Stany Zjednoczone wakacje

Stany Zjednoczone to nie tylko Hollywood, fast foody i kultura masowa. W kraju trzydzieści razy większym od Polski znajdziemy wszystko, o czym turysta może zamarzyć – widowiskowe góry, malownicze jeziora, bezkresne pustynie, niezwykłe zjawiska geotermalne, potężne rzeki, piaszczyste plaże, a nawet lodowce. Któż nie chciałby zobaczyć Manhattanu, zachwycić się Wielkim Kanionem, przejechać się Route 66 czy przespacerować Aleją Gwiazd? Dodatkowo Ameryka to unikatowy tygiel kultur i narodowości oraz prawdziwa kwintesencja różnorodności, gdzie jak się powszechnie uważa – wszystko jest możliwe. Spełnij swój American Dream i odkryj ten niezwykły kraj już teraz!

• Stany Zjednoczone Ameryki Północnej to kraj o powierzchni 833.520 km², zamieszkany przez 335 mln osób, z czego 76,5 proc, stanowi ludność biała (w tym Latynosi – ok. 20 proc. populacji), 12,1 proc. Afroamerykanie i 6 proc. Azjaci.
• Stolicą USA jest Waszyngton D.C. (skrót od District Columbia), znajdujący się we wschodniej części kraju, a największym miastem Nowy Jork.
• Stany Zjednoczone są państwem federalnym – unią samorządnych stanów podlegających pod wspólną władzę centralną. Obecnym prezydentem kraju jest wywodzący się z Partii Demokratycznej Joe Biden.
• Kraj składa się z 50 stanów (ostatnie dołączyły Hawaje w 1959 r.). Największym z nich jest Alaska (1.718.000 km²), najmniejszym zaś Rhode Island (3.144 km²). Jedyne stany, które nie sąsiadują z innymi to Hawaje i Alaska.
• Flaga USA nosi nazwę Stars and Stripes i znajduje się na niej 50 gwiazd (symbolizujących stany) i 13 pasów (nawiązujących do 13 założycielskich kolonii).
• Przez USA przebiega 5 stref czasowych.
• Przed wylotem do USA, należy uzyskać zezwolenie na wjazd w systemie ESTA, które upoważnia do wielokrotnego pobytu na terenie USA (ale maksymalnie 90 dni jednorazowo) przez 2 lata. Obecnie złożenie wniosku kosztuje 14 USD.
• Gniazdka elektryczne są inne niż w Polsce (płaskie bolce), dlatego należy zabrać ze sobą przejściówkę.

Walutą USA jest dolar amerykański, który dzieli się na 100 centów. Płatność kartą jest bardzo rozpowszechniona, nie ma też problemu z dostępem do bankomatów.

1 USD = 4,10 PLN

1 PLN = 0,24 USD

Jako że Stany Zjednoczone są ogromnym krajem, występuje tu wiele typów klimatów, z których dominującym jest kontynentalny, charakteryzujący się nieraz bardzo chłodnymi zimami i gorącymi latami. Wyjątkami są: zachodnie wybrzeże (chłód i wilgoć na północy i klimat zbliżony do śródziemnomorskiego na południu), wybrzeże Zatoki Meksykańskiej (łagodne zimy i gorące parne lata), Floryda (klimat prawie tropikalny), rejony górskie (niskie temperatury przez cały rok), pustynie (łagodne zimy i upalne lata), Hawaje (klimat tropikalny) i Alaska (znacznie niższe temperatury niż w pozostałej części kraju).

Średnie temperatury w Nowym Jorku wynoszą zimą 4-7°C w dzień i od -1 do 3°C w nocy, wiosną i jesienią 10-18°C w dzień i 2-11°C w nocy i latem 26-30°C w dzień i 18-21°C w nocy. Opady, deszczu lub zimą śniegu, których suma wynosi 1260 mm, są równomiernie rozłożone przez cały rok.

