Peru: co warto wiedzieć przed podróżą?

Peru- Informacje ogólne

Peru to państwo położone u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej nad Oceanem Spokojnym. Od północy graniczy z Kolumbią i Ekwadorem, od zachodu z Brazylią i Boliwią, a od południa z Chile. Całkowita powierzchnia kraju wynosi 1 285 216 km2, z czego większość zajmują amazońskie równiny w głębi kraju. W Peru obowiązują dwa języki urzędowe: hiszpański i keczua. Tym drugim posługują się przede wszystkim Indianie, mieszkający w Andach. Dawniej był to oficjalny język imperium Inków – język keczua to nie jedyny ślad tej starożytnej cywilizacji. Wysoko w Andach zachowały się ruiny wielu inkaskich miast, z samolotu (głównie dzięki wieloletniej pracy niemieckiej badaczki Marii Reiche) wciąż można podziwiać gigantyczne rysunki na płaskowyżu Nazca, wiele dawnych zwyczajów odzwierciedla się również we współczesnych peruwiańskich obyczajach.

Peru- historia

Na terenie dzisiejszego Peru narodziło się państwo Inków, które z czasem objęło praktycznie całe południowoamerykańskie wybrzeże Pacyfiku. Była to wysoko rozwinięta cywilizacja, której gospodarka opierała się przede wszystkim na rolnictwie. W XVI wieku imperium podzieliła krwawa wojna domowa, z której zwycięsko wyszedł Atahualpa. Jego rządy nietrwały jednak długo, ponieważ tuż po zakończeniu konfliktu do stolicy imperium Cuzco dotarli Hiszpanie, którzy najpierw uwięzili władcę, a następnie oskarżyli go o pogańskie praktyki i skazali na karę śmierci. Po pojmaniu i skazaniu Atahualpy imperium zostało błyskawicznie podbite i podporządkowane Hiszpanii. Przez wiele lat była to jej najbogatsza kolonia. W 1879 r. na skutek licznych powstań i nastrojów niepodległościowych w całej Ameryce Południowej Hiszpanie zostali jednak zmuszeni do uznania suwerenności Peru. Od początku ogłoszenia niepodległości w 1821 r. (jeszcze przed zaakceptowaniem tego faktu przez Hiszpanię) młode państwo napotykało liczne problemy w postaci niestabilnej sytuacji politycznej i ogromnej biedy wśród obywateli. Wciąż nieustalone były też granice pomiędzy sąsiednimi państwami. W XX w. podobnie jak w wielu innych państwach Ameryki Łacińskiej, w Peru rozprzestrzeniły się wpływy Stanów Zjednoczonych, które wspierały dyktatorskie rządy umiarkowanej prawicy. Zakończyły się one zamachem stanu dokonanym przez antyimperialistyczną Unię Rewolucyjną. Konserwatyści doszli ponownie do władzy dopiero po Drugiej Wojnie Światowej, podczas której Peru niemal do końca zachowało neutralność. Wieloletni konflikt pomiędzy konserwatywnym rządem, a radykalnymi lewicowymi partiami doprowadził jednak do wojny domowej, która w latach 80. przeobraziła się w konflikt zbrojny – zakończony został dopiero pod koniec ubiegłego stulecia. Obecnie Peru jest państwem demokratycznym, rządzonym przez prezydenta i parlament na czele z premierem. Choć kraj wciąż boryka się z licznymi problemami gospodarczymi, to jego sytuacja wewnętrzna jest stabilna.

Peru- geografia

Obszar Peru dzieli się na trzy zasadnicze regiony: Costę, czyli wybrzeże, Sierrę, czyli Andy oraz porośniętą przez Puszczę Amazońską Selvę. Costa zajmuje najmniejszą powierzchnię – to wąski pas ziemi nad Pacyfikiem. Wbrew pozorom nie jest to teren wyłącznie nizinny: wzdłuż południowej części peruwiańskiego wybrzeża rozciągają się bowiem nadbrzeżne pasmo And o wysokości przekraczającej zwykle 1000 m n.p.m. Na nielicznych równinach w północno – zachodniej części wybrzeża znajdują się pustynie (Sechua) oraz słone jeziora i bagna.

