Dawniej mekka ubogich imigrantów, dziś cel pasjonujących podróży.
Argentyna, bo niej mowa z roku na rok staje się coraz popularniejszym kierunkiem turystycznym. Na spragnionych przygód przybyszy czekają tam wciąż nieodkryte równiny Patagonii, majestatyczne Andy, pełne życia miasta i wiele innych atrakcji, o których przeczytacie na blogu Rainbow.
Argentyna – informacje ogólne
Republika Argentyńska leży w
Ameryce Południowej, nad południowym Oceanem Atlantyckim. Państwo graniczy z kilkoma krajami – od strony zachodniej z
Chile, od wschodniej – z
Brazylią i
Urugwajem, natomiast od północy – z
Boliwią i Paragwajem. Łączna długość wszystkich tych granic wynosi aż 9665 km. Nazwa „Argentyna” wywodzi się z łacińskiego słowa „argentum”, które oznacza srebro. Wiąże się to z legendą o górach obfitujących w srebro, która przyciągała nad nizinę La Platy licznych imigrantów z Europy.
Pod względem wielkości Argentyna to drugie państwo na kontynencie oraz ósme na świecie – zajmuje ona obszar 2 780 400 km2. Sprawę nieco komplikują roszczenia do szeregu atlantyckich wysp, które podlegają administracji brytyjskiej (Falklandów, Georgii Południowej, Skał Kormoranów, Szetlandów i Sandwichów Południowych), a także do części Antarktydy. Biorąc pod uwagę wszystkie sporne terytoria, powierzchnia kraju wynosiłaby 3 761 274 km2, co plasowałoby Argentynę na siódmej pozycji w skali świata.
Geografia
Argentyna jest ogromnym i w związku z tym niezwykle zróżnicowanym krajem. Jej miasta pod względem architektonicznym i kulturalnym są zbliżone do europejskich stolic, podczas gdy na prowincji można się natknąć na kultywujących lokalną tradycję Indian. Równie różnorodne jest ukształtowanie terenu. Z jednej strony odnajdziemy tam pokryte śniegiem szczyty andyjskie, a z drugiej – pustynne krajobrazy pełne tyczkowatych kaktusów.
Od wschodu kraj oblewa Atlantyk – długość wybrzeża wynosi prawie 5 tys. km. Z kolei zachodnią granicę Argentyny wyznaczają Andy. Dwa główne pasma tych gór to Andy Patagońskie i Kordyliera Zachodnia (z najwyższym szczytem kontynentu, Aconcaguą, wysoką na 6959 m). Argentyna to także Kraina Jezior – największe i najsłynniejsze akweny o szmaragdowych wodach znajdują się w Andach Patagońskich.
Północno-zachodni obszar kraju stanowi śródgórski, pustynny, kamienisty płaskowyż, Puna de Atacama. Leży on średnio na wysokości 3800 metrów i obfituje w salares, czyli słone jeziora. Na północno-wschodnim terytorium rozciąga się dolina trzech wielkich rzek, w tym Parany, czyli tzw. Nizina La Platy. Północną granicę regionu wyznacza rzeka Iguazu. Warto zobaczyć wodospad o tej samej nazwie, dookoła którego rozciąga się 55 tys. hektarów dziewiczego, tropikalnego lasu.
Środkową i północno-zachodnią część kraju należy stanowi z kolei nizinna, żyzna Pampa, czyli do trawiaste, stepowe równiny. Od południa graniczy ona z suchym płaskowyżem, który zajmuje prawie 1/3 kraju. Patagonia to lessowa równina, która słynie z ogromnych, bezludnych przestrzeni opanowanych przez arktyczne wichry. Przy oceanie wyżyna tworzy skaliste, usiane zatokami wybrzeże klifowe. To właśnie tam leży najdalej wysunięty na południe przylądek Ameryki Południowej – słynny przylądek Horn.
Klimat
Argentyński klimat jest mocno zróżnicowany. Na północy – zwrotnikowy i tropikalny, na południu – głównie umiarkowany ciepły i suchy, zaś na Ziemi Ognistej – subpolarny. Generalnie im bliżej wybrzeża, tym wilgotniej i tym więcej opadów, jednak pogoda pozostaje ściśle zależna od regionu. Na północy lato jest duszne, wilgotne i bardzo gorące, z kolei zimą występują okresowe susze. W centrum Argentyny zimy są chłodne, natomiast lata gorące, ale nie aż tak jak na północy kraju. W Patagonii jest już znacznie chłodniej. Lata są tam ciepłe, ale nie upalne, a zimy mroźne i obfitujące w opady śniegu. Mają na to wpływ arktyczne wichry. Lato w Patagonii przypada na okres od stycznia do marca; wówczas pogoda najbardziej sprzyja turystom.