Średnie temperatury w San Francisco wynoszą zimą 15-18°C w dzień i od 7 do 9°C w nocy, wiosną i jesienią 18-23°C w dzień i 9-12°C w nocy i latem 22-24°C w dzień i 12-13°C w nocy. Opady występują głównie zimą.

Średnie temperatury w Miami wynoszą zimą 25-26°C w dzień i od 16 do 17°C w nocy, wiosną i jesienią 27-30°C w dzień i 20-23°C w nocy i latem 32-33°C w dzień i 24-25°C w nocy. Najbardziej deszczowa jest jesień (210-240 mm miesięcznie), najmniej natomiast zima (45-50 mm).

W południowo-wschodnich stanach występuje zagrożenie huraganami i tornadami, szczególnie wiosną.

Monumentalne budynki, tętniące życiem miasta oraz naturalnie piękne parki narodowe oraz kaniony w USA to tylko jeden z wielu atrakcji. Podczas jednorazowego wyjazdu trudno zobaczyć wszystkie miejsca. Warto więc znać te najciekawsze, zaplanować urlop w USA i zdecydować o priorytetach.

• Nowy Jork – położone na wschodnim wybrzeżu miasto ze słynną, usytuowaną na wyspie dzielnicą Manhattan, gdzie można zobaczyć m.in. Wall Street, Broadway, Empire State Building, Central Park, ulicę Fifth Avenue, czy Statuę Wolności (na wyspie Liberty Island).
• Wielki Kanion Kolorado – długi na niecałe 450 km i głęboki na 1.857 m kanion wyżłobiony przez rzekę Kolorado. W różnokolorowych warstwach wapienia, piaskowca i łupków, z których kanion jest zbudowany, możemy zaobserwować setki milionów lat geologicznej historii świata.
• Dolina Śmierci – największa depresja na kontynencie położona na pustyni Mojave. Jest to jedno z najgorętszych miejsc na świecie.
• San Francisco – położone na zachodzie kraju miasto z mostem Golden Gate i słynną kolejką szynowo-linową.
• Los Angeles – miasto ze słynną ulicą Rodeo Drive, elegancką dzielnicą Beverly Hills, aleją gwiazd – Hollywood Boulevard z pięcioramiennymi gwiazdami sław kina, muzyki i telewizji i Dolby Theatre, gdzie co roku wręczane są Oscary.
• Las Vegas – słynące z kasyn „Miasto Grzechu”.
• Park Narodowy Yellowstone – park narodowy, gdzie można zobaczyć niezwykłe zjawiska geotermalne, takie jak gorące źródła, fumarole i gejzery.
• Alaska – największy stan USA, pełen dzikiej przyrody, majestatycznych gór, lodowców i urokliwych miasteczek.

Hawaje:

• Volcanoes National Park – park narodowy o powierzchni 1.308 km², na wyspie Hawai’i, na terenie, którego znajdziemy dwa słynne wulkany archipelagu – Kilauea i Mauna Loa.
• Plaża Waikiki – najsłynniejsza plaża całego archipelagu, znajdująca się na wyspie Oah’u, z której rozciąga się niezapomniany widok na wulkan Diamond Head.
• Wulkan Haleakala – znajdujący się na terenie parku narodowego o tej samej nazwie na wyspie Maui wulkan o wysokości 3.055 m n.p.m.

Praktycznie każde dużo miasto USA ma własne lotnisko, do największych (pod względem ilości pasażerów) należą porty lotnicze w Atlancie (ATL), Dallas (DFW), Denver (DEN), Chicago (ORD) i Los Angeles (LAX). Na wakacje do Stanów Zjednoczonych z Polski można dolecieć bezpośrednio z Warszawy do Nowego Jorku (JFK – 9h45min), Miami (MIA – 11h40min), Chicago (ORD – 10h10min) i Los Angeles (LAX – 12h15min).

