Rejs statkiem po Nilu. Co warto zobaczyć?

Rejs po Nilu, czyli wyprawa godna faraona

Rejsy po Nilu mają długą tradycję sięgającą starożytności. Już faraonowie organizowali wyprawy wzdłuż rzeki, aby nadzorować prace nad ważniejszymi budowlami i brać udział w religijnych ceremoniach. Rzeka stanowiła główną arterię transportową starożytnego Egiptu, a jej brzegi pełne były tętniących życiem miast i wiosek.

W XIX wieku, wraz z rozwojem turystyki, rejsy po Nilu stały się popularne wśród europejskich arystokratów i podróżników. Pionierem tej formy turystyki był Thomas Cook, który w 1869 roku zorganizował pierwszą wycieczkę statkiem po Nilu. Od tego czasu wyprawy rzeką stały się częstym celem podróży do Egiptu, przyciągając turystów z całego świata. Dzisiaj również rejs po Nilu to jedna z najchętniej wybieranych wycieczek, ponieważ pozwala na odwiedzenie podczas jednego urlopu najważniejszych zabytków starożytnego Egiptu. 

Nie bez znaczenia dla popularności rejsów jest też wygoda tej formy podróży. Turystyczne statki wyposażone są w wygodne, klimatyzowane kabiny z łazienką, w bar i leżaki na pokładzie, czy bogaty wybór posiłków. W przypadku niektórych jednostek można liczyć na to, że górny pokład zajmuje basen. Rejs kontynuowany jest głównie w nocy, kiedy można spokojnie spać i odpoczywać po dniu pełnym wrażeń. Jednocześnie jednak osoby złaknione większej dawki zachwytów mogą wykorzystywać ten czas na chłonięcie widoków. Niemal cała trasa wzdłuż Nilu jest bowiem fantastycznie oświetlona, co widać nawet z perspektywy samolotu. Za dnia zresztą również jest co oglądać – rozległe egipskie tereny potrafią chwycić za serce. 

Przeczytaj także:
>>Pogoda, temperatury i klimat w Egipcie. Kiedy jechać na wczasy?
>>Egipt – co warto wiedzieć przed podróżą?

Większość rejsów po Nilu rozpoczyna się w Luksorze i odwiedza najsłynniejsze miejsca, takiej jak Dolina Królów, Edfu i Kom Ombo, by zawinąć do portu w Asuanie. Przeciętnie rejs trwa pełne cztery doby. Daje to wystarczająco dużo czasu, by odwiedzić największe atrakcje skumulowane w tej części Egiptu i wykorzystać resztę urlopu na oglądanie innych zakątków kraju lub odpoczynek na którejś z pięknych egipskich plaż.

Miejsca warte odwiedzenia podczas rejsu Nilem

Liczba atrakcji turystycznych, jakimi Egipt może się pochwalić, jest doprawdy imponująca, a znaczna ich część jest skumulowana nad brzegami Nilu, na odcinku pomiędzy Luksorem a Asuanem. Nawet więc decydując się na skupienie turystycznej uwagi jedynie na tym krótkim odcinku Egiptu, należy dokonać starannej selekcji dostępnych możliwości. Na wszystko po prostu nie wystarczy czasu przy standardowej długości urlopie. Co spośród licznych opcji warto wziąć pod uwagę w pierwszej kolejności?

To również może Cię zainteresować:
>>10 najważniejszych zabytków Egiptu – co warto zobaczyć
>>9 ciekawostek o Egipcie, o których mogłeś nie wiedzieć

Luksor, w którym wszystko się zaczyna

W Luksorze początek ma większość rejsów Nilem – niezależnie od tego, czy są to wycieczki organizowane przez biuro podróży, czy prywatne czartery. Spora w tym zasługa uroku samego Luksoru. Miasto stanowi północną część starożytnych Teb i pełne jest świetnie zachowanych pamiątek z przeszłości. Niektórzy nazywają je nawet największym na świecie muzeum na świeżym powietrzu.

By zobaczyć onieśmielający ogrom tego miasta oraz prawdziwy rozmiar potężnego Nilu, warto skorzystać z często proponowanego jako wycieczki fakultatywne, lotu balonem. Z wysokości majestatyczny widok świątyń w Egipcie w dolinie Nilu robi naprawdę piorunujące wrażenie.

Świątynia w Karnaku

Kompleks świątynny w Karnaku zwany bywa inaczej Wielką Świątynią Amona i jest jednym z największych (zajmuje ponad 100 hektarów) oraz najbardziej imponujących miejsc starożytnego Egiptu.