Co ciekawe, ekstrema temperaturowe całego kontynentu odnotowano właśnie w Argentynie: -32,7 stopnie w Sarmiento oraz 48,8 stopni w Rivadavia.
Flora i fauna
Argentyna słynie z roślinności półpustynnej (takiej jak puna), sawannowej (np. monte), górskiej i stepowej. Na północny występują rośliny subtropikalne, ale też kebraczo czy szarańczyn strąkowy. Wilgotne lasy obfitują w gigantyczne cedrzyńce oraz drzewa wawrzynu. W środkowej części Argentyny dominuje preria. Wyżyny są porośnięte przez karłowate krzewy, zarośla i trawiastą roślinność – nie inaczej jest w zachodniej pampie.
Jeśli chodzi o reprezentantów fauny, w Argentynie można spotkać gatunki zwierząt typowe dla Ameryki Południowej – małpy, lamy, jaguary, węże i pancerniki. Najpopularniejsze ptaki to tukany, papugi, nandu oraz kolibry. W strumieniach roi się od ryb, a w rzekach występują piranie. Wzdłuż wybrzeża pomieszkują otarie, czyli uchatki patagońskie. W obszarze Patagonii można napotkać pingwiny Magellana, zaś w pobliżu Mar del Plata wylegują się lwy morskie.
Ludność
W Argentynie mieszkają blisko 44 miliony ludzi, przy czym około 97% z nich to potomkowie europejskich imigrantów, zwłaszcza hiszpańskich i włoskich. Pozostałe 3% stanowią Metysi oraz rdzenni Indianie. Warto mieć świadomość, że Argentyna jest także największym w Ameryce Południowej (i siódmym na świecie) skupiskiem Żydów – mieszka ich tam około 250 tysięcy. Jeszcze liczniejsi są Polacy – szacuje się, że w Argentynie znajduje się ok 0,5 miliona osób polskiego pochodzenia. Największe skupiska Polonii mieszczą się kolejno w Buenos Aires oraz w północnej części prowincji Misiones.
Najwięcej mieszkańców gromadzi oczywiście rejon
Buenos Aires. W samej stolicy mieszka około 3,5 miliona ludzi, natomiast biorąc pod uwagę przedmieścia i całą metropolię, liczba ta okazuje się większa o blisko 10 milionów.
Językiem państwowym w Argentynie jest hiszpański. Trzeba jednak pamiętać, że różni się on od literackiej hiszpańszczyzny zarówno w wymowie, jak i gramatyce. Miejscowi mówią też wybitnie szybko, co może na początku utrudniać komunikację.
Obyczaje
Argentyńczycy są niezwykle serdeczni, gościnni i pomocni. Ich wylewność i spontaniczność może się wydać turystom nieco egzotyczna – na przywitanie obejmują się i całują w policzki, często także z nieznajomymi. Ponadprzeciętną gościnność można dostrzec zwłaszcza na prowincji. Najważniejszą wartością dla Argentyńczyków jest rodzina. Często spotykaną sytuacją jest zamieszkiwanie trzech pokoleń pod jednym dachem. W niedzielę większość firm jest zamknięta, a całe rodziny spotykają się przy grillu. W tygodniu większość sklepów można odwiedzać za to nawet do godziny 21 – trzeba jednak pamiętać o sjeście w okolicach południa. Kolacja około dziewiątej wieczorem to absolutna norma; większość barów funkcjonuje do 6 rano. Co ciekawe, Argentyńczycy czują dość silną więź z kulturą europejską (przynajmniej w porównaniu z resztą narodów Ameryki Południowej).
Bardzo ważnym elementem tamtejszej tradycji są gauchos, czyli południowoamerykańscy pasterze bydła, niejako odpowiednicy kowbojów. Większość z nich pracuje na pampie, chyba że mówimy o gauchos sierra – to z kolei górscy rolnicy hodujący krowy. Gauchos słyną z autentyczności, doskonałych umiejętności jeździeckich oraz miłości do yerba mate. Ten wyjątkowy napar wywodzi się właśnie z Argentyny – zestaw do jego parzenia będzie doskonałą pamiątką z wakacji, podobnie jak tamtejsze wyroby skórzane. Jeszcze jedną dumą narodową Argentyńczyków jest tango – zarówno taniec, jak i muzyka.
