Turcja wakacje

• Turcja jest krajem świeckim, jednak dominującym wyznaniem jest islam sunnicki (90 proc.).
• Turcja leży w strefie czasowej UTC/GMT + 3 godziny, nie występuje zmiana czasu na letni. Oznacza to, że w miesiącach wakacyjnych różnica czasu między Polską a Turcją wynosi 1 godzinę.
• W zachodniej części Turcji kobiety mogą ubierać się dowolnie, jednak im dalej na wschód, tym bardziej strój powinien być skromniejszy.
• Woda z kranu nadaje się do picia jedynie po przegotowaniu.
• Napiwki (bakszysz) są mile widziane, a wręcz wymagane (dotyczy to przede wszystkim restauracji i hoteli).
• Gniazdka elektryczne w Turcji są takie same jak w Polsce, nie ma więc potrzeby zabierania przejściówek.
• Nie wolno fotografować obiektów wojskowych.
• Internet jest powszechnie dostępny w większości hoteli.
• Językiem urzędowym jest turecki, jednak w większości turystycznych miejsc można porozumieć się po angielsku i niemiecku.

Sezon turystyczny w Turcji trwa od wczesnej wiosny po późnej jesieni. Najwyższe temperatury, przekraczające często 35 st. C, występują w okresie letnim. Dlatego też najlepszą porą na zwiedzanie jest początek bądź koniec sezonu, mniej więcej od kwietnia do czerwca oraz wrzesień i październik. W tym okresie panują umiarkowane temperatury (ok. 25 st. C), które pozwolą nam z jednej strony uniknąć letnich upałów, a z drugiej zimowych chłodów. Wzdłuż całego wybrzeża panuje w tym czasie niemal wymarzony klimat. Wybierając się w głąb kraju, np. do górzystej Kapadocji, warto jednak pamiętać, żeby zabrać ze sobą coś cieplejszego do ubrania.

Jeśli ktoś przedkłada słoneczne kąpiele nad aktywną turystykę, najlepszym czasem na wypoczynek będzie dla niego lipiec i sierpień. Woda jest w tych miesiącach najcieplejsza, ale warto jednak pamiętać, by w tym okresie unikać przebywania na słońcu w godzinach południowych, kiedy temperatura powietrza może sięgać 40 stopni C.

Więcej przeczytasz w artykule: Pogoda w Turcji

Turcja to tysiące lat historii, a zabytki z nią związane można znaleźć tu dosłownie na każdym kroku. Jest jednak kilka miejsc, których nie można ominąć, goszcząc w tym kraju:

• Istambuł – największe miasto w Turcji, malowniczo położone nad Bosforem, jedyne na świecie, które znajduje się na dwóch kontynentach. Przeczytaj też artykuł o największych atrakcjach Stambułu
• Efez – najlepiej zachowane miasto z okresu starożytnego w całym basenie Morza Śródziemnego.
• Pamukkale – malownicze, śnieżnobiałe tarasy powstałe dzięki osadzaniu się trawertynu (martwica wapienna).
• Kapadocja – baśniowa kraina z tufu wulkanicznego, gdzie można podziwiać niezwykłe formacje skalne i wydrążone w nich domostwa oraz podziemne miasta, w których kiedyś mieszkali ludzie.
• Ankara – warto tu przyjechać choćby po to, by zobaczyć imponujące Mauzoleum Mustafy Kemala Atatürka, ojca nowoczesnej i świeckiej Turcji.
• Konya – siedziba zakonu wirujących derwiszy.
• Troja – miejsce, gdzie rozgrywały się wydarzenia opisane w Iliadzie Homera.
• Pergamon – wspaniale zachowane ruiny miasta starożytnej Myzji.
• Droga Licyjska – jeden za najciekawszych obszarów Turcji, ciągnący się wzdłuż śródziemnomorskiego wybrzeża, pomiędzy Fethiye a Antalią, gdzie można zobaczyć wiele ciekawych zabytków, m.in. w Pinare, Letoon, Ksantos, Myrze, Demre, Perge i Aspendos.