Budowany przez ponad 1500 lat, poświęcony został bogu Amonowi, jego żonie Mut i synowi Chonsu. Szczególnym elementem świątyni w Karnaku jest tzw. Wielka Sala Hypostylowa podparta 134 kolumnami bogato zdobionymi reliefami. Kolumny mają od 16 do 23 metrów wysokości i po kilka metrów średnicy.

W 2024 roku zakończył się proces ich renowacji i dziś widoczne na nich malunki prezentują się tak, jak za czasów starożytnego Egiptu.

Kolosy Memnona

Te monumentalne posągi stanowią część większego kompleksu związanego z faraonem Amenhotepem III. Ich pierwotnym celem było strzeżenie wejścia do jego świątyni grobowej, która była jedną z największych i najwspanialszych budowli w starożytnym Egipcie.

Niestety, świątynia została w dużej mierze zniszczona przez trzęsienia ziemi i powodzie, pozostawiając tylko kolosy jako świadectwo jej dawnej świetności. Każdy z Kolosów Memnona przedstawia siedzącego faraona Amenhotepa III i ma około 18 metrów wysokości. Posągi wykonane są z bloków kwarcytu, które zostały przetransportowane z kamieniołomów w Gebel el-Ahmar, znajdujących się około 675 km na północ od Luksoru. Każdy posąg waży około 720 ton.

Sanktuarium królowej Hatszepsut 

Świątynia grobowa królowej Hatszepsut, znana jest również jako Djeser-Djeseru, co oznacza „Świętość Świętości”. Jej wyjątkowość wynika z wtopienia budowli w naturalne otoczenie. Zaprojektowana przez nadwornego architekta Hatszepsut, Senenmuta, świątynia grobowa władczyni zbudowana została na trzech tarasach wkomponowanych w skalne klify Deir el-Bahari. Dziś zwiedzający mogą podziwiać tę świetnie zachowaną monumentalną architekturę, jej wspaniałe reliefy i piękne widoki na dolinę Nilu.

Dolina Królów

Dolina Królów, znana również jako Biban el-Muluk, to miejsce pochówku faraonów i potężnych dostojników Nowego Państwa (ok. 1550–1070 p.n.e.). Słynie z licznych grobowców, w tym słynnego grobowca Tutanchamona.

Używana była jako miejsce pochówku przez około 500 lat. Powstała z inicjatywy samych faraonów, którzy zrezygnowali z budowy piramid na rzecz bardziej ukrytych grobowców wykutych w skałach. Miało to na celu ich ochronę przed rabusiami, co niestety nie zawsze było skuteczne.

Grobowce w Dolinie Królów są niezwykle różnorodne. Różnią się systemami skomplikowanych korytarzy, które prowadzą do komór grobowych, wielkością, czy dekoracjami. Wiele z nich jest bogato zdobionych malowidłami i inskrypcjami, których powstaniu przyświecało zapewnienie faraonowi bezpiecznej podróży do życia pozagrobowego.

W Dolinie Królów znajduje się ponad 60 grobowców, ale nie wszystkie są dostępne dla zwiedzających z uwagi na ochronę ich delikatnych wnętrz. Otwierane są one rotacyjnie, aby zminimalizować wpływ turystyki na malowidła i struktury. Spośród dostępnych warto zobaczyć m.in.:

• Grobowiec Tutanchamona. Odkryty w 1922 roku przez Howarda Cartera, jest jednym z najsłynniejszych grobowców w Dolinie Królów. Pomimo że Tutanchamon był stosunkowo mało znaczącym faraonem, jego grobowiec jest znany ze względu na nietknięty stan i bogactwo artefaktów, w tym słynną złotą maskę faraona.
• Grobowiec Ramzesa II. Jeden z największych grobowców w Dolinie Królów, należący do jednego z najbardziej znanych faraonów Egiptu. Grobowiec jest rozległy i zawiera wiele pomieszczeń i korytarzy, choć część nie zachowała się w najlepszym stanie z powodu wody oraz piasku.
• Grobowiec Setiego I. Jest to jeden z najdłuższych i najpiękniej zdobionych grobowców w Dolinie Królów. Słynie z tego, że zawiera dobrze zachowane malowidła przedstawiające sceny z Księgi Umarłych.

Dowiedz się więcej:
>>Piramidy Egipskie – które szczególnie warto zobaczyć?
>>Nie tylko piramidy – wywiad z prof. Karolem Myśliwcem

Świątynia Horusa w Edfu

Świątynia Horusa w Edfu została zbudowana między 237 a 57 rokiem p.n.e. i, jak wskazuje nazwa, jest poświęcona Horusowi, bogowi nieba, wojny i łowów, który był przedstawiany jako sokół.