Religia
Dominującą religią w Argentynie jest katolicyzm. Wiarę tę deklaruje ponad 90% mieszkańców kraju. Miejscowy katolicyzm jest typowy dla Ameryki Południowej – barwny i żarliwy. Wpływa to na lokalną obrzędowość. Wiarę wyraża się poprzez bogate procesje i strojenie kapliczek, a święta Bożego Narodzenia obchodzi się bardzo hucznie. Najważniejszym świątecznym daniem jest pieczony prosiak, a po północy przychodzi czas na jedzenie słodyczy, zabawę i radosne tańce. Co ciekawe, Argentyńczycy nie obdarowują się prezentami w Wigilię, ale w dniu Trzech Króli (czyli 6 stycznia). Drugą religią po katolicyzmie jest protestantyzm.
Jednocześnie inne wyznania stają się coraz popularniejsze. Wielu Argentyńczyków praktykuje kult zmarłych i spirytualizm. Nierzadkim widokiem na tamtejszych cmentarzach są procesje do grobów otoczonych czcią zmarłych. Przybywa także ewangelików. Wynika to ze skutecznych misji ewangelickich oraz podkopania zaufania do katolicyzmu w związku z poparciem kościoła dla dyktatur. Całkiem popularne są także wierzenia pogańskie, np. kult Diffunta Correa (silny zwłaszcza w prowincji San Juan). W XIX wieku Correa miała ruszyć z małym dzieckiem śladem swojego męża, żołnierza, a w drodze – umrzeć z pragnienia. Według legend jej dziecko przeżyło, ssąc pierś zmarłej matki.
Historia
Nie wiemy wiele o czasach, zanim Europejczycy przybyli do Argentyny – tamtejsi Indianie nie znali pisma, nie zachowały się więc żadne dokumenty czy pisemne świadectwa sprzed 1516 roku. Właśnie wtedy biali najeźdźcy przybyli na argentyńskie ziemie. Dwie dekady później konkwistador Mendoga założył Buenos Aires. W 1776 roku obszar dzisiejszej Argentyny włączono do Wicekrólestwa
Peru (później: La Platy). Trzydzieści lat później tereny te usiłowali przejąć Brytyjczycy – żołnierzy wyparła jednak armia obywatelska. Był to bowiem czas, gdy w Argentynie rodziły się nastroje niepodległościowe. Cel udało się osiągnąć w 1810 roku, gdy na drodze powstania obalono hiszpańskiego wicekróla. Pięć lat później Hiszpanie zostali całkowicie wyparci z ziem argentyńskich.
W 1816 roku Zjednoczone Prowincje La Plata zyskały niepodległość, a w 1853 utworzyły federacyjne państwo. Końcówka lat 70. XIX wieku to okres kolejnych walk i włączania do terytorium Argentyny pampasów – niezależnych, dzikich pól zamieszkanych przez gauchos oraz Indian. Pierwsza połowa XX wieku to niezwykle burzliwy okres w dziejach Argentyny. Dochodziło wówczas do licznych przewrotów, zamachów stanu czy wreszcie rządów wojskowych junt. Kluczowym okresem były rządy dyktatora Juana Perona, które – choć totalitarne – przyniosły państwu względną stabilizację. Peron umarł w 1973 roku, a władzę przejęła po nim trzecia żona. Demokracja przyszła dopiero dekadę później, po krwawym panowaniu junty oraz wyczerpującej wojnie o Falklandy z Wielką Brytanią. Od tamtej pory Argentyna prowadzi wolnorynkową, liberalną politykę. Doszło także do znacznej poprawy jej stosunków z
Wielką Brytanią oraz Stanami Zjednoczonymi.
Aktywny wypoczynek
Na miłośników aktywnego wypoczynku czekają w Argentynie ciekawe trasy piesze, konne i rowerowe. Wspinacze i wielbiciele wędrówek będą zachwyceni wysokimi górami (zwłaszcza południową częścią Kordyliery Patagońskiej), natomiast narciarze – warunkami na miejscowych stokach (np. Las Lenas czy Bariloche). Fani sportów wodnych mogą liczyć na doskonałe warunki do pływania, a także zakosztować górskich spływów czy windsurfingu. Argentyńskie plaże są przestronne, piaszczyste i mało zatłoczone.
W związku z ogromną popularnością piłki nożnej (zawdzięczanej m.in. Diego Maradonie), można potrenować (bądź pooglądać) ten sport na licznych lokalnych boiskach. Dogodne ukształtowanie terenu i warunki pogodowe sprzyjają również rozwojowi lotniarstwa.
W ramach zwiedzania warto zawitać do Buenos Aires – miasta, które rozkwita zwłaszcza nocą, a pod względami urbanistycznym i architektonicznym w niektórych miejscach przypomina Paryż. Będąc w stolicy, należy koniecznie udać się na Avenida 9 de Julio – gwarną ulicę szeroką na 140 m, która stanowi tętniące życiem serce miasta. Warto także zahaczyć o XVIII-wieczną katedrę, operę Teatro Colon oraz egzotyczny ogród botaniczny.