Istambuł jest głównym węzłem komunikacji lotniczej w Turcji. W mieście są trzy lotniska. Najczęściej wykorzystywany jest nowy port lotniczy Istanbul New Airport (IST), stare lotnisko Stambuł Atatürk (ISL) jest obecnie używane sporadycznie, natomiast z lotniska Sabiha Gokcen (SAW), położonego po azjatyckiej stronie miasta, korzystają głównie tanie linie lotnicze.

W całym kraju jest aż 55 lotnisk międzynarodowych! W sezonie turystycznym kilka z nich jest wykorzystywanych przez biura podróży do przelotów czarterowych. Najpopularniejsze czarterowe lotniska to Antalya, Bodrum, Izmir, Dalaman i Istambuł. Rainbow korzysta z trzech destynacji czarterowych – Antalya, Bodrum i Dalman, do których można dostać się z różnych miast Polski. Pełną ofertę można znaleźć tutaj

Do Antalyi dolecimy z Łodzi, Katowic, Bydgoszczy, Rzeszowa, Wrocławia, Gdańska, Poznania i Warszawy.

Przeloty do Bodrum są oferowane z Gdańska, Katowic, Poznań, Warszawy i Wrocławia.

Do Dalamanu dolecimy z Gdańska, Katowic, Poznania i Warszawy.

Średnia długość przelotu z Polski na południe Turcji (Antalya, Bodrum lub Dalaman) to ok. 3 godziny. Z południa Polski – Katowice, Wrocław, Rzeszów to ok. 2h 45min, z Łodzi, Bydgoszczy czy Warszawy ok. 3h, a z Gdańska 3h 15min.

Obszar Wyżyny Anatolijskiej był zamieszkany od najdawniejszych czasów. To właśnie w Turcji, w miejscowości Göbekli Tepe znajduje się najstarsze znane miejsce kultu wzniesione przez człowieka, którego powstanie datowane jest na 10 tys. lat p.n.e. Łatwo więc sobie wyobrazić, że przez te tysiące lat historii działo się tu naprawdę sporo!

Pierwsza duża cywilizacja, która powstałą na tych terenach to państwo Hetytów, ze stolicą w Hattusas, które powstało ok. 1800 roku p.n.e. i w szczytowym okresie objęło obszary między Morzem Egejskim a Eufratem. W XII w. p.n.e. najechały na nich Ludy Morza, powstałe po upadku Kultury Mykeńskiej, w wyniku czego powstało tu państwo Frygów ze stolicą w Gordionie. Po upadku Frygów w VII w. p.n.e. obszar ten opanowali Lidyjczycy, zakładając potężne państwo ze stolicą w Sardes. W 546 r. p.n.e. Lidyjczyków podbijają Persowie. Na dobre rozprawił się z nim dopiero Aleksander Macedoński, który w 334 roku p.n.e. zajął terytorium dzisiejszej Turcji. Po rozpadzie imperium Imperium Aleksandra Macedońskiego powstał tu szereg państw sukcesyjnych, wchodzących w skład szeroko pojętej kultury hellenistycznej. W II w. p.n.e. terytorium dzisiejszej Turcji weszło w skład Imperium Rzymskiego, a po jego podziale zaczęło dominować nad nim Bizancjum.

W drugiej połowie XI w. na terenach Wyżyny Anatolijskiej pojawili się Seldżucy, pierwsza dynastia turecka. W trakcie istnienia Sułtanatu Rumu, czyli państwa Seldżuków Anatolijskich, które istniało w latach 1081–1308, przez tereny dzisiejszej Turcji przetaczały się też wyprawy krzyżowe, zmierzające na Bliski Wschód, a ich uczestnicy tworzyli tu niezależne quasi państwa. Od końca XIII nad Azją Mniejszą zaczynają dominować Turcy Osmańscy, którzy z czasem stworzą potężne imperium sięgające swoimi wpływami od Północnej Afryki, przez Bliski Wschód aż po południowo-wschodnią część Europy. Momentem przełomowym w ekspansji Osmanów było zajęcie Konstantynopola - dzisiejszego Istambuł - i ostateczny upadek Bizancjum.  Ich dominacja trwała przez 600 lat, a szczytowy okres imperium przypadał na lata rządów sułtana Sulejmana Wspaniałego (1520-1566).