Estetycznie stanowi przykład świątyni ptolemejskiej, co oznacza, że charakteryzuje się monumentalnością i bogactwem dekoracji. Ściany świątyni są bogato zdobione reliefami i inskrypcjami, które prezentują sceny mitologiczne i historyczne. Wiele z tych reliefów ilustruje mit o Horusie i Secie, w którym Horus mści się za śmierć ojca, Ozyrysa, zabitego przez Seta, boga chaosu.

Świątynia w Edfu była miejscem wielu ważnych rytuałów religijnych, w tym corocznego święta celebrującego mityczne zwycięstwo Horusa nad Setem, które traktowano ogólnie jako zwycięstwo dobra nad złem.

Świątynia Kom Ombo

Podobnie jak świątynia Horusa, świątynia Kom Ombo również została wykonana w stylu ptolemejskim, co gwarantuje odwiedzającym pełną przepychu ucztę dla oczu. Kom Ombo posiada jednak pewną unikatową cechę. Jako jedną z nielicznych poświęcono ją dwóm bóstwom – Sobkowi oraz Horusowi Starszemu. Została symetrycznie podzielona na dwie części, co jest widoczne w każdym aspekcie jej architektury.

Sobka przedstawiano jako krokodyla lub człowieka z krokodylą głową. Jako bóg łączył w swoich działaniach aspekty ochrony, płodności i królewskiej władzy. Jego kult był szczególnie silny w regionach z dużą populacją krokodyli, a Kom Ombo to największy ośrodek religijny mu poświęcony.

Horus Starszy z kolei był jednym z najważniejszych bogów starożytnego Egiptu, odgrywając kluczową rolę jako bóg nieba, wojny i królewskiej władzy. Zazwyczaj przedstawiano go jako człowieka z głową sokoła lub po prostu jako sokoła. Jego wizerunki często ukazują go noszącego koronę Górnego i Dolnego Egiptu, co symbolizuje jego panowanie nad całym krajem. Kom Ombo i Edfu to dwie największe świątynie mu poświęcone.

Świątynia Kom Ombo była badana przez liczne ekspedycje archeologiczne od XIX wieku. W trakcie wykopalisk odkryto wiele artefaktów, w tym posągi, ceramikę, inskrypcje i narzędzia medyczne. Jednym z najbardziej interesujących znalezisk jest „Muzeum Krokodyli” w pobliżu świątyni, w którym można zobaczyć zmumifikowane krokodyle.

Asuan pełen sprzeczności

W Asuanie kończy się zwykle rejs statkiem po Nilu. Chociaż trudno żegnać tę fantastyczną przygodę na wodzie, to trzeba przyznać, że Asuan jest idealnym miejscem, żeby to uczynić.

Położone na południowym krańcu Egiptu miasto pełne jest bowiem kontrastów i tajemnic, które przenikają się zarówno w krajobrazie, jak i w codziennym życiu mieszkańców. To miejsce, gdzie starożytne dziedzictwo spotyka się z nowoczesnością, a bogata historia przeplata się z tętniącą życiem kulturą nubijską.

Asuan wyróżnia się też wyraźnie na tle innych dużych miast Egiptu – wydaje się dużo cichszy i spokojniejszy. A jakie atrakcje oferuje miasto i jego najbliższe okolice?

Wielka Tama Asuańska

Wielka Tama Asuańska, czy też jak podają inne źródła – Wysoka Tama Asuańska – jest jedną z dwóch tam na Nilu, znajdujących się w pobliżu Asuanu.

Powstała po tym, jak okazało się, że pierwsza konstrukcja jest niewystarczająca. Ma długość 3600 metrów, szerokość u podstawy 980 metrów i 40 metrów u szczytu oraz wysokość 111 metrów. Do jej zbudowania użyte zostały 43 miliony m3 materiału.

Konsekwencją istnienia tam jest jezioro Nesser – jedno z największych sztucznych jezior na świecie. Jego utworzenie uregulowało bieg Nilu, ograniczyło powodzie, a także rozwinęło rybołówstwo i produkcję energii elektrycznej. Jezioro Nesser nazywane bywa jeziorem dekadowym, ponieważ przy założeniu absolutnego braku opadów w Egipcie mogłoby zagwarantować wodę jego mieszkańcom przez dziesięć lat.

