Czarnogóra, Republika Czarnogóry
Jest to jedno z najmłodszych państw w Europie. Jego powierzchnia wynosi 13 812 km², a linia brzegowa 293,5 km. Leży na wybrzeżu Morza Adriatyckiego, graniczy z Serbią, Kosowem,
Chorwacją, Bośnią i Hercegowiną oraz
Albanią.
Czarnogóra powstała po rozpadzie Serbii i Czarnogóry. Termin Crna Gora („Czarna Góra”) odnosił się do dużej części Czarnogóry już w XV w.. Na każdym kroku - zarówno w architekturze, jak i kuchni - widać tu ślady historii za czasów panowania tureckiego, weneckiego i greckiego.
Informacje ogólne
Czarnogóra to przede wszystkim przepiękne piaszczyste plaże, zaciszne zatoczki, górskie szlaki i parki narodowe, maleńkie miasta i wioski rybackie, a także zabytki wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Krajobraz uroczych miasteczek docenili operatorzy filmu „Casino Royale” – James Bond mieszka przecież w najsławniejszym hotelu Czarnogóry, Świętym Stefanie.
Geografia Czarnogóry
Przyroda Czarnogóry jest bardzo zróżnicowana ze względu na klimat i rzeźbę terenu. Szczególnie atrakcyjne turystycznie jest wybrzeże Adriatyku. Najbardziej popularne w Czarnogórze są oczywiście plaże, te najpiękniejsze są w Budvie, niezwykła jest również wyspa Św. Stefana, nazywana również wyspą milionerów. W Czarnogórze przeważają tereny górzyste m.in.: Durmitor, Lovćen i Góry Północnoalbańskie (Prokletije), gdzie znajduje się najwyższy szczyt Zla Kolata (2534 m n.p.m.). Ze względu na górzystość terenu grunty orne zajmują zaledwie 5% powierzchni. Najdłuższą przepływającą przez Czarnogórę rzeką jest Tara. Na terenie Czarnogóry znajduje się kilka Parków Narodowych, m.in. Park Jezioro Szkoderskie, którego dno znajduje się poniżej poziomu morza.
Klimat Czarnogóry
Czarnogóra leży w strefie klimatu podzwrotnikowego, przy czym w głębi kraju występuje jego górska, chłodniejsza odmiana, a nad Adriatykiem typ śródziemnomorski. Temperatury są łagodne i bardzo przyjemne – średnie wartości wynoszą w lipcu 26 °C (22 °C w głębi kraju), zaś w styczniu 5 °C (−3 °C w głębi kraju). Latem masy powietrza zwrotnikowego przynoszą upał. Lata są zazwyczaj suche, a zimy łagodne i deszczowe. Pokrywa śnieżna w górach utrzymuje się do 120 dni. Opady śniegu na wybrzeżu należą do rzadkości.
Fauna i flora Czarnogóry
W ciepłej strefie wybrzeża Czarnogóry występuje roślinność z obszaru klimatu śródziemnomorskiego. Można tu spotkać zarośla makii, urocze gaje oliwne (jeden z najstarszych znajduje się w pobliżu
Starego Baru, w miejscowości Stara Olivka), lasy piniowe i różne gatunki palm oraz cedry libańskie. Na terenach górzystych dominują gatunki charakterystycznych dla klimatu umiarkowanego. W niższych partiach gór przeważają dęby, buki i jesiony, wyżej zaś sosny i świerki, a ponad nimi powyżej 2000 m n.p.m. łąki alpejskie i nagie skały. Fauna wnętrza kraju jest typowa dla środkowej i wschodniej Europy. W górach i w lasach spotkać można dziki, jelenie i lisy, a czasem wilki i niedźwiedzie. Na południowym wybrzeżu żyją bardziej śródziemnomorskie gatunki, na przykład szakale, węże i jaszczurki. Dość często spotkać można żółwie. W ciepłych wodach Adriatyku rezydują kraby i langusty. Czarnogóra słynie także z ptactwa, które zamieszkuje tereny Jeziora Szkoderskiego, gdzie swoje lęgowisko ma pelikan.
Ludność Czarnogóry
Czarnogóra poprzez swoją historię jest krajem wieloetniczny i wielokulturowym, najbliżej związanym z sąsiednią Serbią. Czarnogórcy mieszkają tu obok Serbów, Albańczyków, Chorwatów i innych mniejszości. Językiem urzędowym jest czarnogórski, uznawany często za odmianę języka serbskiego.
Obyczaje
Ten mały kraj łączy w sobie najlepsze cechy Bałkanów i Morza Śródziemnego. Zróżnicowanie etnograficzne i geograficzne Czarnogóry jest przyczyną bogactwa tradycyjnej kultury i kuchni czarnogórskiej. Wedle tradycji oczekując gościa Czarnogórzec otwiera na oścież drzwi swojego domu, sadza w najwygodniejszym miejscu na najwygodniejszym krześle i podejmuje najlepszym jedzeniem i najlepszymi napojami. Obowiązującym językiem jest tu czarnogórski, lecz bez trudności można się porozumieć po serbsku (języki te są bardzo do siebie podobne). Młodsi mieszkańcy kraju posługują się językiem angielskim w stopniu komunikatywnym, zaś starsze zna najczęściej niemiecki. Czarnogórcy uwielbiają handel, warto więc targować się zawsze i wszędzie, dzięki temu można uzyskać mniejsza cenę nie tylko na bazarach, ale tez w pensjonatach czy na kempingach. Z dużym pietyzmem są tu obchodzone wszystkie święta kościelna, a przede wszystkim Wielkanoc i Boże Narodzenie.