Od końca XVII wieku zaczął się powolny rozpad imperium i Turcy Osmańscy zaczęli stopniowo tracić zajęte wcześniej tereny.  Na przełomie XIX i XX wieku Turcja jest już tylko cieniem dawnego imperium. W kraju powstaje Ruch Młodoturków, postulujący odsunięcie sułtana od władzy i gruntowne reformy kraju. 1908 r. wybucha rewolucja młodoturków, w wyniku której rok później abdykuje sułtan Abdülhamid II. I Wojna Światowa przynosi ostateczny kres Imperium Osmańskiego, kraj zostaje okrojony mniej więcej do dzisiejszych kształtów. W tym okresu do władzy dochodzi Mustafa Kemal Atatürk, charyzmatyczny przywódca pod wodzą, którego kraj zaczyna się gruntownie modernizować. Zlikwidowano wówczas sułtanat, wprowadzono wówczas rozdział kościoła od państwa, zmieniono alfabet na łaciński, wprowadzono powszechny obowiązek szkolny, przeprowadzono reformę rolną, administracyjną i prawną oraz szereg innych zmian, które uczyniły z Turcji nowoczesne państwo.

Turecka kuchnia to nie tylko kebaby! Te notabene są zupełnie inne niż te serwowane w naszych „kebabowniach”. Miejscowa kuchnia jest bardzo różnorodna, a potrawy zawierają zazwyczaj wiele różnego rodzaju warzyw i w większości przyrządzane są na ciepło. Bardzo popularne i smaczne są tutejsze zupy (Çorba) – mięsne, ale też i warzywne. Warto skosztować faszerowanych ryżem i mielonym mięsem pomidorów, bakłażanów, papryki, kabaczków czy cukinii. Z dań mięsnych dominują te przyrządzane z kurczaka (Tavuk), w diecie występuje też sporo ryb (Balik). Koniecznie trzeba spróbować tutejszych słodyczy (Baklava). Narodowym napojem Turków wcale nie jest kawa (choć ta występuje tu na każdym kroku), ale herbata (Çay), pita w charakterystycznych małych szklaneczkach.

Warto skosztować:

• Bakla Çorbasi – zupa krem z bobu
• Mercimek Çorbasi – zupa z soczewicy
• Lahmacun – placek z mięsem i warzywami, poda wany z drobno pokrojoną świeżą pietruszką
• Kumpir – ugotowany na parze ziemniak, wymieszany ze startym żółtym serem, serwowany z różnym sałatkami warzywnymi
• Börek – rodzaj francuskiego ciasta z ziemniakami, mięsem albo słonym serem
• Dolma – coś jak nasze gołąbki, tylko mniejsze, bo zawijane w liście winogron
• Kabak Dolmasi – faszerowana cukinia
• Çöp şiş kebap – szaszłyki, najczęściej z jagnięciny
• Köfte – wszelkie rodzaje mięsa mielonego, smażone albo grilowane
• Simit – rodzaj tureckich precli, czy też obwarzanków z sezamem
• Baklava – tureckie słodycze
• Ayran – tradycyjny turecki napój mleczny, przypominający swym smakiem posolony jogurt

Do Turcji można przywieźć dowolną ilość środków płatniczych (w różnych walutach), ale sumy większe niż równowartość 5 tys. USD trzeba zadeklarować przy wjeździe. Osoby powyżej 18 roku życia mogą wwieźć do kraju 200 szt. papierosów, 50 cygar albo 200 gramów tytoniu. W przypadku alkoholu limit wynosi odpowiednio: 1 litr powyżej 22% albo 2 litry poniżej 22%.

Liczba przywożonych artykułów, w tym odzieży, żywności, sprzętu turystycznego itp. powinna wskazywać, że są przeznaczone do celów osobistych. Prezenty powyżej wartości 450 euro powinny być zgłoszone na granicy. Podobnie jak wwożona biżuteria (w tym wypadku powyżej wartości 15 tys. USD).

