokaru. Jeśli wybierzesz się z nami na wycieczkę do Tadżykistanu, z Chodżentu do Duszanbe udamy się właśnie tą trasą. Już od wyjazdu z miasta na trasie podróży przez cały dzień towarzyszyć Ci będą niesamowite krajobrazy.

Przejazd zajmuje cały dzień, a po drodze można podziwiać ośnieżone szczyty sięgające 4500 m n.p.m., kolorowe skały i lodowce spływające z wyższych partii gór. Trasa prowadzi przez 25 tuneli, a przy licznych straganach można zatrzymać się na chwilę, aby spróbować suszonych owoców, melonów czy orzechów. Każdy kilometr tej drogi to prawdziwa rozkosz dla oczu.

Doświadczenia jako atrakcje turystyczne. Co czeka na Ciebie w Tadżykistanie?

Tadżykistan to kraj, gdzie turystyka dopiero się rozwija, a to oznacza jedno – autentyczne doświadczenia bez masowej komercjalizacji. Lokalny styl życia, niezmieniony od pokoleń, pozwala poznać prawdziwy smak Azji Środkowej. Co cię tu czeka i czego koniecznie musisz spróbować?

Degustacja kuchni tadżyckiej

Jeśli atrakcje Tadżykistanu nie przekonają Cię do wyjazdu, z pewnością zrobi to jego wyjątkowa kuchnia. Typowy posiłek to prawdziwa uczta – do jednego dania podawany jest zawsze cały zestaw przystawek. Duszone warzywa, papryki, bakłażany, zanurzone są w aromatycznym sosie, często z dodatkiem jogurtu. Na talerzach króluje wołowina, jagnięcina i świeżo złowione pstrągi. Nie brak też deserów.

Już przy śniadaniu warto jednak pamiętać o jednym – do wielu potraw dodawana jest natka kolendry, nazywana tu kinza. Jej smak bywa kontrowersyjny – ale właśnie on jest częścią lokalnego kulinarnego uroku.

Gorące źródła Garm Chashma

W okolicach Chorogu znajdują się gorące źródła, których woda osiąga temperaturę nawet 70°C. Ich uzdrawiające właściwości znane są od wieków, a wokół naturalnych wypływów wody uformowały się tarasy przypominające te w tureckim Pamukkale – tyle że zdecydowanie mniej oblegane!

Dziś źródła i kąpieliska są dostępne także dla turystów. Warto zatrzymać się tu na nocleg, by w pełni cieszyć się ciepłymi, mineralnymi basenami.

Odkryj największe atrakcje Tadżykistanu z Rainbow!

Tadżykistan to prawdziwa, wciąż nieodkryta perełka Azji Środkowej, która zachwyca dzikimi krajobrazami gór Pamir, zabytkami po Jedwabnym Szlaku i wyjątkową kuchnią pełną aromatycznych przypraw. Ten kraj na uboczu utartych szlaków oferuje to, czego dziś tak brakuje w turystyce – autentyczność i prawdziwą gościnność miejscowych, którzy wciąż traktują podróżnych jak gości, nie klientów.

Jeśli planujesz podróż do tego fascynującego kraju, sprawdź nasze wycieczki do Tadżykistanu, które pozwolą Ci poznać wszystkie najważniejsze atrakcje. Szczególnie polecamy wycieczkę Serce Azji: Uzbekistan i Tadżykistan – ostatniego dnia, po śniadaniu, wyruszymy w stronę granicy, by na lokalnym targu zrobić ostatnie zakupy i kontynuować podróż po legendarnym Szlaku Jedwabnym. Udamy się do Uzbekistanu, otwierając kolejny rozdział fascynującej wyprawy przez serce Azji Środkowej. Dwa kraje w jednej podróży, niezapomniane wspomnienia na całe życie i szansa na odkrycie miejsc, o których większość turystów nawet nie słyszała – czy można sobie wyobrazić lepszą przygodę?