Religia:
Jest to kraj bardzo zróżnicowany pod względem wyznaniowym: dominującą religią jest tu prawosławie – 72,07% całej populacji. Prawosławny kościół jest jednak daleki od jedności: część wyznawców należy do – nieuznawanej przez Serbską Cerkwię Prawosławną – autonomicznej Czarnogórskiej Cerkwi Prawosławnej (po latach działalności na emigracji, została zarejestrowana oficjalnie w 2000 r.). Tłem sporów nie jest teologia, lecz polityka i kwestie ekonomiczne (chodzi m. in. o zwrot cerkwi i monasterów istniejących na terenie kraju), mają tu również wpływ zaszłości historyczne. Na północy kraju występują natomiast największe skupiska wyznawców Islamu, Muzułmanie, głównie Sunnici stanowią 19,11% całej populacji, a Katolicy (głównie Chorwaci) to 3,44%.
Historia Czarnogóry
Czarnogóra to kraj o bogatej historii. Najstarszym znanym ludem zamieszkującym tereny obecnej Czarnogóry było iliryjskie plemię Dokleatów. Ziemie Czarnogóry wchodziły w skład Cesarstwa Rzymskiego, a po jego podziale dzisiejsza Czarnogóra znalazła się w strefie wpływów Bizancjum. W VI w. w Czarnogórze osiedlili się Słowianie. W wiekach średnich obszar ten znalazł się pod panowaniem Wenecji, wtedy też ukuto zamienną nazwę Czarnogóry – Montenegro. W końcu XIV w. termin Czarnogóra odnosił się tylko do niewielkiego obszaru zajmowanego przez plemię Paštrovići, ostatecznie używany zaczął być do określania większego obszaru dynastii Crnojewiciów w Górnej Zecie. Czarnogóra powiększała kilkakrotnie terytorium aż do XX wieku w wyniku wojen z Otomanami, czego wynikiem była aneksja Starej Hercegowiny oraz części Metochii i południowego Sandżaku. Później jej granice zmieniały się tylko nieznacznie. Podczas I wojny światowej Czarnogóra stanęła po stronie Ententy, była wtedy okupowana przez wojska Austro-Węgier i Niemiec. W 1918 roku weszła w skład Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, a w 1919 r. w Czarnogórze wybuchło pierwsze powstanie niepodległościowe, ostatecznie stłumione w roku 1924. Po przekształceniu Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w Królestwo Jugosławii, tereny Czarnogóry stały się częścią nowej prowincji Zeta.W czasie II wojny światowej Czarnogóra okupowana była najpierw przez
Włochy, a następnie przez Niemcy, a w wyniku głosowania w 1949 roku weszła w skład Federacyjnej Republiki Jugosławii. W 1989 roku znów odżyły ruchy niepodległościowe, które doprowadziły do referendum w 1992 roku, w trakcie którego 95,96% głosujących opowiedziało się za pozostaniem w związku z Serbią – Czarnogóra utworzyła wówczas z nią nową Związkową Republikę Jugosławii. W 1999 roku ze względu na hiperinflację, która dotknęła jugosłowiańskiego dinara, władze Czarnogóry wprowadziły niemiecką markę jako drugą oficjalną walutę. W roku 2000 marka stała się jedyną oficjalną walutą Czarnogóry, a w 2002 marka niemiecka została zastąpiona przez euro. 21 maja 2006 r. odbyło się referendum niepodległościowe, w którym 55,5% głosujących opowiedziało się za niepodległością Czarnogóry i zerwaniem dotychczas istniejącej federacji z Serbią (Serbia i Czarnogóra). 3 czerwca 2006 roku parlament proklamował niepodległość. 28 czerwca 2006 Czarnogóra stała się członkiem ONZ, od 11 maja 2007 roku jest państwem członkowskim Rady Europy, a od grudnia 2009 kandydatem do NATO. Od 17 grudnia 2010 r. posiada status kandydata do Unii Europejskiej.
Aktywny wypoczynek
W Czarnogórze każdy znajdzie coś dla siebie. Wybrzeże Adriatyku to wszelkie atrakcje związane z plażowaniem i sportami wodnymi, jednak Czarnogórę można odwiedzać nie tylko latem – dla miłośników sportów zimowych polecanym miejscem jest Žabljak, leżące na wysokości 1456 m n.p.m. w górach Durmitor. Jest to również doskonała baza wypadowa na piesze wycieczki i wędrówki po górach, lokalną atrakcją jest możliwość uczestniczenia w spływie pontonowym rzeką Tara. Aktywny wypoczynek i piesze wędrówki oferuje również Biogradska Gora, park znajdujący się w paśmie górskim Bjelasica, ze starodrzewem i polodowcowymi jeziorami. Dla tych, którzy lubią odwiedzać miejsca związane z historią, koniecznym wyborem jest
Podgorica, i jej Stare Miasto z przepięknym układem uliczek, meczetami i wieżą zegarowa, którą w XVIII wieku zbudowali Turcy. Punktem obowiązkowym wycieczek jest również Monastyr Ostrog, prawosławna świątynia częściowo wykuta w skale, położona około 20 km od miejscowości Nikšić. Najlepsza pora na wyjazd do Czarnogóry to miesiące wiosenne, w okresie od maja do czerwca na wybrzeżu panują idealne temperatury zarówno powietrza jak i wody, natomiast latem robi się bardzo gorąco i jeśli ciężko znosimy wysokie temperatury, zdecydowanie nie powinniśmy planować tam urlopu w lipcu czy sierpniu.