Obowiązującą walutą są Tureckie Liry (TRY); 1 lira dzieli się na 100 kuruszy. Na turystycznych straganach i bazarach bez problemu można jednak płacić w „twardej” walucie. Bywa, że jest to jednak mniej opłacalne, niż posługiwanie się lirami, a poza tym sprzedawcy często wydają resztę w miejscowej walucie (niekoniecznie po prawidłowym kursie).

Wyjeżdżając, najsensowniej zabrać ze sobą liry, jeśli jednak będziemy mieli problemy z ich kupnem, można wziąć ze sobą euro lub amerykańskie dolary i brytyjskie funty. Pieniądze można wymienić na każdym kroku – w bankach, kantorach i na poczcie (PTT). Bankomaty są dostępne w większości turystycznych miejscowości. Płatność kartą jest bardzo popularna, ale w małych, lokalnych sklepikach i na turystycznych straganach preferowana jest jednak gotówka (bywa, ze sprzedawcy nie mają terminali płatniczych).

1 euro = ok. 10 TRY

1 USD = ok. 8,5 TRY

1 PLN = ok. 2,3 TRY

1 TRY  = ok. 0,43 PLN

Turcja nie należy do drogich krajów. Za butelkę wody w sklepie zapłacimy 2-4 TRY, za magnes 3-5 TRY, lody to koszt 10 TRY za gałkę, ayran ok. 2 TRY, soda 2-7 TRY, a mydło z oliwek 50-100 TRY. W restauracji herbata kosztuje ok. 10 TRY, kawa 10-15 TRY, piwo zaś 30-40 TRY. Ceny lunchu rozpoczynają się od 30 TRY.

Podobnie niedrogie są też taksówki – 5 TRY wynosi opłata początkowa, zaś ok. 4 TRY płaci się za każdy kilometr. Wynajem samochodu to koszt rzędu 300-500 TRY dziennie, a litr benzyny 7 TRYL. Miejski bilet autobusowy kosztuje 3,5 TRY.

Oczywiście podane ceny są orientacyjne i różnią się nieco w zależności od regionu, w którym się znajdujemy.

Wybierając się na urlop w Turcji, trzeba koniecznie zabrać paszport ważny minimum 150 dni od daty wjazdu do kraju, potwierdzenie ubezpieczenia, zaświadczenie o negatywnym wyniku testu PCR oraz, najlepiej wydrukowany, formularz (więcej w sekcji Koronawirus w Turcji).

Pamiętajmy też o kremie z filtrem UV, nakryciu głowy, podstawowym zestawie leków (tabletki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwbiegunkowe, plastry, woda utleniona, pianka na poparzenia słoneczne) i okularach przeciwsłonecznych.

Jeśli planujemy zwiedzanie meczetów, pamiętajmy o zabraniu odpowiedniego stroju (panowie dłuższe spodnie, panie chusty na głowę, skromny strój zarywający dekolt, ramiona i łydki).

W Turcji można kupić wiele oryginalnych lokalnych produktów, zarówno o walorach czysto dekoracyjnych, jak i takich o bardziej praktycznym zastosowaniu. Warto rozważyć zakup rozmaitych gadżetów z tzw. ręką Fatimy czy okiem Proroka, przepięknie zdobionej ceramiki, ornamentalnych lamp, czy dywanów. Ciekawą pamiątką jest też tygielek do parzenia kawy, zestaw małych szklanek do herbaty czy mydełko z oliwek. Turcja jest znanym producentem bawełny, w sklepach lokalnych marek np. LC Waikiki, Mavi czy Koton, można więc dostać świetnej jakości ubrania w całkiem przystępnych cenach. Z produktów spożywczych warto przywieźć kawę, herbatę, przyprawy (kurkumę, paprykę, kumin, czy specjalną mieszankę przypraw do ryb bądź mięsa), syrop z granatów, oliwę z oliwek i tureckie słodycze (baklava, lokum, halva).

Należy pamiętać, że z Turcji nie wolno wywozić przedmiotów o charakterze zabytkowym pod groźbą kary pozbawienia wolności.