Sierra cechuje się górzystym, niezwykle zróżnicowanym krajobrazem. Oprócz pokrytych wiecznym śniegiem sześciotysięczników (najwyższy szczyt - Huascarán - 6 768 m n.p.m.) znajdują się tam rozległe płaskowyże (tzw. puna), wygasłe wulkany i doliny rzeczne, które często otaczają skalne kaniony. Najgłębszym z nich jest kanion rzeki Colca – to najprawdopodobniej najgłębszy kanion świata. Co ciekawe jako pierwsi przepłynęli go polscy kajakarze w 1981 r. Równie efektowna, choć nie tak głęboka jest dolina rzeki Marañón. Jej przepłynięcie to także spore wyzwanie, ponieważ na jej górnym odcinku znajdują się liczne wiry wodne i aż 35 wodospadów. Andy Peruwiańskie kryją również wiele jezior wysokogórskich. Największe jest jezioro Titicaca – największe jezioro wysokogórskie na świecie. Na jeziorze znajduje się wiele wysp, ale w większości nie są to wyspy naturalne. Zbudowali je Indianie Uros, by uchronić się przed najazdami Inków. Są to konstrukcje sklecone głównie z sitowia i mułu. Za górami rozciągają się rozległe równiny (Selva), które stanowią aż 60% powierzchni kraju. Nie są one jednak gęsto zaludnione ze względu na tropikalny klimat i porastającą je puszczę amazońską.

Fauna i flora Peru

Peruwiańskie wybrzeże jest bardzo ubogie w dziką roślinność. To jeden z najsuchszych obszarów na świecie, dlatego roślinność koncentruje się jedynie przy rzekach uchodzących do Pacyfiku. Sierra charakteryzuje się zjawiskiem piętrowości klimatycznej: w niższym partiach gór rosną lasy iglaste i bambusy, w wyższych tzw. paramo, czyli wysokogórskie trawy i krzewy. W regionie Amazonii spotkamy natomiast mahoniowce, kauczukowce, drzewa kapokowe, ogromne paprocie i wiele innych roślin typowych dla wiecznie zielonych lasów tropikalnych.
Poszczególne regiony Peru zamieszkują różne gatunki zwierząt. Na wybrzeżu żyją ptaki morskie (w tym kormorany peruwiańskie) oraz liczne gady i owady. W górach kondory, dzikie koty (oceloty andyjskie) oraz lamy i alpaki. Lasy Amazonii są zaś siedliskiem licznych ptaków tropikalnych (papugi, tukany, kolibry), jaguarów, wielu gatunków małp oraz gryzoni (kapibara).

Klimat Peru

Klimat Peru podobnie, jak fauna i flora, jest zróżnicowany ze względu na urozmaiconą rzeźbę terenu. Wybrzeże będące pod wpływem Prądu Peruwiańskiego jest dość chłodne (średnia roczna temperatura powietrza w Limie wynosi 18,7°C) i suche. Duża koncentracja ludności na tym terenie to efekt systematycznego nawadniania i wykorzystywania wody z obłoków mgły zwanej garúa. W górach temperatura uzależniona jest od wysokości nad poziomem morza. Na płaskowyżach położonych na wysokości ok. 2000 m n.p.m. klimat jest zbliżony do umiarkowanego, na dużych wysokościach występuje chłodny klimat górski. W Amazonii temperatura całym rokiem utrzymuje się w okolicach 25°C. To najobfitszy w opady region Peru. Pora deszczowa trwa tam od września do kwietnia – deszcze padają nie tylko w dżungli, ale także w niższych pasmach And, na skutek czego wiele szlaków jest wówczas nieprzejezdnych.