Warto wiedzieć jednak, że powstanie Wielkiej Tamy Asuańskiej wiązało się z licznymi problemami, tak finansowymi, jak i dotyczącymi okolicznych zabytków – spiętrzone wody Nilu miały je bowiem zalewać. W efekcie protestów archeologów, UNESCO rozpoczęło w 1960 roku operację ratowania niektórych zabudowań. 24 większe obiekty zostały przeniesione do wyżej położonych miejsc, np. Abu Simbel lub przekazane krajom zaangażowanym w pomoc.

Przeczytaj także:
Kanał Sueski – świadek wielkiej historii
Kair – stolica Egiptu i jej atrakcje

Ogrody Kitchenera

Geziret an-Nabatat, bo pod taką nazwą opisywane ogrody znane są miejscowym, to niewielka wysepka na Nilu, która została podarowana Lordowi Kitchenerowi w podzięce za jego usługi w czasie Kampanii Sudańskiej w 1899 roku.

Nowy właściciel postanowił urządzić na niej ogród. Lata później, gdy rząd egipski ponownie przejął wyspę, zdecydował na pozostawienie na niej bujnej roślinności. Dzisiaj to jedno z ulubionych miejsc zarówno mieszkańców, jak i turystów, gdzie można odpocząć w cieniu, a nawet zrobić piknik.

Wyspa File

Wyspa File była miejscem kultu już w czasach faraonów, ale największe znaczenie zyskała w okresie grecko-rzymskim, kiedy to stała się centrum kultu bogini Izydy. Świątynia na wyspie była rozbudowywana przez różnych władców, od faraonów po cesarzy rzymskich. Stanowiła miejsce kultu Izydy, bogini miłości, magii i płodności. W wyniku budowy tamy na Nilu w latach 60. XX wieku, wyspa została zalana wodami Jeziora Nasser. Aby ocalić zgromadzone na niej cenne zabytki, UNESCO zorganizowało operację ich przeniesienia na pobliską wyspę Agilkia. 

Oprócz Świątyni Izydy, wyspa File oferuje kilka innych interesujących zabytków:

• Świątynia Hathor. Mała świątynia poświęcona bogini miłości i radości Hathor.
• Kioski Trajana. Malowniczy pawilon z czasów rzymskich, który prawdopodobnie służył jako przystań ceremonialna.
• Świątynia Cesarza Augusta. Zbudowana na cześć cesarza Augusta, z inskrypcjami dokumentującymi jego podboje i dedykacje bogom egipskim.

Abu Simbel

Kompleks Abu Simbel składa się z dwóch głównych świątyń – Wielkiej Świątyni Ramzesa II oraz Małej Świątyni Nefertari.

Wielka Świątynia Ramzesa II jest najbardziej imponującą częścią kompleksu. Jej fasada ma 33 metry wysokości i 38 metrów szerokości, a zdobią ją cztery kolosalne posągi Ramzesa II, każdy o wysokości około 20 metrów. Posągi przedstawiają faraona siedzącego na tronie, z koroną Górnego i Dolnego Egiptu na głowie.

Wnętrze świątyni jest równie imponujące. Jej ściany są bogato zdobione reliefami i inskrypcjami przedstawiającymi m.in. bitwy i zwycięstwa Ramzesa II. 

Mała Świątynia Nefertari, dedykowana ukochanej żonie Ramzesa II oraz bogini Hathor, jest mniejsza, ale nie mniej zachwycająca. Warto wiedzieć, że to jedno z niewielu miejsc w starożytnym Egipcie, gdzie królowa była ukazywana na równi z faraonem.

Abu Simbel jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO i stanowi jedno z najważniejszych i najczęściej odwiedzanych miejsc turystycznych w kraju. Temu pięknemu zabytkowi, podobnie jak zabudowaniom wyspy File, groziło jednak zniszczenie w konsekwencji powstania jeziora Nesser.

Na szczęście i ten kompleks świątyń postanowiono przenieść. Zostały one pocięte na bloki ważące do 30 ton każdy, przetransportowane i zrekonstruowane na nowym miejscu, około 65 metrów wyżej i 200 metrów dalej od oryginalnej lokalizacji. Cały projekt kosztował około 40 milionów dolarów.

Dziś Abu Simbel jest świadectwem niezwykłych osiągnięć inżynieryjnych zarówno starożytnych budowniczych, jak i współczesnych specjalistów, którzy uratowali te skarby przed zalaniem.

Więcej o atrakcjach Egiptu:
Egipt zimą, czyli słoneczne kurorty nie tylko w sezonie
Nurkowanie w Egipcie – odkryj podwodny świat
Naama Bay – odpoczywaj, baw się, pływaj!