Przy wjedzie do Turcji świadectwo szczepienia przeciw Covid-19 nie jest honorowane. Turyści przybywający do tego kraju na granicy muszą przedstawić negatywny wyników testu PCR, który powinien być wykonany nie wcześniej niż 72 godziny przed wjazdem. W przypadku przelotu samolotem, pasażerowie, którzy nie przedstawią negatywnych wyników testu PCR, nie zostaną wpuszczeni na pokład samolotu. Osoby wjeżdżające do Turcji drogą lądową (w tej chwili jest to możiwe jedynie od strony Bułgarii), które na przejściu granicznym nie przedstawią negatywnego wyniku testu, zostaną poddane kwarantannie we wskazanym miejscu pobytu na terenie Turcji.

Wszystkie osoby wyjeżdżające do Turcji muszą też wypełnić formularz dostępny na stronie tutejszego Ministerstwa Zdrowia (https://register.health.gov.tr). Wypełniony formularz (najwcześniej 72 godziny przed podróżą) należy okazać w wersji papierowej lub elektronicznej zapisanej na urządzeniach mobilnych.

Zaleca się również wykupienie dodatkowego ubezpieczenia medycznego, które obejmuje koszty leczenia COVID-19. W przypadku jego braku turysta musi pokryć koszty pobytu w szpitalu z własnej kieszeni.

Informacje o aktualnych ograniczeniach związanych z pandemią w Turcji, można znaleźć na stronach polskiej ambasady w Ankarze oraz konsulatu w Stambule.

Turcja jest co prawda krajem muzułmańskim, jednak ten fakt w żaden sposób nie komplikuje turystom wypoczynku. Nawet w miesiącu postu ramadan w ciągu dnia otwarte są wszystkie sklepy i restauracje, można też bez problemu pić, jeść i palić na ulicy. Czasem może zdarzyć się jednak, że kobiety mogą poczuć się lekceważone, nieraz w restauracjach są obsługiwane po mężczyznach, niektórzy panowie mogą nie podać im ręki albo unikać ich wzroku czy wręcz ignorować. Nie wynika to w żadnym razie z braku szacunku do kobiet, wręcz przeciwnie, jest przejawem szczególnego respektu i pochodną panującej w kraju tradycyjnej kultury patriarchalnej.

Turcy są generalnie bardzo gościnni i otwarci, już na samym początku znajomości mogą zapytać o nasz stan cywilny, liczbę dzieci i zawód, nie należy tego traktować jako wścibstwo, tylko jak typowy tutejszy sposób otwierania konwersacji.

Turcy uwielbiają się targować, podczas zakupów na bazarach pamiętajmy o tym!

W kraju panuje też typowo południowe podejście do czasu, Turcy nagminnie się spóźniają na umówione spotkania i raczej robią wszystko powolutku, bez pośpiechu. Czasem jednak burzy się w nich gorąca krew i wszczynają w miejscach publicznych wściekłe awantury. Nie jest to jednak powód do niepokoju – krzyki kończą się tak szybko, jak się zaczęły.

Podróżując po Turcji, warto zwrócić uwagę na gesty, jakie wykonujemy – polska „figa z makiem” jest tu uznawana za znak bardzo obraźliwy, natomiast „ok” w wykonaniu panów to zaproszenie do wspólnie spędzonych intymnych chwil z innym mężczyzną.

Najważniejsze wydarzenie religijne to ramadan – miesiąc postu, który jest ruchomy względem naszego kalendarza (w 2021 przypada od 13.04 do 12.05, w 2022 od 2.04 do 1.05, w 2023 od 23.03 do 20.04), święto Şeker Bayramı (arab. Eid al-Fitr, czyli zakończenie ramadanu) oraz Kurban Bajram (arab. Eid ad-Adha – czterodniowe Święto Ofiarowania obchodzone 2 muzułmańskie miesiące i 10 dni po zakończeniu ramadanu).

Święta państwowe:

23 kwietnia Dzień Niepodległości i Dzień Dziecka

19 maja – Dzień Atatürka, Sportu i Młodzieży

30 sierpnia – Dzień Zwycięstwa

29 października – Dzień Republiki

10 listopada – Rocznica śmierci Atatürka