By dostać się na Hawaje, trzeba kupić lot z przesiadką przez USA (np. przez Los Angeles, San Francisco, San Diego, Portland, Las Vegas, Seattle), Australię, Kanadę, Filipiny, Chiny czy Japonię. Każda największa z hawajskich wysp posiada własne lotnisko.

Na Alaskę również nie ma bezpośrednich lotów z Polski – trzeba nastawić się więc na lot z przesiadką przez Los Angeles lub Chicago.

Zanim na terenie kontynentu pojawili się europejscy osadnicy, ziemie te były zamieszkiwane wyłącznie przez ludy tubylczych Amerykanów. Pierwszą kolonią w dzisiejszych Stanach Zjednoczonych było założone przez Brytyjczyków w 1607 r. Jamestown. W 1620 r. na statku Mayflower dotarli tu z Anglii uchodźcy protestanccy, zwani purytanami i założyli osadę w Plymouth.

Przez kolejne lata przybywali do Nowego Świata kolejni osadnicy i pod koniec XVIII w. istniało już 13 kolonii, wszystkie we wschodniej części kraju. Z czasem koloniści stawali się coraz bardziej niezadowoleni z brytyjskiej władzy, w szczególności z ceł i praw, które były na nich nakładane. W konsekwencji w 1775 r. wybuchła rewolucja przeciwko Wielkiej Brytanii, rok później została podpisana Deklaracja Niepodległości. Po zakończeniu wojny przygotowano konstytucję, a pierwszym prezydentem kraju został Jerzy Waszyngton.

W kolejnych latach kraj stopniowo powiększał swoje terytorium, czy to na skutek podbojów, czy kupna ziemi (np. Luizjany od Francji, czy znacznie później Alaski od Rosji). W 1861 r., w wyniku konfliktu o kwestię niewolnictwa i wybór Abrahama Lincolna na prezydenta stany południowe odłączyły się od północnych, tworząc Skonfederowane Stany Ameryki. W konsekwencji wybuchła krwawa wojna, która przeszła do historii jako Wojna Secesyjna. Konflikt zakończył się w 1865 r. i został wygrany przez wojska Unii (północy).

Początek XX w. przyniósł szybką modernizację kraju i duży wzrost zamożności części społeczeństwa, a w 1929 r. nagłe załamanie gospodarki zwane Wielkim Kryzysem. Po ataku japońskim na bazę w Pearl Harbor na Hawajach, Amerykanie zaangażowali się w drugą wojnę światową. Czasy powojenne to okres zimnej wojny, silnego antykomunizmu i interwencji amerykańskich w różnych częściach świata (m.in. w Korei i Wietnamie), a także walki o prawa czarnoskórych i kobiet. Do najważniejszych wydarzeń XXI w. możemy zaliczyć atak na World Trade Center i będącą jego konsekwencją wojnę w Afganistanie.

Do najpopularniejszych potraw w USA należą: hot dogi, burgery, mac and cheese (makaron z serem), cornbread (chleb z mąki kukurydzianej), Buffalo wings (pikantne skrzydełka z kurczaka), żeberka, krążki cebulowe, pianki marshmallows, deser banana split (banan z lodami), masło orzechowe, suszona wołowina (beef jerky), gofry z kurczakiem polane syropem klonowym, pankejki, ciasteczka pieguski. Wśród dobroci kuchni amerykańskiej wymieniane są również:

Gumbo – pochodząca z Luizjany gęsta zupa z warzywami, mięsem i owocami morza.

Jambalaya – potrawa z ryżu z warzywami, kurczakiem i owocami morza, serwowana z dodatkiem pikantnego kreolskiego sosu.

Clam chowder – zupa z mięczaków z ziemniakami, wieprzowiną i cebulą.

Reuben – kanapka z żytniego chleba z peklowaną wołowiną, kiszoną kapustą i serem.

Philly cheese steak – dosyć tłusta kanapka z wołowiną, serem i cebulą.