Ludność

Ludność Peru jest zróżnicowana etnicznie. Dwie najliczniejsze grupy to Indianie (45% wszystkich mieszkańców) i będący potomkami białych i Indian Metysi (37% wszystkich mieszkańców). Ponadto w Peru wciąż mieszka wielu przedstawicieli rasy białej (15% mieszkańców kraju), spotkamy tam również Afro-Peruwiańczyków i Azjatów.Ludność koncentruje się przede wszystkim w regionie Sierra i Costa. Najgęściej zaludnione są doliny andyjskie i miasta, które w większości są położone na wysokości powyżej 2 000 m n.p.m.

Obyczaje

W żadnym innym państwie Ameryki Południowej nie żyje tak dużo rdzennej ludności indiańskiej co w Peru. Z tego powodu w kulturze Peruwiańczyków przetrwało wiele indiańskich tradycji. Najwięcej tradycyjnych społeczności żyje w górach. Szczególnie interesujący jest regionjeziora Titicaca. Zamieszkują go Indianie Uros, którzy wciąż budują wioski na wyspach zbudowanych z mułu i trzciny. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni noszą tam fascynujące, kolorowe stroje oraz tradycyjne nakrycia głowy. Do transportu między poszczególnymi wyspami służą łodzie wykonane z trzciny. Na Taquile – jednej z naturalnych wysp jeziora Titicaca żyją natomiast Indianie Taquileños. Ich kultura zaskakuje odmiennością ról społecznych: kobiety zajmują się uprawą ziemi, a mężczyźni tkactwem. Ich bogato zdobione czapki i pasy noszone na biodrach świadczą o stanie cywilnym. Inne czapki noszą mężczyźni żonaci, inne kawalerowie. W miastach panuje bardzo duże rozwarstwienie społeczne. Najwyższe stanowiska zajmują zwykle przedstawiciele rasy białej, Indianie i Metysi wykonują mniej prestiżowe zawody. Wszyscy bez względu na pochodzenie społeczne bardzo angażują się w mecze piłki nożnej z udziałem peruwiańskiej reprezentacji.

Religia

Prawie 90% całego społeczeństwa stanowią katolicy. Oprócz nich w Peru żyją także protestanci i wyznawcy innych religii chrześcijańskich (mormoni, zielonoświątkowcy). Obchody świąt katolickich w Peru znacznie różnią się od tych, jakie znamy z Polski. Wszystkie obrzędy religijne są bardzo pogodne i radosne – zwykle towarzyszy im taniec i śpiew. Nawet święto zmarłych obchodzone jest na wesoło. Ludzie gromadzą się na cmentarzach, by wspólnie biesiadować przy grobach.

Na peruwiańskich plażach spotyka się głównie amatorów surfingu, którym niestraszne są chłodne wody peruwiańskiego Pacyfiku. Osoby, którym obcy jest ten sport, powinny raczej wybrać się w góry. Na turystów czekają tam nie tylko piękne krajobrazy, ale także ruiny dawnych inkaskich miast, w tym słynne Machu Picchu. Koniecznie trzeba zobaczyć też figury na płaskowyżu Nazca. Najlepiej z dwóch perspektyw: z lądu i z powietrza – dopiero wtedy można bowiem zobaczyć enigmatyczne rysunki w całej okazałości. Peruwiańskie Andy kryją wiele ciekawych szlaków trekkingowych. Szczególnie popularny jest rejon kanionu Colca – to jeden z najgłębszych kanionów na ziemi, dwa razy głębszy od wielkiego Kanionu w Kolorado. Trasa jest dość wymagająca – najpierw schodzi się w dół kanionu, gdzie znajduje się oaza Sangalle i gorące źródła, następnie droga prowadzi z powrotem na szczyt. Na trasie można podziwiać strome urwiska, wulkany, wodospady, a także największe ptaki świata – kondory – w ich naturalnym środowisku.