BLT – kanapka z pomidorami, bekonem, sałatą i pomidorem.

Lobster roll – mięso z homara z majonezem i cytryną w posmarowanej masłem bułce do hot doga.

S’more – dwa krakersy z czekoladą i pianką marshmallow upieczone na ogniu.

Do USA można wwieźć 200 papierosów i kwartę (946 ml) alkoholu. Kwoty powyżej 10.000 USD należy zadeklarować. Zabroniony jest wwóz produktów mięsnych, roślin, warzyw i owoców.

W sklepach: chleb 2,5 USD, chipsy 3-5 USD, kawa 5-10 USD, herbata 2-4 USD, banany 1,5-2 USD/kg, woda 3,5l 1 USD, cola 2l 2 USD, sok 2l 3 USD, wino 8-12 USD, szampon 2-6 USD, pasta do zębów 3 USD, dezodorant 3-6 USD, papierosy 6,5-8 USD.

W restauracjach: kawa 2,50-3,50 USD, herbata 3,50 USD, piwo 5 USD, omlet 16 USD, kanapka 13 USD, sałatki 8-13 USD, pizza 15 USD, zupa dnia 6,50 USD, krążki cebulowe 3 USD, frytki 2 USD, ciasto 5 USD, podstawowy zestaw w McDonald’s 8 USD.

Benzyna kosztuje 1,85 za galon (3,78 l), lokalny bilet autobusowy 1,5-4 USD, taksówka 2,50-6 USD opłaty początkowej i 1,20-3,20 USD za kilometr. Za wynajem auta zapłacimy od 40 do 100 USD dziennie.

Paszport, kartę kredytową, przejściówkę do prądu, podstawowy zestaw leków, odpowiednią odzież (w zależności od tego, do której części Stanów Zjednoczonych na urlop się wybieramy). Wizy do USA dla Polaków zostały zniesione.

Produkty spożywcze: marshmallows, masło orzechowe, wino z Napa Valley, Bourbon, cukierki salt water taffy, syrop klonowy.

Produkty użytkowe: markowe ubrania i buty, bejsbolówki z logo amerykańskich drużyn, elektronika, kosmetyki (Bath and Body Works, EOS, Anastasia Beverly Hills), buty i kapelusze kowbojskie, zegarki.

Produkty dekoracyjne: gadżety z amerykańską flagą, stanowa tablica rejestracyjna,

Hawaje: kawa Kona, wino z ananasa, dżemy z tropikalnych owoców (mango, passiflory, ananasa czy papai), orzechy makadamia, ukulele (tutejsza, 4-strunowa gitara), wyroby z drewna koa (miski, talerze, ramki, wazony), koszula hawajska, naszyjnik z kwiatów, biżuteria.

Podając datę, najpierw zapisuje się miesiąc, potem dzień i na końcu rok (11 grudnia 2020 będzie zapisany jako 12/11/20).

W USA obowiązuje inny system miar: temperaturę podaje się w Fahrenheitach (0°C to 32°F, 20°C to 68°F, 30°C to 86°F, 100°C to 212°F), objętość w galonach (1 gal to 3,785 l), odległość w stopach (1 ft to 30,48 cm), jardach (1 yd to 0,9144 m) i milach (1 mi to 1,609 km), a wagę w funtach (1 lb to 0,4536 kg).

Ceny podane w sklepach nie zawierają podatku, który jest doliczany dopiero przy kasie.

Dawanie napiwków (nie tylko w restauracjach, ale korzystając z wszelkich usług) jest wymagane niezależnie od tego, czy jesteśmy zadowoleni z obsługi. Standardowo napiwek powinien wynosić 10-20 proc. rachunku.

W USA wszystko jest większe niż w Europie, zarówno porcje jedzenia, samochody, rozmiary ubrań, jak i domy.

Alkohol można spożywać dopiero po ukończeniu 21 lat.